In Nederland is deze donderdagmiddag zonovergoten. Kleren plakken aan lijven. Hotpants alom. Jongens trekken in parkjes hun shirts uit. Deze middag ploft de nieuwe single van de Queens of the Stone Age op YouTube. The Way You Used to Do is zweterig en heet. Pleit beslecht Queens of the Stone Age verrassen niet. Nergens voor nodig. De band is grand…
Later, als ik groot ben… Juriste Susan van ’t Hullenaar (1970) droomde er altijd van om schrijfster te worden. Toen haar 12,5-jarig werkjubileum naderde, besefte ze: ik moet nú de stoute schoenen aantrekken, anders gaat het niet meer gebeuren. Ze gaf haar baan op, werd eigen baas als tekstschrijver en pakte haar pen – nou ja, de computer. ‘Ik gaf…
De schaduw van de ideeën (De Umbris Idearum … The Acousmatic Memory Palace) is de titel van een van de stukken die elektronica-duo Mouse on Mars speelt met Ensemble Musikfabrik. De schaduwen schieten inderdaad tegen de schrootjes van het Muziekgebouw aan. Ideeën echter, hebben zich nog niet gevormd. Aanzetten daartoe daveren loos door de ruimte. Transporteren naar elders Akoesmatische muziek…
Eindeloos babbelen aan de keukentafel. Tijdens het koken. Meer doen ze niet, de broer, de zus, de ex, de twee schoondochters en de moeder van de familie Gabriel. Over recepten, over de oude piano. Over Thomas, de broer die aan parkinson overleed, over zijn vrouw, die wegens mantelzorg geen tijd had om haar artsendiploma te verlengen. Allemaal heel terloops, zonder…
Het Weeshuis van de Nederlandse muziek presenteert maandelijks ‘vergeten Nederlandse meesterwerken’ in het Amsterdamse podium Splendor. ‘Om de finesses te ontdekken’ worden deze twee keer uitgevoerd, onderbroken door ‘een korte toelichting of een interview met bijzondere tafelgasten’. Op papier een gouden formule. Terecht adopteerde het Holland Festival daarom drie afleveringen. Met de muziek zat het tijdens het openingsconcert op donderdag…
Op het Anton de Komplein is het minder gezellig dan op het dak van Parking 58 in Brussel, waar ik danse de nuit eerder zag. Boven Zuid-Oost is de maan verstopt achter een dikke nevel, voelt het plein groot en leeg aan zo zonder de markt. De voorstelling van choreograaf Boris Charmatz/Musée de la Danse, ook vandaag en morgen nog…
Ronkend kondigen programmeurs nieuwe composities aan: ‘Wereldpremière!’ jubelen de posters. Schitterend, maar in de hedendaagse muziekpraktijk is die oer-uitvoering vaak meteen de laatste. De partituur gaat een archiefmap in. De noten verstommen; het geronk zwijgt. Het Weeshuis ontfermt zich over die vergeten werken. Context David Dramm ontrukt dergelijke stukken aan de vergetelheid en presenteert ze met context in het Weeshuis…
Schrijf je een recensie voor mensen die nog naar de voorstelling gaan, voor mensen die al zijn geweest of voor mensen die geïnformeerd willen worden? Het is en blijft een eeuwig dilemma. De Holland Festivalvoorstelling ‘En Manque’ van Vincent Macaigne is alleen nog donderdag 8 en vrijdag 9 juni te zien in het Compagnietheater. De kans dat u, de lezer,…
Rito de Primavera, begin deze week te zien tijdens het Holland Festival, is een groepschoreografie voor vijftig jonge dansers. Choreograaf José Vidal heeft zich losjes gebaseerd op Sacre du printemps, het stuk van Stravinsky en Nijinsky voor de Ballet Russes uit 1913. Flarden van de muziek van Stravinsky zijn door DJ Jim Hast in 4-kwart beetz omgezet, terwijl Vidal het rituele aspect van het offer, essentieel voor de vele versies die er in de loop van de twintigste eeuw gemaakt zijn (naast de oerversie van Nijinsky, o.a. Massine, Béjart en Bausch), tot een minimum heeft teruggebracht.
Wat overblijft is een overweldigende visuele ervaring van een uit het donker opdoemende gigantische massa dansers. De coördinatie van de groep, die nu eens wild door elkaar danst, dan weer in lange optocht over het podium cirkelt, is indrukwekkend. Het levert een fascinerende, ogenstrelende esthetiek op, maar de groepsdans vormt op geen enkele manier een uitdaging voor de toeschouwer. Je zou het een berg kitsch kunnen noemen, of opium voor het volk. In ieder geval is het een vorm van spektakel, die ik het Holland Festival onwaardig acht.
De voorstelling begint als een schoolreisje. Nabij de kassa worden toeschouwers in groepjes voorbereid op wat komen gaat. Vriendelijk wordt hen verzocht om bij binnenkomst van de theaterruimte de schoenen uit te trekken, om vervolgens op blote voeten, hand in hand met medetoeschouwers, een wandeling door het donker te maken. Regelmatig roept er iemand luid om stilte, de voorstelling is namelijk al begonnen. Ook de zenuwachtige manier waarop het publiek, dat zich na de instructies in rijen dient op te stellen, wordt weggemarcheerd naar de voorstellingsruimte twee panden verder, heeft iets ongemakkelijks.
De inwijding van de bezoekers gaat verder in de Zuiveringshal, wanneer zij hand in hand met het koele zand aan hun voeten door het pikkedonker gaan. Het levert één van de weinige ambigue momenten op tijdens Rito de Primavera. Waar gaat dit heen? Welk sprookje worden wij hier binnengeleid? Van welke toeristenboot zijn we afgevallen, om nu de rituelen bij te wonen van welk volk ook al weer?
Aanvankelijk krijgt de totaal-ervaring, waar zoveel hedendaagse attractieparken naar op zoek zijn, werkelijk gestalte. Een half uur lang staar ik naar een podium in het donker. Ik zie en voel dat daar heel veel mensen zijn, ik denk naakt want soms is er een uitgekiende flits van zacht licht, maar het dominante duister belet mij er grip op te krijgen. Etherisch gezang, gecomponeerd door Andrés Abarzúa – één enkel akkoord klinkt klaterend uit vele kelen – begeleidt een half uur lang de entree van alle andere toeschouwers.
De tribunes staan rondom het speelvlak. Het zijn enkel de rode en witte fietslampjes van de gidsen van de vele groepjes toeschouwers, die je enige oriëntatie geven in de ruimte. Het heeft iets van Kuifje in Takatukaland. Een publiek dat betaalt om bij een wonderbaarlijk, nog nooit vertoond, voorjaarsnymfen-ritueel te zijn.
De kunstmatigheid van de setting geeft een bepaalde spanning. In het duister kun je je als toeschouwer van alles voorstellen bij wat komen gaat. Maar op zeker moment gaan de fietslampjes uit, een teken dat alle toeschouwers zitten, en trekken de dansers allen een broek aan. Het licht neemt toe en de eerste beetz annex stravinsky verdringen het gezang. Als na de onzekere introïtus het eigenlijke spektakel een aanvang neemt, wordt de logica ervan al te duidelijk. Een perfect georganiseerde groepschoreografie neemt over.
In wat volgt wordt niets aan het toeval overgelaten. En dat is ook geen luxe met zoveel dansers in het halfduister, temeer omdat ook nog eens de helft nieuw is in het werk, want van de afdeling Moderne Theaterdans van de Amsterdamse Hogeschool. De groep maakt pulserende bewegingen, dialogeert met een naaste, rent in groepen, begint opnieuw te zingen, posteert zich en heft zo nu en dan een enkeling in de lucht.
Maar net zoals het duister went, zo went ook de groep. Het zijn allemaal heel jonge mensen, die redelijk ontspannen samen dansen. De onbevangen houding waarmee de gecompliceerde groepschoreografieën worden uitgevoerd is ontroerend. Er spreekt een naïef soort overgave of geloof uit.
Maar gaandeweg gaan de effecten, van de groepschoreografie, van het licht dat de fotografische vergezichten creëert, de repeterende zang en beetz vervelen. De herhaling van zetten is effect-belust, retorisch, zichzelf bevestigend. Nergens een moment van debacle, van hapering. Niemand die een vraag heeft, niet mee kan, zich vergist
Eindelijk. The Nation, de hyperactuele theaterserial waarmee het vernieuwde Nationale Toneel, sorry Theater, zich aan het land presenteert, voelt als een verfrissende plens water op een zompige dag. Nieuwbakken baas Eric de Vroedt doet zijn reputatie eer aan door een werk af te leveren dat zonder meer een nieuw publiek de theaters in zal trekken. Een publiek dat verwend is door…
Een proloog, twee dialogen en een lang intermezzo. Allemaal duidelijk met elkaar verbonden. In een voorstelling van Romeo Castellucci – het moet niet gekker worden. De Italiaanse theatermaker Castellucci maakt bij voorkeur theater dat niet gemakkelijk of zelfs verkeerd begrepen wordt. Schokeffecten schuwt hij daarbij niet. Visueel overdonderend, maar een duidelijke lijn is vaak amper te herkennen. Dat belooft dus…
Het is zo ongeveer de mooiste muziek die er geschreven is. De Mariavespers van Claudio Monteverdi betoveren zelfs de meest ongetrainde luisteraar al sinds hun première in 1610. Raphael Pichon is een jonge Franse dirigent die geroemd wordt om zijn zinderende maar ook verfijnde muzikaliteit en meer dan absoluut gehoor. Alles wat regisseur Pierre Audi aanraakt verandert doorgaans in goud…
In de donkere middeleeuwen werd een kunstenaar nog wel eens gevierendeeld omdat hij buiten de lijntjes was geweest. In de 19e eeuw waren die lijntjes niet meer belangrijk. In de vroege twintigste eeuw gingen kunstenaars zelf bepalen waar de lijntjes stonden en straften ze wie zich daar niet aan hield. Het was de tijd van de kunstenaarsmanifesten. Cate Blanchett, de…
Brullende krijgers, pracht en praal, een stoer drama tegen de historische achtergrond van de Vikingentijd. Dat gaat er in als koek (of bier) bij de Denen die zichzelf als directe erfgenamen van de Vikingen zien, moet de organisatie gedacht hebben. En dat is dan ook de reden dat het toneelstuk Røde Orm wordt gepresenteerd als één van de hoogtepunten in…
We zijn echte Holland Festival-specialisten, inmiddels. We gaan voorstellingen vooraf bekijken, interviewen makers, acteurs en lopen zo’n beetje elke dag rond bij de zalen, in de foyers. We horen wat, we zien veel en we delen dat hier. Cultuurjournalistiek zoals het hoort, kortom. Cultuurjournalistiek die er ook moet zijn. En dat lukt helemaal als je een abonnement neemt. Dan krijg…
Het is donker. Bassen dreunen. Er hangt een bedwelmend zoet vrouwenparfum in de lucht, een kind huilt. AquaSonic is net begonnen, en ik wil nu al weg. Wat bezielt een muzikant om kopje onder te gaan? Onze Deense correspondent ging het uitzoeken. AquaSonic is een ode aan water, gespeeld door Between Music, een collectief van vijf Deense musici. Ze maken…
Hij vindt zichzelf lui en te weinig ambitieus en heeft moeite met acceptatie – van zichzelf, van anderen, van de wereld. Omdat zijn grootouders de Holocaust hadden meegemaakt, rustte er in zijn jeugd een taboe op ongelukkig zijn. Acht levensvragen aan de Joods-Amerikaanse schrijver Jonathan Safran Foer. ‘Tussen wat ik zou kúnnen en werkelijk doe, gaapt een groot gat.’ 1.…
Wonderlijk verhaal: Utrecht had tussen 1957 en 1967 een beroemde jazzclub. Hij was – inclusief eierdozen op het gewelf – opgericht door jazz-minnende tieners. Daar trad niet alleen de fine fleur van de Nederlandse jazz op, maar ook menige internationale grote naam. In het kader van de Utrechtse Culturele Zondagen werd afgelopen zondag (23 april) in een werfkelder aan de…
Een tip voor goede vrijdag. Altvioliste Saskia Meijs maakte eerst de nodige kilometers in de ‘klassieke’ klassieke muziekwereld. Ze besloot eruit te stappen en op zoek te gaan naar een wat minder van formaliteiten en conventies vergeven beroepspraktijk. Solo en met haar groep de Barockpuppies onderneemt ze inmiddels de leukste zaken, op prachtige lokaties, zoals Frankendael en het Concertgemaal. Gezegend…
Joop van Caldenborgh, stichter van Museum Voorlinden in Wassenaar, heeft een klassiek museum laten bouwen dat voortbouwt op bestaande conventies over het presenteren van kunst. De kunst moet centraal staan en het gebouw doet er bij wijze van spreken niet toe. Toch speelt het ontwerp een belangrijke rol. Architectuurcriticus Tim de Boer duikt dieper in de gedachten achter het gebouw,…
Het is niet makkelijk onbevangen een opera te bezoeken die gepresenteerd wordt als een verbluffend staaltje actuele maatschappijkritiek. Zeker als hij zulke totaal uiteenlopende reacties oproept. De één noemt The New Prince ‘een opera aan de ader van onze eigen tijd’ (Mischa Spel, NRC), de ander geeft ‘een dikke onvoldoende’ (Erik Voermans, Het Parool). Een volgende heeft nood aan meer…
Interview met Martijn Maria Smits over zijn nieuwe film Waldstille, die hij draaide in zijn geboortedorp in Brabant. Een drama vol onderhuidse dreiging van een Nederlandse filmmaker met een eigen signatuur.
Overspel, wellustige seks en wanhopig datende veertigers – dat zijn de spicy ingrediënten van caSINO, de debuutroman van Frieda Mulisch. Op hun zoektocht naar ware liefde struinen haar hoofdpersonen Polly en Sam datingapp caSINO af, een soort Tinder. We praten met haar over haar boek, literaire aspiraties en natuurlijk ook over haar vader Harry Mulisch. ‘Als Tinder vijftig jaar geleden had…
Het door Pierre Audi in 2016 geïnitieerde Opera Forward Festival bevraagt de toekomst van muziektheater. Het 13-daagse festival biedt (jonge) makers en zangers een kans nieuwe wegen te onderzoeken. Voor de tweede editie regisseerde Audi zelf And You Must Suffer, een muziektheatrale versie van Bachs Johannes-Passion. Deze productie van Muziektheater Transparant en het oudemuziekensemble B’Roque beleefde dinsdag 28 maart zijn…
Presteren moeten we, van jongs af aan. Ga je daar niet in mee, dan word je buitengesloten. Het is de strekking van de opera Wozzeck van Alban Berg, die nu te zien is bij De Nationale Opera in de regie van Krzystof Warlikowski. De Poolse theatervernieuwer heeft van een van de meest dramatische opera’s uit de muziekgeschiedenis een fascinerend muzikaal…
Nederlands 
English (UK) 
Français
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.