De Speechdokter recenseert: De 3 Anti-Sprekers van TEDX Amsterdam 2014: Duncan Stutterheim, Ton van Oostwaard en Henk Schiffmacher.
Wat is TEdx Amsterdam?
Vrijdag 27 november 2014 vond de bekendste TEDx van Nederland, TEDx Amsterdam weer plaats in de Stadsschouwburg. TED is een wereldwijde organisatie waar mensen van naam en faam (of voor naam en faam) komen opdraven om hun ‘ideas worth spreading’ te prediken. TED staat voor Technology, Entertainment en Design, en het thema van deze TEDx editie was ‘Somewhere in Time’. De speeches worden consequent ’talks’ genoemd. Een ‘Tedtalk houden’ zou zomaar een eufemisme voor het speechen kunnen worden. Zoals met ‘even googelen’ vaak‘ iets opzoeken’ wordt bedoeld.
De rehabilitatie van ‘ de speech’
Persoonlijk ben ik dolblij met het succes van TED, immers een beweging die, net als Obama, de kracht en de inspirerende werking van het gesproken woord weer op de kaart heeft gezet. Zeker in Nederland, waar we sinds de invoering van ‘het kringgesprek’ op de basisschool iedere retorische belangstelling verloren leken te hebben, is er sinds TED een hoop veranderd. Iedereen kent wel een paar talks. De kunst van het spreken in het openbaar staat weer in de belangstelling en dankzij media zoals Facebook kunnen we elkaar bestoken met mooie praatjes.
Wie was de beste?
Als liefhebber/kenner/volger (kiest u zelf) kreeg ik de onvermijdelijke vraag: Wie was de beste spreker? Wie hield het beste praatje? Het antwoord is helaas genuanceerd. Waar uit eerdere edities geweldige sprekers en speeches te kiezen waren, zoals de memorabele speech van Frans Timmermans in 2009 of van Peter van Uhm in 2011, was er in 2014 niet een speech die met kop en schouders boven de rest uitstak.
Natuurlijk waren er erg mooie talks. Ik was diep geraakt door het levensverhaal van Michaela DePrince die van verhongerende wees in Sierra Leone tot Prima Ballerina bij het Nationale Ballet opklom en ons heel duidelijk maakte dat dat bepaald geen sprookje was.
En als ik met een pistool op mijn hoofd zou moeten kiezen dan was de speech van Kumi Naidoo, mensenrechtenactivist en Greenpeacebaas absoluut de talk waar de combinatie van gevoel, engagement, inhoud en vorm het meest inspireerde.
Van de drie kandidaten voor de TEDX award #ideasworthdoing was het Peter Smith die met zijn talk ‘Plastic Madonna’ een zaal vol creatieve en ondernemende notabelen lekker theatraal in beweging kreeg.
Over theater gesproken, dit jaar was kunst en cultuur prachtig door het programma geweven in plaats van de rol van stoplap of entr’acte toebedeeld te krijgen. Zo vertelt Toneelgroep Amsterdam Coryfee Chris Nietvelt die recordhoudster is van het ‘het sterven voor publiek’ over het spelen van sterfscenes en geeft ons en passant nog een prachtige definitie van de kunsten mee. “Art is not an ornament but a lens at reality.”
Over de schoonheid van de Anti-Sprekers
Als TEDx Amsterdam dit jaar een ding aantoonde was het wel dat ‘de slechte spreker’ niet bestaat, als je maar uit de grond van je hart spreekt. De minst eloquente en gelikte sprekers maakten juist het meeste indruk. Vanwege hun verhaal, hun oprechtheid en persoonlijkheid.
Tattoo-eindbaas Henk Schiffmacher (de organisatie heeft helaas de eerste seconden van het optreden geknipt waarop Henk op komt, gaat zitten en meteen roept hoe nerveus hij is) vertelt in bijna onverstaanbaar Engels over zijn onderzoek naar de geschiedenis van tatoeëren. Dat het een functie had om verdronken zeelieden te kunnen identificeren bijvoorbeeld. Ook een mooie anekdote is dat, waar Henk vroeger de toegang tot een museumarchief werd geweigerd, nu de deuren onmiddellijk voor hem openzwaaien omdat hij een berg aanbevelingsbrieven heeft. Indirect gaat het zo ook over vooroordelen tegen mensen met zichtbare tattoos. Ineens is de tijd om terwijl hij lekker op zijn praatstoel zit. Maar afspraak is afspraak dus meneer Schiffmacher zegt nuchter. “I have six more seconds. I guess that’s it.”
Multimiljonair Duncan Stutterheim presenteert zichzelf als een gewone Purmerendse jongen zonder poespas en doet dat zo overtuigend dat we een inkijkje krijgen in de sleutel tot zijn succes. Zo stelt hij zichzelf voor: “My name is Duncan Stutterheim I am 43, I am a married man and I have 3 beautiful daughters. I just live here 200 meters away so this is a homegame for me and I never imaged to standing here in the schouwburg. “
Tot slot Ton van Oosterwaard, ambtenaar bij de gemeente Amstelveen en man met een missie. Door enorme hoeveelheden van een plantje rondom de oude verdedigingslinie van Amsterdam te plaatsen wil hij afrekenen met de luchtvervuiling in de stad. Een inspirerend idee dat ondanks zijn podiumvrees helder overkomt. Ton kijkt alsof hij het podium op geduwd is en houdt de blik stevig op zijn meegebrachte plantje gericht. Ongetwijfeld heeft een speechcoach hem verteld dat je handen ter hoogte van je middel vrij moet laten bewegen. Wat volgt is een onbedoelde slapstickact. De handen gaan in de zakken, o nee dat mag niet. De armen worden over elkaar gevouwen, o nee dat mag niet. Binnen 20 seconden besluit hij zijn handen dan maar in godsnaam stevig op de rug te houden, waar ze verder niet in de weg zitten.
Tussen sommige van de meer gelikte beroepssprekers waren deze drie ‘Anti-Sprekers’ een verademing. Juist hun oprechtheid, het ongemak met het medium ‘speech’ en de passie voor hun onderwerp, maakte dat hun verhalen urgent voelden en mij het meest zijn bijgebleven van deze TEDx Amsterdam 2014 –dag.
Nederlands 
English (UK) 
Français 
