'Comme un chœur terrifiant d'extraterrestres fantomatiques.' Pourquoi tu dois souffrir Anna Korsun dans November Music.

‘Anna Korsun stak met haar verrassende, ingeleefde en communicatieve muziek met kop en schouders boven haar collega’s uit.’ Dat schreef ik in 2014, toen zij de Gaudeamus Award won. ‘Van haar gaan we beslist meer horen,’ concludeerde ik en sindsdien heeft de Oekraïense die belofte meer dan ingelost. Ze maakte naam als componist, pianist, vocalist, dirigent en (mede)-organisator van concertseries. Haar werk wordt uitgevoerd tijdens alle belangrijke modernemuziekfestivals en eerder dit jaar kreeg ze de Open Oor Prijs van Stichting Trillende Lucht. In November Music presenteert Modelo62 een dwarsdoorsnede van haar inmiddels ruim 50 composities tellende oeuvre.

Het Haagse Ensemble is met zijn genre-overschrijdende programmering de ideale vertolker van Korsuns muziek. De musici braken eerder een lans voor eigenzinnige componisten als Sedje Hémon et Petra Strahovnik. Ook Anna Korsun kleurt graag buiten de lijntjes en gaat dwarsverbanden aan met beeldende kunst, dans, theater en literatuur. Ze betrekt zowel professionele en amateurmuzikanten als niet-muzikanten in haar werk en is tevens actief als vocalist en toetsenist. Ze regisseert bovendien muzikale projecten en geeft compositieles aan het Conservatorium van Amsterdam.

Poëtische muziek

Korsun heeft een grote liefde voor de menselijke stem en weeft spanningsbogen uit ongehoorde klanken, doordesemd met verwachtingsvolle stiltes. Met haar poëtische muziek weet zij ook de niets vermoedende leek in het hart te raken. ‘Haar werk is een onvervalste en zeer originele combinatie van archaïsche en betoverende muzikale arrangementen’, schreef de jury van de Open Oor Prijs. Geboren in 1986 in Donetsk studeerde ze compositie en muziektheorie aan de Muziekacademie in Kiev, waarna ze naar München verhuisde. Daar vervolgde ze haar studie bij Moritz Eggert aan de Hogeschool voor Muziek en Theater.

Een schot in de roos, zo bleek. ‘Ik kende Moritz niet toen ik tot zijn klas werd toegelaten, maar het was een gelukkig toeval, hij was en is heel belangrijk voor mij. Hij gaf vele nuttige adviezen en stond altijd open voor vragen over willekeurig welk onderwerp. Moritz beschikt over een aantal briljante vaardigheden. Zo heeft hij een geweldig analytisch vermogen, is hij een bijzonder getalenteerd musicus en heeft hij een goede intuïtie. Ik heb genoten van elke les en van al onze gesprekken.’

Eigen stem?

Toch gaat het haar te ver te zeggen dat ze dankzij Eggert haar eigen stem gevonden heeft. ‘Het vinden van een “eigen stem” is een complex proces dat door veel omstandigheden wordt bepaald. Het is vooral belangrijk te weten dat iemand je in je zoektocht ondersteunt. Maar eerlijk gezegd zou ik niet eens willen beweren dat ik een eigen stem gevormd heb. Dat zou immers betekenen dat ik vastzit aan een bepaalde stijl, terwijl ik me liever verder ontwikkel. Hoe dan ook, je weet nooit precies wanneer en door wie of wat je beïnvloed wordt, dat gebeurt onbewust.’

Een muzikale epigoon van Eggert is ze beslist niet geworden. ‘Onze muzikale richtingen zijn heel anders en zo hoort het ook. Het is vreselijk als de student een kopie wordt van zijn of haar leraar. Ik hou er sowieso niet van om kunst te vergelijken en zou ook niet weten hoe. Een kunstuiting is altijd uniek. En of je iets mooi vindt of niet is puur een kwestie van persoonlijke smaak.’

Spookkoor van buitenaardse wezens

Alleen al de opbouw van het concert op vijf november sluit aan bij de avontuurlijke geest van Anna Korsun. Vier van haar stukken worden gepresenteerd op twee verschillende locaties. Van zeven uur tot half acht speelt Modelo62 in de Grote Kerk in den Bosch. In deze strak vormgegeven, zonverlichte ruimte klinkt allereerst Pulsar voor orgel en sopraan, uitgevoerd door Korsun zelf.

Met aangehouden, pulserende tonen weeft zij een hypnotiserend klankweb waarin stem en orgel naadloos met elkaar versmelten. In het hierop volgende Signals zijn veertien musici uitgerust met een megafoon. Een scala aan kreten, gilletjes, fluittonen, geprevelde tekstflarden en uitgerekte vocalen omcirkelt het publiek. ­– Als een angstaanjagend koor van spookachtige buitenaardse wezens.

Claustrofobisch

Hierna verkassen publiek en musici naar de Willem Twee Toonzaal voor het tweede deel van het concert. Het claustrofobische Tollers Zelle voor gitaar en zang is geïnspireerd op de Duitse dichter en revolutionair Ernst Toller. Hij was een van de leiders van de communistische Beierse Radenrepubliek, die direct na WOII werd uitgeroepen maar slechts een jaar bestond; in 1919 werd Toller gevangengezet.

De gitaar is afwijkend gestemd en wordt bovendien bespeeld met een wijnglas. De aldus gevormde glissandi vinden een echo in de stem, die vooral ‘niet klassiek’ moet zingen. Zo schept Korsun een benauwend universum waarin opnieuw de grenzen tussen instrument en mens vervagen. Het portret eindigt met Ucht voor ensemble en tape, waarin Korsun onze oren wederom trakteert op ongehoorde, geheimzinnige klanken.

De muziek van Anna Korsun onttrekt zich aan analyse en valt niet in een hokje te vangen. Je moet haar simpelweg ondergaan, als een avontuur waarvan je de afloop niet kunt voorzien. Maar wie het aandurft zich in Korsuns particuliere universum onder te dompelen wordt rijkelijk beloond.