In Nederland zingt de tijd

Natuurlijk zijn er Italianen nodig voor deze poëtische uitspraak over Nederland, de kop van dit artikel. Het oude Italiaanse gezegde doelt op het carillon dat in de openbare ruimte de tijd aangeeft. Typische traditie van de Lage Landen. Sinds de veertiende eeuw. Lekker praktisch natuurlijk, want dan weet heel de stad hoe laat het is. Hoort iedereen hits uit de zeventiende eeuw anno 2020. Want melodieën uit muziekbundel Der Fluyten Lusthof van Jacob van Eyck (blind, beiaardier en blokfluitist) klinken ook nog steeds. Terug in de tijd. Voor de goede verstaander. Of nieuw werk, popclassics en alles wat daar tussen zit.

Zangverbod

Nu – middenin het Coronatijdperk – blijft vooral dat gezegde dwarrelen door mijn hoofd. De tijd zingen. In Nederland korenland off all places. Ik hoorde laatst iemand zeggen dat er meer amateurs zijn die zingen dan voetballen. Die zangers zijn nu akelig stil. Verplicht. Zingen blijkt één van de besmettelijkste muzische handelingen te zijn die je maar kan uitvoeren in dit Coronatijdperk. Wat een gemis moet dat zijn voor liefhebbers van alle niveaus. Zangers en luisteraars. Artistiek, sociaal, emotioneel en een gemis op het gebied van gezondheid. Check díe bewijsbare resultaten van muziek maken (en luisteren) maar bij de wetenschappers. Als je het al niet zelf ervaren hebt.

Mijmeringen

De tijd die rondzingt. Rondwaart. Stel je voor dat je klank en ritme kon zien. Ook visueel zou het dan een stuk rustiger zijn nu. Minder mensengeluid op straat. Ruimte voor geluidsgolven die uit de toren stromen, om hoekjes glijden, uit kieren kruipen en eindelijk op pleinen echt kunnen uitwaaieren. Alle ruimte hebben.

De tijd die rondzingt. Een andere tijdsbeleving hebben. Minder geleefd worden door die kloktijd. De economische tijd. Sinds de industrialisatie het ritme van veel mensen. Het carillon zou nu kunnen zwijgen om die praktische reden. Want mensen zouden in Coronatijd zomaar aan een eigen tijdsgevoel kunnen toekomen, toch? In een tijd die op papier minder bepaalt wordt door stress om files te ontwijken, op tijd op het werk te zijn en spitsuur in winkels te vermijden, zou dat innerlijke tijdsgevoel moeten rondzingen. Lijkt mij. Moet daarvoor wel rust en ruimte gevoeld worden. En dat blijkt lastiger te zijn voor velen. Onrust, angst en verdriet voelen helpen natuurlijk niet.

Funny scenes

Op tijd achter het scherm voor hét gezamenlijke ongedwongen kantoor-koffie-tijdmoment. Dat dan weer wel. Op tijd de nette trui aanschieten met daaronder de joggingbroek. Waardoor ik geinige beelden voor me zie. Door artikelen en interviews  gevoed, hoor ik trouwens ook over die ietwat stroeve ‘los’ bedoelde virtuele gesprekken. Van boven gedicteerd heel praktisch sociaal doen op een afgesproken koffiemoment blijkt toch niet zo goed te werken.

Flow

Hoorde via via dat het virtueel ook lastig in een flow komen is. Broodnodig voor innovatie, creativiteit en meer van zulks. Dat dwing je nu eenmaal niet af. Ideeën krijgen. Daarvoor is speelruimte krijgen. Op momenten die niet te programmeren zijn. Je geest voeden door onverwachte vondsten op de meest vreemde tijden. In beweging gezet worden door een ander geluid. Of letterlijk bewegen. Daar gebruikt deze zzp’er zelf het na-de-lunch-wandelwerken á la Beethoven altijd voor. Omdat er net iets teveel  anderhalve meter weigeraars zijn in mijn buurt, is dat moment verschoven naar later op de dag. Waardoor ook mijn persoonlijke werkritme flink in de war is.

En als je dan klaar bent met werk is er voor velen ineens een zee van tijd. Lees ik om me heen. Hoe inspirerend is Netflix nog na bijna drie maanden? De anderhalve meter grenzen worden niet voor niks opgerekt. Of totaal genegeerd. Rutte lijkt in een andere wereld te leven, want oogt behoorlijk tevree over het gedrag in de openbare ruimte. Mijn Haagse buurt vertelt me dagelijks iets heel anders. Shoppers, parkhangers, joggers komen tegelijk in grote getale buiten, begrijp ik ook uit de media. Zelf tijd hebben blijkt ook lastig alleen in te vullen te zijn. Daarnaast pusht politiek de economie. Letterlijk shoppen mag. Met meer dan dertig man tegelijk. Geestelijk shoppen bij bepaalde Muzen outdoors wordt wel in de ban gedaan. Veel te gevaarlijk en daar is het nu de tijd niet naar wordt gezegd.

Healing bells

De tijd werd op 21 mei jongstleden trouwens wereldwijd gezongen. Journaliste (en carillonspeelster) Jet Schouten initieerde project Healing Bells en maakte samen met beiaardier Pamela Ruiter-Feenstra een melodie voor het carillon, las ik in Trouw waar ik ook de Italiaanse uitsprak las. Met klinkend Coronamotief. Diverse spelers in de wereld haakten aan en speelden het tegelijkertijd. Waarom deze beiaardmelodie? Volgens een oude volkswijsheid weert het geluid van die klokken onheil en gevaar af. Geluid inzetten als vreedzaam wapen dus eigenlijk. Melodie als machtig wapen. Ik interpreteer het als een muzikaal statement van Schouten. Op de Unesco dag voor Culturele Diversiteit, Dialoog en Ontwikkeling.

https://www.youtube.com/watch?v=_fK3CPfNYqw

Power of music

Dat universele machtige middel als symbool voor dialoog en ontwikkeling. Beweging. Dat weet ik natuurlijk al lang. ‘T is mijn werk, mensen bewegen met muziek. Vooral innerlijk bewegen. Verbinden en voeden. Velen weten dat al lang. Leven er van (op). Het wordt zeker geweten door machthebbers met trek in controle. Die proberen dit machtige muziekmiddel in te tomen. Door verbod en gebod. Door weg te honen. Makers monddood te maken. Dit laatste gebeurt al sinds mensenheugenis. Letterlijk en figuurlijk. Check organisatie Freemuse maar. De Amnesty International voor artiesten. Of denk, figuurlijk gezien, maar gewoon aan het kunst & cultuur beleid in Nederland van de afgelopen vijftien jaar.

Denkpistes

Zou het toevallig zijn dat er in een Nederland dat al een behoorlijke tijd gebukt gaat onder angst voor het onbekende – denk aan angst voor vluchtelingen, andere tradities, religies, geaardheid & culturen die flink aangewakkerd wordt door bepaalde politieke stromingen – dat er in Nederland ook jarenlang wordt gepoogd de macht van de Muzen aan banden te leggen? Dezelfde gedachte kwam ik tegen bij beeldend kunstenaar Rob Voerman.

Kennismaken met de diversiteit van de wereld en het ontwikkelen van voelsprieten daarvoor begint bij onderwijs, toch? Dan ontdek je die schatkist. Niks om bang voor te zijn. Die kans op dat soort kennismakingen is behoorlijk wegbezuinigd. Geen kunst en cultuur op school onderwijzen, is kinderen minder geestelijke speelruimte geven. Die persoonlijke ruimte die ook broedplaats is voor de zaadjes van creativiteit, innovatie, artisticiteit, vertrouwen en diversiteit.

Er zijn nog nauwelijks kunstcentra voor jong en oud waar nog letterlijk en figuurlijk gespeeld kan worden. Wegbezuinigd. Het ziet er ook naar uit dat het aantal speelplekken waar je kunt afluisteren, afkijken, afvoelen bij profs en makkelijk kennis kunt maken met ‘anders’ behoorlijk minder gaan worden. Mijmerend ontdekken in theater, bieb, podium en zaaltjes. Tijd nemen voor ‘je  speelveld waarop gezaaid kan worden zonder oogst te verwachten’, om een variant op de woorden van filosoof Byung-Chul Han te maken. De kansen worden kleiner. Terwijl de wereld het nog meer nodig gaat hebben. Plekken waar van alles kan bloeien. Maar het hoeft niet te gebeuren.

Niets zo dodelijk als het uit zijn op bepaald resultaat, vertellen bijvoorbeeld die virtuele kantoorkoffiemomenten ons. Vertellen ook nogal wat reacties op de onzekere en steeds veranderende toekomst ons. Toch? Vasthouden aan uitkomsten, aan te verwachten resultaten kan niet meer. Verwachtingsloos langsgaan bij de Muzen levert het meeste op. Die mindset hebben opvallend veel makers in de wereld van de Muzen en het zou anderen op dit ook wel eens heel handig kunnen uitkomen. Scheelt stress en angst. Geeft tijd en rust. Onverwachte vondsten. Lees erover bij de Turn Club van Merlijn Twaalfhoven & Co maar.

Live

Helaas was ik op 21 mei net niet op tijd klaar met mijn zakelijke afspraak om voor de tweede keer in dit Corona tijdperk naar de stad te crossen. Live naar muziek luisteren. Eindelijk. Aan de voet van de toren staan en weten dat een speler in die toren zich letterlijk in het zweet werkt om een eigen verhaal te vertellen, tegelijkertijd met carillonspelers in bijvoorbeeld Spanje, Brazilië, Zuid-Korea. Dát doet iets met een mens. Met mij in ieder geval. Weten dat je tegelijkertijd met Spaanse, Braziliaanse en Zuid-Koreaanse luisteraars tijd neemt voor muziek. Ik voel dat wel.

Gelukkig heb ik altijd een rijke verbeelding en kan ik zelfs met terugwerkende kracht kippenvel krijgen. De volgende keer als ik voor twaalf uur mijn coffee to go aan de voet van de Delftse Scheve Jan opdrink, zal ik mij extra laven aan dat geluid van de toren. Hoop dat het werkt. Het tij keren..

Ping!

Nog even terugkomend op het verhaal van het zingen. Ik fluit, neurie, hum, brom en tralalaaa regelmatig op straat. Dat kan nu dus prima als biologisch anderhalve meter scherm  fungeren bedacht ik me. Mits de Corona ontkenner het huidige aanstekelijke effect van zoet gezongen songs verstaat. Meer zingende mensen op straat, ik mijmerde er al eens over in een column. Wat zou er klinken in mijn buurt? Zeker weten dat mijn Koerdische, Afrikaanse en Poolse buren verrassende melodieën laten klinken, die zomaar opgepikt zouden kunnen worden door één van de andere prof muzikanten in de buurt die daar dan weer verder op borduurt. Jammer dat de Griekse ney speler hier niet meer woont. Ken wel een oud-politieman die bassist is, een danseres die er vast iets mee kan. Ja, ik draaf graag door. Verbeeld me van alles. En dat zouden meer mensen (zomaar) kunnen doen.

Ik hoop vooral dat het spelen en zingen behoorlijk besmettelijk wordt in figuurlijke zin en zie- beter- hoor perspectief voor een ander geluid op straat. Letterlijk. Wellicht ook figuurlijk.

En verder wensdroom ik een tijd die vaker stil zou mogen staan. Op een fijne manier. Uit eigen beweging. Of meer tijd die rondzingt. Op allerlei manieren zingende zeeën van tijd.

A suivre!

PS Deze mijmeringen mijmerde ik in circa acht uur op ‘papier’. Waardeer je ze? Laat het gerust merken;)