UPDATE: Kamer neemt motie aan. Minister werkt aan ‘steunpakket’. Raad voor Cultuur slaat alarm. (En kijk eens wat de Oosterburen doen!)

UPDATE vrijdag 13 maart, 9:30 uur: nadat donderdagavond de Raad voor Cultuur alarm sloeg, heeft de Tweede Kamer een motie aangenomen die aandringt op een steunpakket voor de getroffen cultuursector. De tekst van de motie, ingediend door D66, Groen Links, PvdA, Partij van de Dieren, Denk en 50Plus, luidt als volgt:

De Kamer, gehoord de beraadslaging,

• overwegende dat bijeenkomsten met meer dan 100 personen worden afgelast, overwegende dat dit grote gevolgen heeft voor de culturele sector, overwegende dat het percentage freelancers in de cultuursector 60% bedraagt,
• constaterende dat het kabinet diverse maatregelen heeft getroffen om ondernemers en werkgevers te ondersteunen bij het opvangen van de economische effecten als gevolg van de uitbraak van het coronavirus,
• verzoekt het kabinet om te werken aan een steunpakket voor de culturele sector om de gevalgen van deze crisis te kunnen dragen,

en gaat over tot de orde van de dag..

De minister was blij dat de motie werd aangenomen en verklaarde: ‘We gaan snel om de tafel om te zien wat nodig is.’

Gaan wij afwachten.  Volgt hieronder het oorspronkelijke bericht van donderdagavond

Als een hoger adviescollege van de regering zich zorgen maakt over regeringsbeslissingen, weten we dat er serieus stront aan de knikker is. En dat is dus ook zo. Eerst maar even de mededeling van de Raad zelf, vanavond gemaild, ook snel te vinden op hun website (ze hebben het doorgegeven, link hier):

Raad voor Cultuur: zorgen over gevolgen corona voor culturele sector

Met de nieuwste maatregelen rond corona ligt het culturele leven de komende weken stil. De raad begrijpt de noodzaak en onvermijdelijkheid van deze maatregelen. Zij betekenen wel een harde klap voor de culturele instellingen en makers. Het afgelasten van voorstellingen en sluiting van musea betekent voor instellingen en zelfstandige makers een onmiddellijk financieel probleem.

De situatie is zeer zorgelijk, vindt de Raad voor Cultuur, vanmiddag bijeen in Den Haag. De raad wijst op de economische noodmaatregelen die het kabinet heeft genomen voor MKB en zelfstandigen. De raad steunt deze maatregelen en vindt het niet meer dan logisch dat er ook passende compenserende maatregelen voor de cultuursector komen.

Onzichtbaar papier

Goed dat de Raad hier op inspringt, vooral omdat duidelijk is dat de regering werkelijk geen idee heeft wat hier speelt. De recreatieve sector wordt natuurlijk getroffen, sport ligt net zo stil als de cultuur, maar het verschil met sport is dat de cultuursector enorm veel zelfstandige professionals kent die volledig afhankelijk zijn van optreden in zalen met publiek. En vaak ook per optreden betaald worden. Die vanaf nu dus, voor minstens twee weken, maar waarschijnlijk langer, off-limits zijn. Dat betekent: geen inkomen, en vooral: geen compensatie. Want vaak zijn de contracten op onzichtbaar papier getekend. Dat was al een vergeten punt bij de fair practice code, het is nu een doemscenario.

De mensen die spelen in het ‘reguliere’ circuit zijn nog het best af. Vaak zijn er clausules in contracten, zijn er subsidiepotjes die de ergste verliezen dekken. Maar dat geldt dan weer minder voor grote voorstellingen als Hello Dolly van Media Lane. Nu hebben die nog een paar euro op de bank om verliezen te dekken. De jazz-saxofonist die met zijn trio 18 schnabbels gaat missen in tien dagen tijd, en nog meer daarna, heeft dat spaargeld meestal niet.

Ondernemersrisico?

Culturele ondernemers zijn als geen ander afhankelijk van de conjunctuur, en hebben zich daar als het goed is ook tegen ingedekt. Ondernemen is immers risico lopen, en dus zorg je dat je een tegenslag op kunt vangen. Maar de Coronacrisis is niet je dagelijkse, in te calculeren tegenslag. Meer dan twee weken zonder inkomen is al erg, maar terwijl de meters voor stroom, verzekering en onderhoud doorlopen, is een totale lockdown een complete ramp.

En het lullige is, dat de overheid wel compensatie heeft voor ‘het MKB’, en dus horeca-ondernemers op enige vorm van tegemoetkoming kunnen rekenen. Die compensatie geldt alleen niet voor de kleine zelfstandigen, de ZZP’ers, die volledig afhankelijk zijn van juist die horeca. Dat de Raad voor Cultuur de overheid nu vraagt om hulp, is mooi, en meer dan gewenst. De vraag is of diezelfde overheid, die vorige week nog liet weten dat eerlijke betaling iets is wat de sector zelf maar moet oplossen, nu wel in beweging wil komen.

Als deze crisis voorbij is, zou de kaalslag in de ongesubsidieerde culturele sector wel eens veel erger kunnen zijn dan je voor mogelijk kunt houden. Maar ook onder de kleine, gesubsidieerde productiekernen zal het aantal faillissementen zonder overheidssteun kunnen groeien. Harm Lambers, oud-directeur van het Utrechtse Theater Kikker: ‘De gevolgen zijn er niet alleen in de ongesubsidieerde sector, maar ongetwijfeld ook bij de groepen die schamele projectsubsidie hebben. Die hebben geen buffer en hebben uitkopen nodig voor het betalen van hun medewerkers (acteurs, technici), veelal zzp-er. Die gaan het gelag betalen.’

Redding bij de Duitsers vanzelfsprekend.

En toen waren daar de Duitsers. De Bondsminister van Cultuur bracht vanavond het volgende bericht naar buiten:

‘Met het oog op de annulering van culturele evenementen en de merkbare daling van het aantal bezoekers als gevolg van het coronavirus heeft minister van Cultuur Monika Grütters haar steun betuigd aan culturele instellingen en kunstenaars:
“Ik ben me ervan bewust dat deze situatie een grote belasting vormt voor de culturele en creatieve industrieën en aanzienlijke onrust kan veroorzaken, vooral voor kleinere instellingen en onafhankelijke kunstenaars”, aldus Grütters.

De federale regeringscommissaris voor cultuur en media beveelt aan dat de federaal gefinancierde culturele instellingen het advies van het Robert Koch-Instituut opvolgen. Volgens hen moeten grotere evenementen worden geannuleerd, met name die welke in beperkte ruimtes plaatsvinden. In het geval van kleinere evenementen moet men zich, gezien de omstandigheden van het individuele geval, afvragen of het gerechtvaardigd is om dergelijke evenementen te houden.

“In deze situatie erkennen we echter ook dat cultuur geen luxe is die men in goede tijden uitstraalt, maar dat we nu zien hoezeer we het missen als we het een bepaalde tijd zonder moeten doen”, aldus Grütters. “Als we in deze situatie toch aanraden om gebeurtenissen te annuleren, zullen we dat doen omdat we momenteel te maken hebben met een uitzonderlijke noodsituatie”.

Grütters vervolgt: “Kunstenaars en culturele instellingen kunnen hier op vertrouwen, zeker gezien de woonsituatie en productieomstandigheden van de culturele, creatieve en media-industrie: ik laat ze niet in de steek! Wij hebben hun zorgen in het achterhoofd en zullen ervoor zorgen dat rekening wordt gehouden met de speciale behoeften van de culturele sector en de creatieve mensen als het gaat om ondersteunende maatregelen en liquiditeitssteun”. Zij stelde daarom voor dat de Bondsregering vertegenwoordigers van de culturele sector en de mediasector uitnodigt voor de komende besprekingen over steunmaatregelen. “We moeten reageren op ontberingen en noodsituaties waarvoor we niet verantwoordelijk zijn en deze compenseren. Dit moet niet alleen de moeite waard zijn voor de economie, maar ook voor ons cultuurlandschap, dat zwaar is getroffen door de annuleringen”, aldus Grütters.’

Goed om te weten

Een woordvoerder van het ministerie van OCW heeft op donderdagavond laten weten dat de conclusie dat ‘de overheid geen compensatie biedt’ voorbarig is. Wij hopen dat ook.