Kwetsbare overgave voor NDT2 in Significant Moments

Ontroerend. Voordat Significant Moments begint, presenteert de kordate Fernando Hernando Magadan zich als de nieuwe artistiek leider van NDT2. Applaus in de zaal. Maar de reden dat hij achter een katheder met een enorm bloemstuk staat, is om eer te betonen aan de artistiek leider die met pensioen gaat: Gerald Tibbs.

Gerald Tibbs. De weergaloze danser waar iedereen bij weg kon zwijmelen. Waar Jiří Kylián zijn Nederlands Dans Theater op heeft gebouwd. Met armen en benen die zich tot in het oneindige strekten. Die Gerald Tibbs.

Alleen een choreograaf die zelf lang was, kon op zo’n danser zulke lijnen uitzetten. Daarom zit Kylián natuurlijk ook zelf in de zaal. De enigen die als danser in de buurt van Tibbs kwamen, waren Glen Eddy, Nils Christe, Nacho Duato, Philip Taylor en Paul Lightfoot. Allemaal slanke langbenigen met een beheersbare structuur. Denk aan een ingedraaid been hoog opzij in tweede positie, het andere in plié, het bovenlichaam licht voorovergebogen en armen als adelaarsvleugels.

Passend eerbetoon

Wellicht ook daarom dat Significant Moments juist met het bekende Signing Off begint. Een passend eerbetoon van choreograaf Lightfoot aan Tibbs; een man die met zijn rug (een veelzeggend lichaamsdeel) naar het publiek zwijgend het toneel verlaat. Lange lijnen weer, overal. En waarom heeft Signing Off meer drama en diepgang, waarom vormt het meer een geheel dan de twee premières vanavond? Het antwoord daarop: Sol Léon.

Een vrouwelijke co-choreograaf.

Zij en Paul Lightfoot slaan een brug tussen de vloeibare poëzie van Kylián en de strakke zakelijkheid van nieuwe balletten. Die nieuwe zakelijkheid is pragmatisch. De Amerikaanse choreograaf Phillip Chbeeb, bijvoorbeeld, heeft een achtergrond als danser en choreograaf van korte, geconcentreerde optredens voor dansprogramma’s op tv, video’s en concerten. Hij schakelt in The Reunion of I korte dansstukken aan elkaar binnen het thema van een oudere man die terugblikt op zijn leven. Met humor en ingenieuze vondsten biedt Chbeeb een korte blik in filosofische werelden (‘overgave is alles’).

Waar een David Middendorp met moderne technologie hoge ogen gooide in America’s Got Talent, sorteert Chbeeb met simpele zaklampen, volgspots en silhouetten net zoveel effect. Maar het zijn vooral de lichamen die in elkaar verstrengelen en de korte opwindende dansscènes met hiphop-invloeden waar je meer van wil zien. Daar ontstaat nieuwe taal waar je bijzit.

Geen anekdote

Nu had ik graag een leuke anekdote willen vertellen over wie op het verrassende idee kwam Phillip Chbeeb te vragen, maar het antwoord van NDT2 was kort: ‘Het is een collectief besluit geweest dus er valt niet echt één persoon aan te wijzen.’ Dat klinkt een stuk minder gezellig, die nieuwe zakelijkheid. Het creatieve kindje dat in een halfronde barak opgroeide is nu een 40-jarige manager met corporate governance ambities. Zelfs Chbeeb weet niet wiens idee het was hem uit te nodigen. Hopelijk komt hij terug om zijn taal verder uit te bouwen op de unieke dansers van NDT.

Jong publiek

NDT2 staat niet alleen voor jonge dansers maar ook voor jong publiek. En dat willen gezelschappen bereiken. Zie het nieuwe tweede gezelschap van Scapino Ballet Rotterdam. Daar is de tournee voor 2018/19 al van verkocht. Ook het Nationale Ballet heeft een Junior Company. Het zijn met name een Conny Janssen Danst, Ed Wubbe, Isabelle Beernaert en ISH die jongeren van hun beeldscherm het theater in weten te trekken. Toevallig, net als Chbeeb, hebben ze allemaal een achtergrond in So You Think You Can Dance.

Heerlijke zelfspot

Minder toegankelijk, maar ook geschikt voor een jong publiek, is Fit van Alexander Ekman. Deze Zweedse choreograaf droomde als kind van een eigen amusementspark. Hij zit er niet ver vandaan. Ook zijn nieuwe Fit is groots, amusant, superstrak en energiek. Heerlijke zelfspot ook: ‘This piece is about…’, om vervolgens met de hand op de mond verder te mompelen. Fit is vooral samengesteld uit inbreng van de dansers. Met een vibe als in de moderne balletten uit Israël (‘het is zwaar, maar we weten waarom we hier zijn’). Herhalende, schreeuwerige megagroepsdans met een symbolisch zacht – haast religieus – einde. En als dansante voltreffer de danser Boston Gallacher (foto boven). Alsof je een snappy, jonge William Forsythe aan het werk ziet.

Bezieling behouden

Komen we daarmee toch weer uit bij Gerald Tibbs. Dansers waar je oef van zegt. Dansers die hij zelf ook begeleidde. ‘To keep them healthy and happy’ was daarbij zijn motto. Nu is zijn gezondheid de mindere partner. Gelukkig zijn er genoeg nieuwe talenten als Toon Lobach, Surimu Fukushi en Donnie Duncan Jr. die het stokje overnemen. Als NDT2 behalve een nieuwe zakelijkheid de bezieling blijft behouden komt het allemaal goed.

Significant Moments reist t/m 20 december door het land.