Het was wereldnieuws in 1997. In een van de eerste bouwplaatsen van Vinexwijk Leidsche Rijn vonden archeologen overblijfselen van een Romeinse grenslijn, muren van forten, een vrachtschip en allerlei gebruiksvoorwerpen. Dichtgraven en huizen neerzetten was geen optie meer. In 2007 werd besloten een cultuurpark te bouwen: een castellum. Een moderne versie van een Romeins fort met daarin diverse functies samengebracht. Een cultuurpark met als belangrijke trekpleister het schip in een museale omgeving, een stadsboerderij, een theater (Podium Hoge Woerd) en een café-restaurant. Castellum Hoge Woerd is er: op 30 augustus gingen de deuren open.
De eerste indruk van buitenaf van Castellum Hoge Woerd is inderdaad die van een vesting. De bruine muren opgetrokken van hout en deels kunststof (Trespa) hebben de typische kantelen van een fort. Eenmaal binnen zien we meteen als eyecatcher het ellenlange schip. Bijna alles eromheen is wit en er zijn veel doorkijkjes naar de grote binnenplaats, wat het gebouw een mooi open karakter geeft. Een nog smetteloos voetpad leidt naar boven naar het theater. Het is een klein vlakkenvloertheater met 229 stoelen, uitgerust met de modernste technieken en een achterwand van prachtige ramen.
Harm Lambers, directeur van Podium Hoge Woerd, geeft uitleg over het Castellum en het theater. ,,Dit gebouw zou er nooit geweest zijn als de Romeinse resten niet waren opgegraven. Vroeg in onze jaartelling hebben hier gedurende driehonderd jaar forten gestaan. De Leidsche Rijn was de grens van het Romeinse Rijk in Nederland. Het is uniek dat hier nu ook een theater staat.” Indachtig het erfgoedprogramma van de gemeente Utrecht werd twintig jaar geleden in Leidsche Rijn gestart met de grootste stadsuitbreiding van Nederland. In deze woonomgeving moest er ruimte komen voor stadsboerderijen, een centrum voor natuur- en milieueducatie, en een theater.
,,Het is oneerbiedig het een bedrijfsverzamelgebouw te noemen, maar er werd door de architecten van bureau Skets besloten alle functies door elkaar te laten lopen. Ze kozen niet voor aparte paviljoenen met een eigen ingang. Castellum is geen remake van een oud fort maar een moderne re-interpretatie. De contouren, de wallijnen van de forten van toen, volgden ze wel precies. Ook de kantelen zijn een citaat van hoe het Castellum kan zijn geweest. De wallen zijn zes meter breed, terwijl authentiek sprake was van twee of drie meter. Maar omdat er niet overal geheid kon worden zou het geheel te smal en te zwaar worden. De wallen werden breder en daardoor ontstond er benutbare ruimte. Daar zijn nu de stallen voor de dieren; er komen ook nog kantoren.”
Alleen op de plek waar het theater rust op de grondvesten van het gebouw gingen vier palen de grond in. ,,De opvatting van de huidige archeologen is: laat de grond met overblijfselen liggen, breng het in kaart en beschrijf het. Zodat vele generaties later de deskundigen er meer van afweten en meer mee kunnen doen.”
De afgelopen jaren sluiten door bezuinigingsmaatregelen en mismanagement veel theaters. En nu, tegen de tijdgeest in, een heel nieuw theater?
,,Inmiddels wonen hier 70.000 mensen en het plan was sowieso dat hier een theater zou komen. Daarnaast is Utrecht een welwillende gemeente en wordt er per bewoner relatief veel uitgegeven aan kunst en cultuur. Het draagvlak is er.”
Theater Kikker op de Ganzenmarkt in Utrecht kreeg de opdracht Podium Hoge Woerd te exploiteren. Een bedrijf met twee vestigingen dus. Maar er is geen sprake van gemakshalve hetzelfde programma presenteren in beide theaters. ,,De schaal die hier gevraagd wordt is niet gelijksoortig. Hoge Woerd is geen dependance. Een verschil is dat Theater Kikker in de stad Utrecht een specifieke signatuur in programmering aanbiedt en het publiek daarmee naar binnen loodst. In Leidsche Rijn wordt er meer gedacht vanuit het publiek en wat het graag wil zien.”
[Tweet “Podium Hoge Woerd is geen dependance van Theater Kikker.”]Het theater in het fort geeft ook ruimte aan theatervoorstellingen met lichte muziek, jazz, kleinkunst en jeugdtheater. ,,Er wonen hier in de omgeving veel kinderen in de basisschoolleeftijd. Daarvoor maken we ook een educatieve lijn.” Een belangrijke wens is zelf theater te maken. ,,Wij hebben kunstenaars en acteurs uit de stad gemobiliseerd om vijf theatrale verhalen te presenteren over de geschiedenis van Leidsche Rijn en Castellum: De Castellumverhalen. Of educatie de hoofdmoot wordt? Nee, zeker niet. We moeten toch eerst afwachten of we voor onze voorstellingen überhaupt kaarten verkopen. Alles is nieuw. Dat moeten zij en wij allemaal ontdekken. Maar we hebben er zeker vertrouwen in, anders waren we er niet aan begonnen.”
Castellum Hoge Woerd is dagelijks van 10.00 uur tot 22.00 vrij toegankelijk. Kijk voor het adres en meer informatie op: www.castellumhogewoerd.nl
Nederlands 
English (UK) 
Français 
