Meppelgate! (2): in Meppel wonen is ook een keuze.

Je kon erop wachten. Meppelgate.

Marieke Heebink, topactrice bij Toneelgroep Amsterdam, had de euvele moed om in de krant te zeggen dat ze blij is in een uitverkocht ‘Angels in America’ in New York te staan. “Godzijdank hoef ik niet naar Meppel” zegt ze. Aj. Aj. Hoe durft ze!

Dat levert gegarandeerd boze reacties op. En niet alleen uit Meppel.  Terwijl ik toch durf te wedden dat de inwoners van Meppel een reisje naar New York ook heel leuk zouden vinden. De Volkskrant plaatste een brief van Peter ’t Hoen uit Koudum (Zuid- West Friesland). Die deelt mede dat hij recent vijf uur gereisd heeft voor het uitsluitend in Amsterdam bij te wonen ‘Bruid in de morgen’ van TA-2/Frascati Producties.

Landelijke spreiding en op tournee gaan is in Nederland al decennia lang groot goed. En ja, als je in Meppel woont, of Koudum, of Heerlen, of Middelburg is het niet redelijk en reëel om voor je broodnodige portie cultuur iedere keer naar de Randstad af te moeten reizen. Mijn wekelijks portie cultuurconsumptie zou dramatisch kelderen. En eerder in het theater zijn om te kunnen wachtlijsten voor iets bijzonders zou ik helemaal nooit meer doen.

Want hoe vaak heb je nou tijd en geld om vijf uur te reizen voor dat ene stuk? U kunt natuurlijk zeggen ‘acteurs hebben gekozen voor dat beroep en dit hoort erbij.’ Maar reizen naar Koudum kost ook hen (en al die mensen achter de schermen) vijf uur en zelfs veel meer dan dat. Want er moet ook worden voorbereid, omgekleed, afgebouwd. Spelen in de provincie is meer dan ‘opkomen en je ding doen’. Aan de andere kant, hoe tof is het om door heel Nederland liefhebbers te kunnen bereiken, en niet alleen je vrienden en collega’s in Amsterdam?

Ik pleit ervoor dat het van twee kanten komt.

Grote gezelschappen hebben vaak moeite om oude rollen mooi te bezetten. Moet je King Lear dan altijd maar door een fitte veertiger laten spelen? Oudere acteurs zien het namelijk fysiek niet meer zitten om in Nederland 80 keer van hort naar her te reizen. Vervoer van deur tot deur en hotelovernachtingen zijn al lang en breed wegbezuinigd. Daarom kiezen ze liever voor voorstelling die 4 weken in het La Mar Theater in Amsterdam staat, of een fijne lunchvoorstelling in theater Bellevue, ook weer in Amsterdam. Op loopafstand van hun 50 jaar geleden verworven optrekjes in de hoofdstad die toen nog betaalbaar waren. En neem het ze eens kwalijk? Ik werk vaak op loopafstand van mijn huis.

Feit: steracteurs gaan weg bij grote gezelschappen om meer film en televisie te gaan doen en zodoende meer tijd te hebben voor een privéleven.

Acteurs willen nog weleens in de echtelijke sponde belanden met actrices en vice versa. Dus dat ze er dan ook mee getrouwd zijn. (Stefan de Walle en Esther Scheldwacht, Anniek Pheiffer en René van Zinnicq Bergmann, Fedja van Huet en Karina Smulders, Carine Crutzen en Nico de Vries enzovoorts, enzovoorts. Oja, enzovoorts! ) Stel dat het je ouders zijn? Allebei gemiddeld 80 keer per jaar van huis. Vaak ‘s middags al vertrekken vanwege de reistijd en files. Diep in de nacht weer thuis komen . Schrijfster Annemarie Oster (de dochter van) werd dan wel als kind in de jaren ‘50 gedropt bij een liefhebbend pleeggezin, zodat vader Oster en moeder Van der Moer zich onbeperkt aan de podiumkunsten konden wijden. Die tijden zijn voorbij. Toneelspelers mogen tegenwoordig gewoon begraven worden op het kerkhof en ze willen misschien gewoon ook weleens om zes uur het vlees snijden?

[bol_product_links block_id=”bol_5454d84dbfd67_selected-products” products=”9200000005534882″ name=”oster” sub_id=”” link_color=”003399″ subtitle_color=”000000″ pricetype_color=”000000″ price_color=”CC3300″ deliverytime_color=”009900″ background_color=”FFFFFF” border_color=”D2D2D2″ width=”250″ cols=”1″ show_bol_logo=”undefined” show_price=”1″ show_rating=”1″ show_deliverytime=”1″ link_target=”1″ image_size=”1″ admin_preview=”1″]

Het moet van twee kanten komen. Het kan en mag niet zo zijn dat prachtig theater niet buiten de randstad komt. Het kan ook niet zo zijn dat een theaterliefhebber nooit in de trein of de auto hoeft te stappen. Het argument dat acteurs er zelf voor kiezen om acteur te zijn vind ik net zo houdbaar als dat de inwoners van Meppel er voor kiezen om in Meppel te gaan wonen.

Bij de landelijke tournee van ‘Angels in America’ zaten de zalen destijds halfvol. Dat is een andere ervaring dan de uitverkochte zalen vorige week in New York. Maar er is een derde weg, een heus win-win scenario. Als de inwoners van Meppel, Emmen of Almelo nou allemaal naar Zwolle gaan, hoeven ze niet naar Amsterdam te reizen en de acteurs reizen minder en spelen voor een volle bak.

Als het van twee kanten komt, komt het goed.