Hoeveel duisternis kan een theaterbezoeker aan? Alize Zandwijk test het met ‘Hondsdagen’.

Beppe Costa. Wie kent hem niet. En wie zou niet zonder een minuut na te denken naar een voorstelling gaan waar hij in meespeelt? De kleine Italiaanse muzikale duizendpoot is immers in staat om harten te veroveren met zijn muziek. En met zijn aanwezigheid. Welnu. Regisseuse Alize Zandwijk moet hebben gedacht: dat beeld gaan we deze herfst eens helemaal anders doen. En dat heeft gewerkt. Ze maakte met de voorstelling ‘Hondsdagen’ haar zwartste voorstelling ooit. En daar heeft die lieve Italiaan helemaal niets aan kunnen veranderen.

Hondsdagen is een voorstelling die niet vanuit een vastomlijnd script is ontworpen: met de acht spelers werd tijdens de repetitieperiode geïmproviseerd rond het thema ‘vernedering’. Dat thema hebben ze zo goed weten te treffen dat de voorstelling op veel momenten te pijnlijk is om naar te kijken, zoals bijvoorbeeld wanneer een jonge vrouw keer op keer aangerand wordt en haar ‘help me!’-kreten onbeantwoord blijven. Ook door ons op de tribune.

En dan zijn er natuurlijk nog de beelden van die vernederde, verhondsde gevangenen in die Irakese gevangenis. Want de ultieme vernedering is de ontmenselijking, en daar verwijst de titel ook naar.

De voorstelling is sterk schatplichtig aan het werk van Alain Platel: de bewegingen zijn verkrampt, de mensen ongelukkig en in zichzelf gekeerd en in de muziek klinkt soms een vleug roomschheid door. Er is echter één groot verschil met het werk van deze grote Vlaamse dansvernieuwer, en dat is het totale gebrek aan vertroosting in het stuk van Zandwijk. Platel zorgt steevast voor een groot troostmoment in zijn voorstelling, en dat gaat meestal ook van zulk dik hout dat het wel eens teveel van het goede is. Zandwijk houdt niet van troost. Zij voegt hoogstens een koddig element toe, en dat maakte tot nu toe zelfs haar meest zwarte voorstellingen draaglijk, en hielpen ons om de boodschap te verteren. Haar laatste productie die ik zag, ‘Branden’, bood dat, en zelfs meer: ‘Wees blij, vanaf nu kan het alleen maar slechter worden.’ Maar zelfs die troost ontbreekt in Hondsdagen.

De zwartheid maakt de voorstelling haast ondraaglijk. Hij is dus niet slecht, zeker niet. Er wordt mooi in gezongen, er zijn een paar hartverscheurende scenes en beelden en de consequentheid waarmee de voorstelling in zijn duistere beeldtaal is gevat verraadt een groot kunstenaarschap.

Maar, Alize, zou je haast willen roepen, zó erg is het toch allemaal niet, wat we elkaar aandoen?! En die hondsdagen, de periode met hittegolven tussen 20 juli en 20 augustus, die zijn toch ook wel een keertje voorbij?

Gezien: Hondsdagen door het Ro Theater. Première 3 november. Te zien in het eigen huis van het ro theater in Rotterdam t/m 27 november. Inlichtingen: www.rotheater.nl