Al eeuwen zien wetenschappers verbanden tussen muziek en de ordening van het heelal. Het Koninklijk Concertgebouworkest nam dit als uitgangspunt voor zijn concert op 19 oktober in de serie Horizon. In samenwerking met de Universiteit van Amsterdam wordt een ‘polyfone kosmos’ gerealiseerd. Peter Eötvös componeerde hiervoor het orgelconcert Multiversum, Rozalie Hirs schreef ‘parallell world [breathing]’. Het stuk van Eötvös beleeft zijn Nederlandse première; de compositie van Hirs was 7 oktober al te horen op Amsterdam Science Park en klinkt nu tijdens de afterparty.
Hirs componeerde ‘parallel world [breathing]’ in opdracht van de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica van de UvA. Uitgangspunt was een kamermuziekstuk rond het thema Multiversum, voor vijf musici van het Koninklijk Concertgebouworkest. Een kolfje naar de hand van de componist, die zich al sinds 1997 bezighoudt met onderzoek naar de wetmatigheden van klank. Tijdens het componeren combineert zij een intuïtief creatief proces met wetenschappelijke frequentieberekeningen. Hierin is zij verwant aan zogenoemde ‘spectralisten’ als Tristan Murail, bij wie zij studeerde.
Droomachtig muzieklandschap
Het nieuwe stuk ‘parallel world [breathing]’ is het eerste deel van de nog te voltooien cyclus ‘parallel worlds’. – Niet voor vijf, maar voor acht musici. Dit heeft vooral een praktische achtergrond. ‘Ik was uitgegaan van een bezetting van fluit, klarinet, piano, viool en cello’, zegt Hirs. ‘Maar er bleek geen goede piano op locatie te zijn. Ze vroegen of ik in plaats daarvan een harp wilde inzetten. Omdat ik inmiddels een behoorlijk deel van de pianopartij af had, besloot ik de harp te combineren met slagwerk. Voor de rijkdom van de harmonieën voegde ik een extra strijker toe, een altviool. Vanwege de zwaarte van de partij werden het uiteindelijk twee harpen; ik gebruik bovendien elektronische klanken.’
De titel ‘parallell world [breathing]’ verwijst naar de parallelle werelden van het Multiversum, een thema uit de snaartheorie. Hirs: ‘Dit eerste deel van de cyclus is gebouwd uit tere harmonieën, met gebroken akkoorden van vibrafoon en harp. Die kunnen opgevat worden als metafoor voor wind rond de wereld, of adem van de mens. De uitgesponnen klanken voeren de luisteraar mee door een droomachtig muzieklandschap dat herinnert aan minimal music en spectrale muziek. Het is een meditatief stuk vol beweging.’
Info en kaarten via deze link: https://www.concertgebouworkest.nl/nl/concert/multiversum