We hadden het al aangekondigd. Deze periode staat in het teken van positive framing door de kunstsector. Er moet goed nieuws verspreid worden, hoewel men eigenlijk niet weet waarom. Er zijn immers geen aandeelhouders die tevreden moeten worden gehouden, alleen maar bezorgde kunstliefhebbers.
Enfin. Woensdag 9 september presenteerde NRC journalist Daan van Lent het resultaat van een onderzoek naar de bezoekcijfers in de podiumkunsten. Hij had dit deels in zijn vrije tijd, deels in de tijd van de baas gedaan, en de resultaten waren vooral verwarrend. Donderdag 10 september (vandaag) staat het uitgebreider in de papieren krant, en ook daar zal verwarring de boventoon voeren.
Wat blijkt namelijk? Er zijn geen betrouwbare cijfers te krijgen waarmee een algemeen beeld te geven is van de stand van zaken in de podiumkunsten. Er zijn wel algemene bezoekcijfers, bijvoorbeeld, maar die zeggen niet zoveel als ze niet te relateren zijn aan de plek waar die zijn behaald. Tijdens de presentatie, en het daarop volgende Grote Podiumkunsten Debat, blijk bijvoorbeeld dat sinds kort ook voorstellingen op rondreizend festival De Parade meetellen in de cijfers. En op de Parade spelen voorstellingen vaak 6 keer op een dag, voor relatief kleine toeschouwersaantallen. Vandaar dat het totaal aantal toeschouwers, gerekend over het enorme aantal voorstellingen zo’n klein gemiddelde oplevert: 64 bezoekers per voorstelling. Dat komt verdacht dicht in de buurt van de 15 waarmee de VVD ooit schermde om de subsidiekraan dicht te kunnen draaien.
Dit soort dramatische gemiddelden komt u dan ook niet tegen in de hilarische infographic die de Verenging van Schouwburg- en Concertgebouw Directies dinsdag publiceerde. In die infographic staan namelijk heel veel cijfers, maar zo totaal chaotisch gebracht dat de betekenis iedere beschouwer ontgaat. Het enige dat overblijft zijn de totaal uit lucht vallende opmerkingen ‘BRAVO!’ en ‘APPLAUS’ onderaan.
Eigenlijk best een schande, van die VSCD. In het verleden grossierde de club al in dubbelfuncties en mistgordijnen rond cijfers, en ik hoopte dat het met een nieuwe directie eindelijk klaar zou zijn met het gegoochel. Maar nee. De infographic van nu slaat eigenlijk alles.
Gelukkig zijn er dan de cijfers van Daan van Lent, al zijn die dus ook niet alleszeggend, omdat hij veel essentiële gegevens niet boven tafel heeft kunnen krijgen. Belangrijkste conclusie, die ook uit de VSCD cijfers te halen is, maar met veel moeite: het publiek voor het traditionele, gesubsidieerde toneel is redelijk constant, al wordt de spoeling dunner. Waar de terugloop echt dramatisch is, is bij de musicals en de commerciële producties. Daar heeft de crisis keihard toegeslagen, en de schouwburgen die door Haagse kortingen moeten bezuinigen, wentelen die kortingen vooral af op de vaak dure ‘vrije’ producties. Dat is een neveneffect van de bezuinigingen waar de VVD vast niet op gerekend had.
Er is ook bij de neergang in het publiek voor de musical een grote kanttekening te plaatsen. In de cijfers van de VSCD doet een hele grote aanbieder niet mee: Fred Boot en Robin De Levita, die in de theaterhangar nu al bijna 100 jaar uitverkocht draaien met Soldaat van Oranje, delen hun cijfers niet met de VSCD. We merkten al eerder op dat die voorstelling per avond 1500 mensen wegtrekt uit het reguliere aanbod. Daar kan Meppel niet tegenop.
Cijfers zeggen dus niets. Wat overblijft zijn mensen. Die zeggen heel veel. Maar ook dat blijft lastig duiden. Marc van Warmerdam vertelde mij na afloop van het debat waarin iedereen het met elkaar eens was, dat hij twee verhalen kan vertellen: ‘Een positief verhaal, en een negatief verhaal. En het grappige is, dat ze allebei waar zijn.’ Het positieve verhaal is dat Orkater nog steeds heel veel publiek trekt in de provincie, als de schouwburg zijn schouders eronder zet. Toen ik doorvroeg verklaarde hij dat het negatieve verhaal hem meer zorgen baarde. ‘We kunnen steeds minder risico nemen met producties. We hebben nog een reserve waar we op in kunnen teren, maar ooit is dat op.’
Nederlands 
English (UK) 
Français 
