Deux esprits brillants empruntent de nouvelles voies musicales

Ils sont les opposés l'un de l'autre : Michiel Borstlap respire le luxe et la décontraction, Micha Hamel un froncement de sourcils crispé. Mais ces deux messieurs non négligeables ont tous deux récemment rejoint l'Académie des Arts. Ils ont joué de nouvelles œuvres le week-end dernier et je me suis entretenu avec eux à l'issue de la représentation.

Eigenlijk programmeerde ik het concert van Michiel Borstlap voor een théâtre in Driebergen. In een duur uitgevoerde Jaguar reden we naar een restaurant om koffie te drinken voordat het concert plaats zou vinden. Borstlap is een boomlange vent, ergens tegen de 2 meter, met de garderobe van een wereldster. Hij liep dan ook jong al tegen wereldfaam aan: voor zijn compositie Memory of Enchantment ontving hij de prestigieuze Amerikaanse Thelonious Monk/BMI Composers Award. Jazzgrootheden Herbie Hancock en Joe Zawinul namen het nummer op en Bill Cosby raadde hem meteen aan een album te maken. Het heeft hem geen windeieren gelegd.

Micha Hamel stond in de Nieuwe Kerk in Den Haag. Ook een opvallende verschijning, hoewel korter van stuk. Hij bracht een boeiend dichtconcert, met het DoelenKwartet en een verpletterende Renate Arends. Hamel heeft een indrukwekkende carrière als dirigent en compositeur en timmert sinds 2003 als dichter aan de weg. Ook rondt hij een onderzoek af aan Hogeschool Codarts over ‘nieuwe, hedendaagse vormen van artistiek muziektheater’. Oftewel, de traditionele manier van muziek maken zit op slot. De conclusie van het onderzoek verschijnt in een 300 pagina’s tellend boekwerk.’Te lang om even kort toe te lichten’, aldus de markante componist.

[Tweet “Oftewel, de traditionele manier van muziek maken zit op slot”]

Michiel Borstlap (1966) en Micha Hamel (1970) zijn jonge honden die hun naam vestigden in de Nederlandse muziekwereld. Vandaar ook hun toelating tot de Akademie van Kunsten. Borstlap als ‘boegbeeld van de jongere generatie Nederlandse jazzmusici’, Hamel als iemand die ‘grenzen in de concertpraktijk’ verlegt. Toch kozen ze ieder geheel eigen wegen.

Borstlap schakelt vanuit zijn vingertoppen moeiteloos en meesterlijk tussen klassiek en jazz en de nieuwe ronde klanksoorten van Ludovico Einaudi. Met die laatste werkt hij samen en speelt hij in zijn band. Ook die componist en ex-student van Berio geniet grote bekendheid, alleen al omdat zijn muziek voorkomt in  de film Intouchables. De nieuwe muziekstijl die Einaudi ontwikkelde, klopt volgens Borstlap. Vanuit het 300 jaar oude instrument-type piano ziet hij dus nieuwe klanken ontstaan voor een nieuw publiek.

Voor Hamel ligt dat anders. Akoestische muziekinstrumenten hebben wel zo’n beetje hun plafond bereikt. Hij onderzocht wat de toekomst voor muziek is. Daarbij valt op dat de beleving van muziek verandert. De jongere generatie pakt geen instrument meer op, wil niet studeren en bezoekt weinig klassieke muziekconcerten. Met de oudere generatie zou klassieke of hedendaagse muziek zomaar uit kunnen sterven. Dat de subsidie als eb terugtrekt helpt ook niet.

Voor Hamel moet het dus allemaal anders. Voor Borstlap mag het zo wel doorgaan. Zijn muziek kabbelt rustgevend verder, Hamel strijkt graag met het DoelenKwartet tegen de haren in. Bij een concert van Hamel beent een jong koppel ongegeneerd de zaal uit, bij een concert van Borstlap is men boos als verse achtergrondmuziek uit de speakers het nagenieten van het concert voor hen verknalt.

Hoe gaat klassieke muziek er in de toekomst uitzien? Geen idee. Maar het staat buiten kijf dat die zo verschillend zal zijn als de makers ervan.

Micha Hamel schreef muziek voor Een pure formaliteit van Theater Orkater dat momenteel toert.