Zaterdag betrapte ik mezelf op een geweldig seksistische gedachte. Niet vreemd, waarschijnlijk, want seksistische gedachten blijken in het standaardpakket van het product ‘man’ te zitten. Maar daar zat ik dus, in een niet zo heel volle zaal tijdens het Gaudeamusfestival bij For Real van Andrea Voets. Daar overviel me het idee dat het best raar was om een vrouw geconcentreerd in de weer te zien met knopjes en schuifjes op ingewikkelde muzikale elektronica.
Dan blijkt er dus een beeld in deze geest te zijn gegraveerd waarin mannen figureren als Brian Eno, The Pet Shop Boys, Jean-Michel Jarre, Vangelis en Kyteman en alle Bill Gatestypes tot en met Elon Musk: mannen doen technische dingen met knoppen. Vrouwen spelen harp.
Andrea Voets doet dat allebei en dat geeft dus kortsluiting in dit kennelijk vastgeroeste brein. Ik had dat kunnen delen met de makers en het publiek tijdens een van de interviewsessies die in deze live podcast, wat de voorstelling is, zitten ingebouwd, maar daar was ik dan weer te schijterig voor.
Hysterisch
Dat het nog steeds niet goed is met gelijkwaardigheid tussen mannen en vrouwen, daar ben ik dus het levende bewijs van, ook al vind ik mezelf buitengewoon geëmancipeerd, op het feministische af. Andrea Voets voerde ter voorbereiding van deze tournee gesprekken met veel vrouwen, vaak op hoge posities, over hun ervaring met mannen. En dan blijkt het nog steeds niet goed te gaan. Mannen die vrouwen niet aan het woord laten en beginnen te roepen dat ze hysterisch is als ze wel even wat zegt: schering en inslag. We hebben er zelfs een heel seizoen Zomergasten mee kunnen vullen, terwijl het niemand bij de VPRO opviel: In #Zomergasten 2023#6 stelde de gast, Alida Dors, de beste vragen.
Dat er bij deze aflevering van het buitengewoon noodzakelijke en indrukwekkende For Real tijdens het Gaudeamus Festival niet heel gretig gebruik werd gemaakt van de mogelijkheid om met elkaar in gesprek te gaan, kwam misschien ook door dat festival. Veel publiek in de zaal was bekende van elkaar. Dan ga je minder makkelijk bekentenissen doen op het podium.
Verstandhouding
Gaudeamus biedt met deze vier dagen veel moois voor liefhebbers en makers onder elkaar. Zij en programmeurs, artistiek leiders en fervente liefhebbers binnen de kleine sector van de ‘Nieuwe Muziek’ bouwden de afgelopen decennia al kennelijk een verstandhouding van wederzijds respect en onderling vertrouwen op. Dat maakt de sfeer er alvast heel anders dan op het Nederlands Theaterfestival dat deze week gelijktijdig van start ging in een sfeer van woede, wanhoop en onderlinge verwijten. Ook terecht, maar anders.
Niet dat er geen zorgen zijn. Die zorgen zijn zelfs gigantisch, zeker als het gaat om de keten van muziekeducatie tot concertpraktijk. Die dreigt te verdwijnen door een onoplettendheid van het Fonds Cultuurparticipatie.
Tijdens het festival, dat woensdag van start ging met een letterlijk spetterende uitvoering van Louis Andriessens meesterwerk De Staat en een keynote van Calliope Tsoupaki die even hartverwarmend was als haar muziek, leek iedereen nog dagen in de ban van de verbondenheid die dat geweldige stuk muziek in TivoliVredenburg had weten te veroorzaken. Of het live bijwonen van werk van Andriessen werkelijk zo magisch werkt, is natuurlijk de vraag. Ik zou er nog wat anekdotes over kunnen vertellen, maar dat is voor later.
Inspirerend
Feit blijft dat een paneldiscussie op vrijdag tijdens de uitreiking van de Fair Practice Awards door Nieuw Geneco (Genootschap Nederlandse Componisten) voor het eerst in jaren van zulke debatten inspirerend was. Misschien kwam het door gespreksleider Neil Wallace, die zich strikt hield aan het voornemen om het niet over wrok en geld te hebben. De deelnemers waren met hun geïnspireerde aanwezigheid minstens zo belangrijk. Componist des vaderlands Anne-Maartje Lemereis brak een fascinerende lans voor muziekonderwijs, iets wat ze zelf buitengewoon vaardig in al haar werk integreerde. Raaf Hekkema van Calefax deelde vooral veel positieve ervaringen en nieuwe-muziekpionier Leonie Roessler wist met haar pleidooi voor de kleinst mogelijke niche de zaal op haar hand te krijgen.
Fair Practice Awards
Het vond allemaal plaats tijdens de middag waarop Nieuw Geneco de Fair Practice Awards 2024 uitreikte. Dit keer aan festival Wonderfeel en concertorganisator Bauwien van der Meer. Lees hier meer over die uitreiking: Wonderfeel en Bauwien van der Meer winnaars Nieuw Geneco Fair Practice Award 2024.
De Awards kun je dus krijgen als je als opdrachtgever netjes omgaat met je opdrachtnemer.
Zoiets zou eigenlijk binnen iedere sector waar met freelancers gewerkt wordt, moeten worden ingevoerd. Opdrachtnemers kunnen een opdrachtgever nomineren als die zich keurig gedraagt en goede afspraken maakt. Om te voorkomen dat het één groot lobbygebeuren wordt, is er een jury die streng en onafhankelijk selecteert. Zo streng dat er dit jaar pas voor het eerst in jaren een groot orkest de shortlist haalde.
Grass Roots
De vertegenwoordiger van dat Concertgebouworkest wist overigens wel te vertellen dat het publiek sinds de Coronapandemie diverser was geworden, en veel meer dan voor die pandemie open stond voor nieuwe muziek van Nederlandse bodem. Hij merkte dat enthousiasme alleen nog niet bij de mensen aan de top van de organisatie. Een wetenschappelijk bewijs was er overigens ook niet, maar dat deerde deze middag even niet.
Dat er ‘grassroots’ wat positiefs gebeurt, is hoopvol. Nog hoopvoller was de gedachte waarmee de panelleden ons naar de borrel stuurden: inmiddels wordt er op zoveel scholen inspirerend muziekonderwijs gegeven, dat er weleens een generatie zou kunnen opstaan die – eenmaal volwassen – geen genoegen zou nemen met een cultuurvijandige overheid van het soort dat nu aan de macht is.
Als dat hoop is, teken ik daarvoor.
Nederlands 
English (UK) 
Français 
