Een passie wijden aan een sprookjesfiguur? De Amerikaanse componist David Lang draait er zijn hand niet voor om. Hij baseerde zijn koorwerk the little match girl passion op een sprookje van Hans Christian Andersen. Donderdag 6 juli wordt het uitgevoerd door het Nederlands Kamerkoor in het Muziekgebouw aan ’t IJ. Het concert vormt onderdeel van de Koorbiënnale en wordt verlevendigd met dans.
Christelijke puurheid
David Lang schreef het libretto zelf en gebruikte niet alleen teksten uit Het meisje met de zwavelstokjes, maar ook uit de Matthäus-Passion van Bach. Hij ziet namelijk een verband tussen het lijden van Christus en het lijden van de doodgevroren luciferverkoopster. Hij beschouwt Andersens sprookje als een allegorie van armoe en geloof. ‘Het meisje lijdt, wordt veracht door de omstanders, sterft en wordt verlost. Ondanks alles bewaart zij haar christelijke puurheid.’
Voor Lang ligt de kracht van het verhaal niet zozeer in de plot zelf, als wel in de subtiele tegenstellingen. ‘Alle onderdelen – de gruwelijkheid en de schoonheid – zijn continu doortrokken van hun tegendeel. Het bittere heden van het meisje wordt verzacht door zoete herinneringen; in haar armoede blijft ze toch steeds hoopvol. Er is een soort naïef evenwicht tussen lijden en hoop.’
Publiek wordt deelgenoot
De stap naar de Matthäus-Passion van Bach was snel gezet. ‘Het interessante is dat deze ook teksten bevat die niet direct gerelateerd zijn aan het eigenlijke verhaal. Zoals reacties van de omstanders, boetvaardige gedachten, uitingen van algemeen verdriet, schok of berouw.’
Dit gebeurt vaak in de vorm van koralen die de kerkgangers meezongen. Een ideale vorm volgens Lang. ‘Door het verhaal tegelijkertijd te vertellen en becommentariëren worden wij in het centrum van de actie geplaatst. We worden deelgenoot van de treurige gebeurtenissen op het toneel.’
Devote sfeer
De devote sfeer van the little match girl passion herinnert soms aan madrigalen en Byzantijnse gezangen. De koorleden zingen niet alleen, maar bespelen ook eenvoudige slagwerkinstrumenten. Mede door het repetitieve karakter van de muziek wordt het idee van een ritueel versterkt.
In 2015 maakte vocaal ensemble Silbersee een geënsceneerde versie, die het publiek tot tranen roerde. Tijdens de uitvoering door het Nederlands Kamerkoor voegen twee danseressen een extra laag toe aan de tragedie. Volgens het persbericht is choreografe Neel Verdoorn ‘net zoals David Lang gefascineerd door de akeligheid versus de hoop’.
The little match girl passion werd onderscheiden met een Pulitzer Prize. – Net als Anthracite Fields van collega Bang on a Can componist Julia Wolfe, dat afgelopen zondag in de Koorbiënnale werd uitgevoerd. Benieuwd of het lijden van het zwavelstokmeisje net zo’n impact heeft als het lijden van de (jonge) mijnwerkers.
Nederlands 
English (UK) 
Français 
