Animatie kwam begin 2020 dankzij Covid19 maatregelen versneld onder de aandacht als vervangende optie voor live-action. Terwijl veel filmproducties stil kwamen te liggen werkten diverse animatieproducties ‘gewoon thuis’ stevig door aan series, korte en langere films.
In de sector moedigen we de gedachte tot meer gebruik van animatie natuurlijk erg aan, maar hoe simpel is het eigenlijk om zomaar over te schakelen naar het terrein van de ongekende mogelijkheden? Ik wil de samenwerking tussen live-action en animatie eens onder de loep te leggen. Dit doe ik in gesprek met niemand minder dan regisseur en groot filmliefhebber Martin Koolhoven. Hij maakte o.a. Oorlogswinter (2008) en Brimstone (2016). Recentelijk presenteerde hij zijn eigen programma de Kijk van Koolhoven.
De intro van het programma was een prachtig geanimeerde leader en de afleveringen waren doorspekt met mooie visuals (verzorgd door Reinier van Brummelen). Helaas moesten we in 2 seizoenen ons eigen topic nog missen, ‘de animatiefilm’.
”Het viel op het laatst af. Ik was bang dat ik er niet genoeg vanaf wist.”
Laten we dat reserveren als een item voor de toekomst, misschien wel een onderwerp voor een hele nieuwe serie? Wat de Kijk van Koolhoven voor mij duidelijk maakt, is dat jouw liefde voor film allesomvattend is, animatie inclusief. Ik ben benieuwd of en hoe de animatiefilm juist de live-action filmmaker kan inspireren.
“Ik vind het heel opmerkelijk en vaak razendknap hoe animatie-speelfilms veel meer lijken te kunnen vertellen in een kortere tijd dan live-action. Kijk hoe kort de oude Disneys allemaal zijn. 74,75 minuten. Dumbo (1941) zelfs 64. Het heeft iets met het abstractieniveau en gecondenseerde tijd te maken, maar je kunt er toch van leren als filmmaker. Concreet kan ik me herinneren hoe ik het begin van Treasure Planet (2002) heb bestudeerd toen ik Oorlogswinter ging maken. Je weet niet altijd wat je exact allemaal beïnvloedt, maar van deze film kan ik gerust stellen: dit was absoluut bewust.”
Verschillende animatoren hebben de stap gemaakt naar live-action. Is het jou wel eens andersom voorgekomen ? Is animatie ooit een startpunt geweest van een feature productie of kan het dat worden ?
”Ik ben drie keer gevraagd om een animatiefilm te regisseren. Het dichtste bij was ik bij Agent 327; de contracten waren uitonderhandeld, alles. Ik had er al best wat tijd in zitten toen de vraag ‘waarom animatie?’ steeds meer begon te knagen. Misschien dat iemand die altijd animatiefilms maakt dit zich niet afvraagt (omdat het zo in zijn DNA gebakken zit) maar ik dacht steeds: ik kan het ook gewoon filmen. Daaruit volgde dat ik onzeker werd. Ik heb me decennia in filmen verdiept en (live-action) films maken zit me in het bloed. Bij animatie dacht ik steeds: wat weet ik allemaal niet? Daar werd ik onzeker van. Het is op zich best jammer, want met name de manier van scenario-ontwikkelen vond ik heel interessant.”
Ik heb wel eens horen zeggen dat animatie een filmgenre op zichzelf is, maar ik zie het als een vorminstrument. Op ons platform presenteren we ‘animatie en motion design’ als een geheel van technieken, die worden uitgevoerd door een keur aan divers talent. Wanneer zet jij deze tools graag in en hoe zie je ze ontwikkelen ?
“Animatie is zeker geen genre, je kan immers in ieder filmgenre dat er bestaat een animatiefilm maken. Ik moet altijd even nadenken als men iets wat ik gebruik in een film ook animatie noemt. Tenminste, dan bedoel ik dat bij de visual effects (VFX) waar inderdaad soms ook animatie bij komt kijken (en niet bijvoorbeeld de geanimeerde credits die ik wel heb gehad; daar vind ik het logisch om het zo te noemen). Iedere film is anders, maar de computer wordt steeds belangrijker. Waar je eerst zag dat visual effects enkel een vervanging waren van oudere special of visual effects, zie je steeds meer dat zaken die je vroeger echt zou doen, nu eenvoudiger (of beter) kunnen met behulp van digitale hulp. Wanneer ik het inzet? Dat kan om verschillende redenen zijn. Als iets makkelijker wordt, als iets mooier wordt, als het goedkoper kan, als ik meer invloed kan uitoefenen op het eindresultaat, als ik iets wil verbeteren van wat er op de set gebeurde; het kan allemaal een reden zijn. Dat je tot op de frame nauwkeurig kunt regisseren vind ik heel interessant, maar ook een beetje beangstigend. Alsof er geen vangnet is.”
Schroom voor gebruik van animatie willen we graag helpen overkomen. Gedachten over budget, vorm, techniek, de eindeloze mogelijkheden … hoe duik je er in en hoe voorkom je dat je verzuipt ? Hoe ga jij te werk gaat als je animatie nodig hebt voor een productie ?
“Dat ligt er aan wat het is. Als het gaat om VFX dan is het tot nu toe altijd iets geweest wat ik bespreek met mijn editor, VFX supervisor en postproductie-coördinator, waarbij artisticiteit een rol speelt, maar zeker ook het feit dat het eindresultaat fotorealistisch moet zijn. Bij de titelsequenties die ik heb laten maken was dat anders, daar heb ik ook gespard met animatieproducenten Il Luster die ik toevallig ken en zij hielpen me. Bij mijn titelsequenties had ik het idee dat ik het centrale concept goed moest bespreken met de animatoren, maar dat er voor hen niks aan zou zijn als ik ze precies ging vertellen wat ze moesten doen. Leer mij die animatietypes kennen. We hadden niet veel geld en dan ook nog een beetje dicteren wat ze moesten maken? Dat werkt niet. Bij visual effects is het wel anders, maar toch is het een goed idee om gebruik te maken van de creativiteit van mensen. Dat kan vooral als je er op tijd heen gaat. Sommige van die lui zijn zelf een soort regisseurs en door vrijuit te praten kun je op ideeën komen. Hoe dichter je tegen het daadwerkelijke animeren je komt hoe specifieker je wensen worden.”
Voorbeelden:
De Kijk van Koolhoven
Aflevering over water en boten met veel visual effects.
Golden Age of Insect Aviation: The Great Grasshoppers
Zeer kort, maar succesvol ‘animatie in live-action’ experiment door Wayne Unten.
Who Framed Roger Rabbit, klassieke samenwerking tussen animatie en live-action.
Goed om te weten
Nederlands 
English (UK) 
Français 
