In dit Van Gogh-jaar is de schilder onderdeel geworden van een echte groep, een kunstenaarsgemeenschap, iets wat hem tijdens zijn leven nooit gelukt is. Met de expositie ‘When I Give Myself, I give Myself’ verbindt het Van Gogh Museum 23 hedendaagse kunstenaars aan de eenzame Van Gogh, die tijdens zijn leven nauwelijks vrienden had en maar één schilderij verkocht. De verbinding leggen de kunstenaars via de brieven van Vincent en niet via zijn werk. Toonaangevende mensen als Anish Kapoor, Jan Fabre en Job Koelewijn kunnen zo hun eigen visie op Van Gogh geven, en die gaat nu eens niet over de zonnebloemen of het wereldberoemde ophaalbruggetje, maar over de twijfels, dromen en ambities die de schilder optekende in zijn brieven.
Deze dankzij het Van Gogh Museum, met steun van de BankGiro Loterij in het leven geroepen virtuele kunstenaarsgemeenschap die Van Gogh in het echt nooit had, levert spannende interacties op. Postume gesprekken met de legendarische kunstenaar, uitgevoerd in beelden die Van Gogh zelf nooit had kunnen dromen.
Zo is Job Koelewijn misschien niet de meest voor de hand liggende kunstenaar als je aan Van Gogh denkt. Zouden ze vrienden kunnen zijn geweest? Beiden hielden van boeken en worstel(d)en met hun protestantse achtergrond. Volgens Vincent was een schilder niet verplicht alleen te schilderen: hij moest zich ook verdiepen in het leven. Het werk van Job Koelewijn bestaat uit een boekenrek waarop onder meer de gebundelde brieven van Van Gogh liggen. Op ieder boek ligt een stapeltje cassettebandjes. Iedere dag leest Job Koelewijn 45 minuten lang hardop hieruit voor, en neemt dit op. ‘Het woord wordt vlees,’ zoals Koelewijn het zelf zegt, ‘of eigenlijk een cassettebandje.’
Bij Jan Fabre zie je de andere zijde van het geloof van Van Gogh: de dood. Vincent omarmde in zijn schilderijen de schoonheid van het leven, maar tegelijkertijd was hij zich bewust van de sterfelijkheid. Hij schilderde niet voor niets zo veel.
Van Gogh wist ook dat hij vooral véél moest schilderen. Niet alle werken konden immers even goed zijn, er moesten er ook mislukken. Hij probeerde dingen uit en nam risico’s. ‘Soms komt er iets uit de lucht vallen dat boven je eigen capaciteiten uitsteekt,’ zegt ook Michael Borremans over zijn eigen werk. ‘Dat is voor mij een belangrijke factor in het ontstaan van schilderijen.’
Navid Nuur probeert de mythe van Van Gogh weg te schilderen door typische Van Gogh penseelstreken over te nemen in een donkergroene kleur, waaruit de voorstelling helemaal verdwenen is. Is het dan een werk van Van Gogh of van Navid Nuur?
Hieronder een selectie uit een aantal andere reacties:
De invloed van Van Gogh is misschien niet direct bij alle 23 kunstenaars even zichtbaar, maar na enige duiding wel begrijpelijk. When I Give Myself, I Give Myself toont aan dat zijn stijl meer omvat dan enkel die helder gekleurde vegen olieverf op doek. Vincents droom van zijn eigen kunstenaarsgemeenschap is waarschijnlijk niet wat hij ervan verwacht had, maar zijn werk zal ook voor toekomstige generaties nog een bron van inspiratie zijn. En dat kan tot soms verrassende resultaten leiden.