A dozen questions to Vis à Vis

Theatergroep Vis à Vis, sinds 2007 gevestigd aan Almere Strand, bestaat 25 jaar. In al die jaren maakt de groep vooral toegankelijke, succesvolle openluchttheatervoorstellingen zoals PICNIC, Silo 8 en HaRT. Visuele komedies met veel spektakel, waar stevige thema’s op een lichtvoetige manier worden behandeld. EXIT is hun jubileumvoorstelling. Een dozijn vragen aan Arjan Anker, artistiek leider van Vis à Vis:

Wat brengt Vis à Vis aan voorstellingen?

We gaan zware dilemma’s niet uit de weg. We vinden het leuk om actueel te zijn of zelfs net voor de actualiteit uit te gaan. Het is zo een beetje gegroeid in de loop van de jaren. Voorheen was het comedy en was de vorm belangrijk. En nu we langer bestaan koppelen we dit meer aan betekenisvolle inhoud aan thema’s. Dat je niet alleen geraakt wordt door de grap maar ook het thema waar het aan hangt. Het versterkt elkaar.

Hoe geëngageerd is Vis à Vis?

Het engagement is dubbelzinnig. Een voorstelling moet niet een moraliserend stuk worden. We relativeren maar nodigen het publiek wel uit om over het thema van de voorstelling na te denken. Dat is het engagement. We zijn geen wereldverbeteraars maar willen mensen ook raken en betrekken. Want meer betrokkenheid geeft meer impact. Dat heeft ook een theatraal argument.

Hoe heeft Vis à Vis zich ontwikkeld in de afgelopen 25 jaar?

Vis à Vis is begonnen met visuele comedy wat we toen verbonden aan maatschappelijke thema’s. En naast spektakel kregen onze voorstellingen meer verstilling en poëtische beelden. Meer contrasten, met bijvoorbeeld groot en klein. In Silo 8 donderden zeecontainers brandend om terwijl op een ander moment een bejaarde een piepklein probleempje heeft. Je creëert suspense. In veel opzichten zijn we filmisch gaan spelen. Eerst had Vis à Vis voorstellingen zonder of met heel weinig tekst. Tekst is nu een belangrijker rol gaan spelen. Niet zozeer de motor achter het verhaal – dat is de vorm -maar het schetst meer de karakters en geeft meer het plot aan.

Spektakel of ontroering?

Die versterken elkaar. De ontroering kan verdrietig zijn en dan ga je met een kut-gevoel naar huis. Maar beter is aanzetten tot verdriet met daarna weer de opluchting. Om dan vrolijk naar huis te gaan, daar helpen grote effecten bij. Dingen die soms niet kunnen, zoals vliegen in een bootje in Silo 8. Dat geeft adem aan het verhaal. Silo 8 eindigt niet vrolijk, eerder mooi. Vis à Vis wil niet cynisch zijn omdat we een breed publiek willen aanspreken.

Vis à Vis heeft een eigen openluchttheater gekregen aan Almere Strand. Comfortabel?

Sinds 2007 is dit onze vaste plek en sinds 2010 maken we hier openluchtvoorstellingen. Eerst was er alleen een kantoor en nog niet een speelplek. Toen maakten we nog reisvoorstellingen en educatieprojecten. Het is hier comfortabel! De buren zitten ons niet in de weg. We hebben de ruimte en er staat hier een bouwkraan. Ook dankzij het krijgen van subsidie van de gemeente, de provincie en het rijk.

Met subsidie overleef je een natte zomer als er geen bezoekers komen?

De subsidiënten zijn wel strenger geworden. Niet dat we daar ooit problemen mee hebben gehad maar dat dreigde nu wel te gebeuren. Er worden meer eisen gesteld op het gebied van eigen inkomsten genereren. Je moet dertig procent uit eigen verkoop hebben. Als je meer subsidie krijgt, moet je ook meer kaartjes verkopen. Dat lukt altijd wel. Maar als de hele zomer is verregend, kun je wel roepen dat de tribune overdekt is, maar dan komt het publiek toch niet opdagen.

Jij (Arjen Anker), Marinus Vroom en Marianne Seine vormen de oude kern van Vis à Vis. Hoe houden jullie dat vol?

Zolang wij inspirerende onderwerpen hebben. En als wij bij het uitwerken – we zijn ook serieus – de slappe lach krijgen, dan houden we het prima vol. Gezamenlijk gooien we ideeën op tafel. Daarin hebben we elkaar nodig om een selectie te maken. Je helpt elkaar om een idee fijn te slijpen. En als een ander niet meegaat met een idee dan geven we het op. Even goede vrienden.

 

Aan welke voorstelling denk je met veel plezier terug?

Jeetje, moet je uit achttien kinderen kiezen wie het leukst is…. PICNIC blijft leuk; ook voor het publiek. De vorm van deze voorstelling is zo intrigerend. Het zijn eigenlijk twee voorstellingen in een: een frontstage en een backstage. In de pauze wissel je als publiek van kant. Er zit een hele slimme opbouw in. Het maakt ook niet uit waar je begint omdat alle verrassingen worden ingelost. Je hoort de andere kant lachen om de grappen die je voor de pauze ook hebt gezien. In je fantasie vorm je een heel nieuw verhaal.

Welke minder?

Als ik onze voorstellingen op video terugzie, dan zijn sommige voorstellingen gewoon geniaal. Cult. Dat was bijvoorbeeld bij de voorstelling Zoom. Die ging over bermkabouters die onder een snelwegvangrail leefden. Maar toen we Zoom speelden kregen we de binding met het publiek niet voor elkaar. De grappen vielen niet goed.

Zijn er ook scènes die niet lukken?

Er zijn altijd wel scènes en dingen bedacht achter het bureau, die in het echt er anders uitzien. Maar ook geniale dingen kunnen ontstaan uit andere ideeën die niet lukten.

Waar gaat Exit over?

Exit gaat over de toenemende mogelijkheden van mensen bij het beschikken over leven en dood. Het scheelt niet meer veel of we kunnen het leven eindeloos verlengen. Je hebt bijvoorbeeld de stamcelrevolutie waarbij mensenoren op muizen worden geplaatst. Zelfs was er laatst in het nieuws sprake van hoofdtransplantatie. Zo kan je ook kunstmatig leven maken: kweekvlees. Je kunt in al die ontwikkelingen ook te ver gaan. Sommige risico’s zijn van tevoren niet goed te overzien. In EXIT zijn er twee broers die een kweekvleesfabriek hebben. Zij hebben succes. Een externe partij heeft belangstelling voor hun patenten en de fabriek. De verkoop zet de belangen van de fabriek op scherp, maar ook de relatie van de twee broers.

Hoe spectaculair wordt EXIT?

Het is een natuurwet dat je niet over water kunt lopen, maar wij hebben bewezen dat dit wel kan. Wat je normaal niet met water kunt doen dat krijgen wij voor elkaar. We laten mensen verdwijnen in water en tarten de zwaartekracht. Ik kan wel een tipje van de sluier oplichten: we laten water branden.