Amsterdam Museum opent tentoonstelling ‘Nederland, word beter!’ – 15 jaar Zwart activisme in Nederland

Op zaterdag 1 november opent de tentoonstelling Nederland, word beter!, een samenwerking tussen het Amsterdam Museum en de beweging Nederland Wordt Beter. Sinds de oprichting in 2010 heeft deze beweging vijftien jaar lang gewerkt aan meer bewustzijn rond racisme en de gevolgen daarvan, onder meer met de campagnes Zwarte Piet is Racisme, de Dag van Empathie, Kick Out Zwarte Piet en het Zwart Manifest. De tentoonstelling blikt terug op de impact van het Zwart activisme van de afgelopen 15 jaar en vormt tegelijk een oproep aan een nieuwe generatie om het werk voort te zetten: op 5 december wordt de beweging officieel opgeheven. Nederland, word beter! is tot en met 1 februari 2026 gratis te bezoeken, vier dagen per week, in de tentoonstellingsruimte Beautiful Distress in Amsterdam-Noord.

Zwarte Piet is Racisme

In Nederland, word beter! worden bezoekers via verschillende zones meegenomen op een reis door vijftien jaar Zwart activisme in Nederland. De tentoonstelling opent met een terugblik op 2010, toen een eerste groep mensen samenkwam die later uitgroeide tot de beweging Nederland Wordt Beter. Zij verenigden zich toen met één doel: een Nederland zonder anti-Zwart racisme, waarin iedereen gelijk wordt behandeld. Met de campagne Zwarte Piet is Racisme luidde de beweging in 2011 een nieuwe fase van activisme in – een strijd waarbij in de tentoonstelling uitgebreid wordt stilgestaan. Zwart-witportretten van Maarten Tromp laten zien hoe het sinterklaasfeest tussen 2013 en 2025 veranderde, hoe zwarte piet in uiterlijk en rol evolueerde, en hoe discussies over blackface en inclusie activisten en gemeenschappen betrokken. Ook wordt er gekeken naar het verleden, naar het ontstaan van het verzet tegen zwarte piet in de vroege 20ste eeuw. Werken van Lydienne Albertoe en Charmaine de Heij laten zien hoe Zwarte geschiedenissen en koloniale tradities doorwerken in het heden. Foto’s, tijdschriften en boeken plaatsen deze strijd bovendien in historisch perspectief. 

Onvoorwaardelijk Nederlanderschap

Verderop in de tentoonstelling staat de strijd voor onvoorwaardelijk Nederlanderschap centraal. Onder meer een video van Jerry Afriyie wordt getoond, waarin hij de speech voordraagt uit de eerste bijeenkomst van Nederland Wordt Beter in 2011. In de speech pleit hij voor onvoorwaardelijk Nederlanderschap voor alle inwoners, wat betekent dat mensen met verschillende achtergronden en familiegeschiedenissen gelijk worden behandeld. De video wordt ondersteund door beelden van demonstraties en bijeenkomsten. Daarnaast toont een verzameling objecten en kunstwerken de verenigde strijd tegen zwarte piet, met protestborden, video’s en werken van Arjan Braaksma, Brian Elstak, Dimitri Madimin, Felix de Rooy, Raul Balai, en beeld van het werk van Raquel van Haver. Samen vormen deze werken een visueel en historisch overzicht van racisme en activisme. 

Impact van vijftien jaar Zwart activisme

In de tentoonstelling wordt vervolgens stilgestaan bij de bredere impact van Nederland Wordt Beter: de inzet voor inclusie, educatie en de nationale herdenking van het slavernijverleden, maar ook de uitdagingen en tegenslagen van vijftien jaar activisme. Bezoekers zien archiefmateriaal, ontwikkelde producten en gebruiksvoorwerpen die zowel de successen als het geweld tijdens demonstraties en daarbuiten laten zien. Ook wordt de vruchtbare grond die Nederland Wordt Beter bood voor nieuwe organisaties belicht, van Omroep Zwart en BIJ1 tot The Black Archives en Black Queer & Trans Resistance NL. Werk van Pris Roos toont hoe individuele inzet maatschappelijke verandering mogelijk maakte. Textieldoeken van Eugenie Boon tonen de kracht van gemeenschap en portretten van Iris Kensmil belichten de inzet voor Zwarte emancipatie. Nederland, word beter! laat zien dat verandering begint bij actie, individueel én collectief. Bezoekers worden uitgenodigd niet alleen te kijken, maar ook mee te doen, geïnspireerd te raken en zelf bij te dragen aan een inclusiever Nederland. Bij een interactieve wand kunnen ze het stokje van NLWB overnemen en een boodschap achterlaten over hun eigen acties.

Het Amsterdam Museum wordt structureel ondersteund door Hoofdbegunstiger Gemeente Amsterdam en Hoofdpartner Educatie ELJA Foundation

Nederland Wordt Beter

Stichting Nederland Wordt Beter strijdt sinds 2010 om het bewustzijn in Nederland rond het slavernij- en koloniaal verleden en anti-zwart-racisme te vergroten. Een prominent onderdeel van de beweging is het organiseren van demonstraties. Het werk van de organisatie bestaat echter uit meer dan demonstreren. Zo streeft Nederland Wordt Beter drie doelstellingen na en ontwikkelt diverse gratis lespakketten die worden ingezet op basis- en middelbare scholen door het hele land. Ook organiseert de stichting congressen en workshops en doet Nederland Wordt Beter doorlopend lobbywerk, zoals gesprekken met gemeenten, ministers en andere beleidsmakers. Verder is Nederland Wordt Beter mede-initiatiefnemer van het breed gedragen en succesvol initiatief: Zwart Manifest (maart 2021), een lijst van 12 domeinen met actiepunten om anti-zwart racisme te bestrijden, en de Nationale dag van Empathie op 3 mei; met als doel om elkaar opnieuw te leren kennen, zodat er meer ruimte vrijkomt voor empathie. 

Amsterdam museum

Het Amsterdam Museum, opgericht in 1926, nodigt als innovatief stadsmuseum bewoners en bezoekers van Amsterdam uit om mede-eigenaar te worden van de stad – een metropool in het klein. Dat doet het museum door de stad te vieren, maar ook door de mindere kanten bespreekbaar te maken. Het Amsterdam Museum beheert een collectie van ruim 100.000 objecten.

De hoofdlocatie van het Amsterdam Museum aan de Kalverstraat is op dit moment gesloten in verband met renovatie. Tot de heropening van het vernieuwde Amsterdam Museum in 2028 programmeert het netwerkmuseum op diverse plekken in de stad, zoals voor deze expositie in Beautiful Distress in Amsterdam-Noord.