Waarom Wierd Duk vaak precies doet wat hij zelf bestrijdt.

Ophef. Een algemeen erkend en naar eigen zeggen altijd aangevallen opiniemaker met een lichte voorkeur voor sterke mannen in Rusland en Amerika heeft ontdekt dat kunst links is en elitair. Wierd Duk, Ruslandkenner sinds hij een paar jaar voor diverse media in Moskou rondliep, schrijft in de Telegraaf namelijk dat kunst vaak linkse kitsch is[ref]N[ref][/ref]Wierd Duk heeft inmiddels laten weten dat dat niet zijn mening is, maar dat hij een samenvattend citaat gaf van de opvattingen van Kirac. Of hij dit met instemming deed, in die zin dat hij het gloeiend met het tweetal eens is, kon ik niet verifiëren, daar de conversatie werd overgenomen door enkele tientallen volgers van de heer Duk, die in verdere verheldering niet geïnteresseerd waren. Maar het was een mogelijk interessant debat over citaten met of zonder bronvermelding, enkele, dan wel dubbele aanhalingstekens en wat dies meer zij.[/ref].

Nu is zoiets meestal aanleiding voor veel boosheid en woede en ‘zie je wel’-geroep op sociale media. Mogelijk volgt een itempje in een naar nieuwe inhoud smachtende late night talkshow. Ik dacht zelfs: laat ik weer eens keihard in de framing trappen en roepen dat kunst helemaal niet links is. Maar dat hoeft helemaal niet. Blijkt. Want Wierd vindt eigenlijk zelf ook dat dat onzin is.

Rietveld

Aanleiding is een al een paar maanden oude rel in de Rietveld Academie. Twee ooit als geinig begonnen ontregelende vloggers waren met een filmpje over een expositie in het Stedelijk te ver gegaan, volgens mensen op de bekendste kunstacademie van Nederland. Dat leidde weer tot een nogal gênant ‘debat’ op diezelfde Rietveld. Daarin dolven de twee zelfbenoemde critici uiteindelijk op punten het onderspit. Omdat ze beter zijn in het bespelen van de camera wonnen ze wel de prijs van hun eigen publiek. Waaronder Wierd Duk, al had die ruim twee maanden nodig om er een stukje over te maken.

Komt natuurlijk ook omdat het een retesaai filmpje is. Zoals de meeste filmpjes van KIRAC, overigens, maar dat is op zich niet erg. Een kwartier al dan niet tegendraads zeiken over de onbegrijpelijke taal die regelmatig in de buurt van kunst te vinden is, is als idee leuk, maar meer ook niet. Voor de fans, die waarschijnlijk niet alle filmpjes tot het einde zien, is de aanval op het doorgaans nogal onbegrijpelijke en bewust verhullende taalgebruik rondom kunst voldoende.

Subsidie komt van rechts

Ik loop ook regelmatig door musea, twijfelend tussen een schaterlach om de teksten, of huilend van verdriet om zoveel dikdoenerij. Maar daar is niets ideologisch aan.

Het gaat niet over links of rechts. Kunst, en dan vooral museale kunst, heeft daar bitter weinig mee te maken. Musea zijn gesubsidieerd, en dat is al sinds de oorlog goedgekeurd door regeringen waar maar een enkele keer een linkse minderheidspartij aan meedeed. Voor de rest was het allemaal VVD en CDA. Nog steeds. Niks links aan.

De wereld waarin de mensen van KIRAC zich begeven is die van het grote geld. De wereld waarin een waardeloos vod door een slim aankoopbeleid van een grote kunsthandelaar in goud kan veranderen. Taal is daarin best belangrijk, exclusiviteit ook, en dan zijn dus de mensen die een miljoentje over hebben voor een leuk doekje boven de bank het haasje. Of niet, want ze zullen hetzelfde werk met net zoveel loze woorden voor nog meer miljoenen doorverkopen.

Dit alles heeft niets met links te maken.

‘Vaak’

Maar dat weet Wierd Duk dus ook. Daarom zegt hij niet, zoals we van hem gewend zijn, dat kunst ‘altijd’ linkse kitsch is (wat Mark Rutte en Halbe Zijlstra nog wel deden in 2010) maar: ‘vaak’.

Hoe moeten we nu de galeries en musea in? In de wetenschap dat wat we daar zien ‘vaak’ linkse kitsch is? Maar stel dat je dan met je rechtse ego je boos staat te maken over iets dat je linkse kitsch vindt, terwijl het nou net geen linkse kitsch is, maar bijvoorbeeld rechts-van-het-midden-kitsch? Kijk, Wierd: met dat woord ‘vaak’ werk je eigenlijk keihard mee aan de verwarring waar die lui van KIRAC zo tegen ten strijde trekken.

Wanneer is iets linkse kitsch? En wanneer rechtse kitsch? En wanneer is het linkse topkunst, en wanneer rechtse? Met dat simpele woordje ‘vaak’ doet Wierd Duk nog een schepje bovenop het werk van die Franse intellectuelen die volgens hem het sinds 1968 het culuurmarxisme prediken. Al bleek dat ook vooral iets met enge geleedpotigen te maken te hebben gehad.

Wat nu, Wierd?