Momentjes voor jezelf

Jarenlang fotografeerde Eddy Posthuma de Boer mensen die verdiept waren in hun krant. Van een Weens koffiehuis tot een taxi in Miami en van een kermis in Tokio tot een bankje op de Berlijnse Alexanderplatz, overal zag hij ze, krantenlezers. En die ‘momentjes voor jezelf’ van het krantenlezen legde hij graag vast. Het was een onderwerp waar hij constant mee bezig was, naast zijn andere werk, in dit verband meestal reportages in het buitenland. Posthuma de Boer (1931-2021) werkte voor dagbladen als Het Parool en de Volkskrant, en voor tijdschriften als Holland Herald, Time-Life en Avenue.

Ontdekking

Het Museum für Kommunikation in Berlijn toont nu de ‘Krantenlezers’ waarmee niet alleen een overzicht van een indrukwekkende fotoserie van Eddy Posthuma de Boer te zien is in het buitenland, maar ook een inspirerend retrospectief van een deel van zijn werk getoond wordt.
De expositie die behalve grootbeeld afdrukken ook een twintigtal vintage prints omvat, heeft intussen een stroom aan bezoekers getrokken in het Berlijnse communicatiemuseum. Buiten Nederland was hij nooit zo heel bekend, maar voor het Duitse publiek blijkt Posthuma de Boer nu in ieder geval een ontdekking.

Cees Nooteboom

Zeitungsleser:innen heet de tentoonstelling simpelweg. En dat zijn het ook. Met deze prachtige serie heeft Posthuma de Boer op indrukwekkende wijze een ode aan de papieren krant gebracht. De foto’s zijn gemaakt over een periode van bijna vijftig jaar, veel zijn ontstaan tijdens reizen die hij met Cees Nooteboom maakte. Bijna dertig jaar lang gingen ze samen de hele wereld over, voor het glossy magazine Avenue.

Ze maakten ook veel verre reizen en uiteindelijk deden Eddy Posthuma de Boer en Cees Nooteboom samen zo’n tachtig landen aan, weet tentoonstellingscurator Niels Beugeling. “En onderweg zag Eddy de krantenlezers, zittend op trappen of parkbanken, in winkels of cafés.” Het resultaat is een uitgebreid repertoire van foto’s. Allemaal mensen die opgaan in hun krant, terwijl de fotograaf bijna onzichtbaar om zijn onderwerp heen danst. “Cees maakte sfeervolle verhalen en Eddy schoot er prachtige foto’s bij. Portretten van schrijvers, net zoals hij in Nederland al deed, landschappen, hoogwaardigheidsbekleders, dictators ook, opstandelingen, arbeiders en vaak ook details of wat er nog meer voor zijn camera kwam.”

Intieme blik

Het lezen van een krant fascineert. Het is iets bijzonders, iets om de tijd even stil te zetten, zo blijkt ook uit de foto’s in de tentoonstelling. De lezer vergeet de wereld om zich heen en smelt ongemerkt samen met het nieuws. Met zijn beelden deelt Eddy Posthuma de Boer, niet of nauwelijks opgemerkt tijdens het fotograferen, een speciale intieme blik: momentopnamen van onverstoorbare krantenlezers. Samen vormen ze een monument voor het kranten lezen zelf, een steeds meer verdwijnend ritueel.