Hoewel het aanbod al jaren daalt, zijn er nog altijd meer nieuwe voorstellingen dan een mens kan zien. Niemand ziet dus alles, iedereen mist veel, dat was in 2014 ook al zo. Maar deze voorstellingen had niemand willen missen, al waren er twee niet eens in een theater te zien. En geen dans, daarvoor was ook dit jaar onze partner danspubliek.
#1 De Nederlandse Reisopera: Gluck, Orphée et Eurydice opera
Terwijl je het theater verlaat, merk je het opeens: je huilt. Niet hartverscheurend, daarvoor ken je het verhaal en de opera te goed; maar simpelweg omdat de voorstelling te mooi, te aangrijpend, te slim, ja, bijna te perfect is.
Maanden later bekijk je voor de zoveelste maal de trailer en denkt: waarom ben ik niet naar meerdere uitvoeringen gegaan? Tweemaal blijkt niet genoeg voor Glucks Orphée et Eurydice van de Nederlandse Reisopera. Dankzij een geweldige cast, een prachtig decor en bovenal de fenomenale regie van Floris Visser maakte geen andere productie in 2015 zoveel indruk als deze.
#2 Toneelgroep Oostpool, Angels in America toneel
Juist door het monumentale toneelepos van Tony Kushner in de kleine zaal te brengen, wist Marcus Azzini de kern en vele nuances van Angels in America over het voetlicht te brengen. Met adembenemende acteerprestaties van Roy Baltus, Jacob Derwig en bovenal Maria Kraakman. Voor Oostpool was 2015 toch al een uiterst succesvol jaar met twee delen uit De Onrendabelen en een indrukwekkende maar nogal verdeeld ontvangen Richard III. Over Angels in America was iedereen het eens Oostpool overtrof zichzelf.
#3 Sonnevanck/Silbersee, Wij gaan op berenjacht jeugd/muziektheater
Opvallend veel klassieke kinderboeken vonden dit jaar hun weg naar het theater. Geen zo onwaarschijnlijk als Wij gaan op berenjacht, naar Michael Rosens prentenboek met eindeloze herhaling. Laat het maar aan Flora Verbrugge over om juist daar een van de spannendste theatervoorstellingen van het jaar van te maken, met een telkens verrassend decor en indrukwekkende zang- en acteerprestaties van Silbersee.
#4 De Nationale Opera, Reimsreisje opera/jeugd
Gelijktijdig met de volwassen Il viaggo a Reims bracht De Nationale Opera ook een geestige bewerking van Rossini’s opera voor jongeren. Ongetwijfeld de productie met het meeste schuim op het podium dit jaar. Helaas slechts driemaal te zien, en louter in Amsterdam. Bijschuimen door heel Nederland graag, echt.
#5 Muziektheatergezelschap BOT, Het geluid van glas muziek-/locatietheater
De enige productie die geen reprise kan krijgen en tegelijkertijd nog vele edities mee kan. BOT maakt een unieke vorm van locatietheater in verdwijnend industrieel en stedelijk erfgoed. Dat resulteerde al in vele mooie voorstellingen, maar Het geluid van glas, gespeeld op een van de warmste dagen van het voorbije jaar, uitgerekend in een van de laatste overgebleven kassen van Lent (inmiddels deel van Nijmegen), zal geen van de aanwezigen snel vergeten. Verlaten panden en ruimtes worden wel vaker overwoekerd, maar nergens zo fraai als in een kas.
Volgend jaar gaat BOT mega, door een complete energiecentrale als locatie te gebruiken. We kijken er nu al naar uit. Al moet daarvoor dan wel tenminste één uitvoering aan de speellijst toegevoegd worden, want nu al vrijwel uitverkocht.
#6 Micha Wertheim, Voor zichzelf cabaret
Micha Wertheim maakte volkomen duidelijk waarom hij bedankte voor de nominatie voor de belangrijkste cabaretprijs van ons land. Dat hij die had moeten winnen voor Voor zichzelf staat buiten kijf, welke merkwaardige criteria een jury er verder ook op nahoudt. Cabaret ontregelt wel vaker, maar Wertheim gaat vele malen verder, vindt eigenhandig een nieuw theatergenre uit. Of misschien ook wel niet. Probeer er maar eens achter te komen. Zonder trailer, want zelfs daar doet Wertheim niet aan.
#7 Theater Zuidpool, Empedokles toneel
Het Vlaamse Zuidpool maakte dit jaar in Nederland indruk met Al te luide eenzaamheid en vooral Empedokles. Het gezelschap heeft een voorliefde voor zelden gespeelde of radicaal bewerkte toneelstukken, waarbij de tekst altijd centraal staat. Deze vorm van toneel zien we veel te weinig in Nederland, waar het al te vaak draait om de ironische knipoog of uitvergroting, woeste gebaren en zeer fysiek spel. En wat actrices Sofie Declair, Kaat Hellings, Katrin Lohmann en Sarah Eisa zittend vermogen is ronduit indrukwekkend.
#8 Kwatta/Gnaffel, Perenbomen bloeien wit jeugd/poppenheater
Poppentheater saai? Achterhaald vermaak voor kleine kinderen die inmiddels door slechte en hele goede 3D-animaties (Pixar) verpest zijn? Gnaffel bewijst al jaren vanuit Zwolle dat poppentheater allerminst oubollig is. Niet alleen door een aangrijpende voorstelling over dementie (Oma, mag ik mijn pop terug), maar zeker in het samen met Kwatta gemaakte Perenbomen bloeien wit, waarin een auto-ongeluk en zelfmoord én een hondje centraal staan, zonder dat het ook maar een moment loodzwaar wordt.
#9 Kameroperahuis, Afscheid van de zintuigen klassiek/theater
Het Requiem van Fauré klinkt vaak, ook in kerken. Maar Sjoeke-Marije Wallendal maakt in haar regie voortdurend uiterst effectief gebruik van de Plantagekerk in Zwolle. In tachtig minuten worden solisten, koor, orkest, en publiek een eenheid, onlosmakelijk deel van een intiem en aangrijpend rituel de mort dat jong en oud, professionals, amateurs en jonge talenten verbindt. Een productie die meerdere reprises verdient.
#10 Holland Opera, Roodhapje opera/jeugd
Een van de vele sprookjes die dit jaar de weg naar het theater vond. Het Noord Nederlands Toneel kwam samen met Club Guy & Roni met het fantastische anti-sprookje Sneeuwwitje, maar nog beter was Roodhapje van Holland Opera. Blues, rock en klassiek komen samen in een sprookjesopera waarin alles lijkt op het overbekende Roodkapje, maar die veel dieper graaft en tegelijkertijd eng en onvoorstelbaar grappig is. Pas in 2017 op tournee.
Nederlands 
English (UK) 
Français 
