Festival Circolo verlegt de grenzen tussen kunst en kunstjes – BNG-prijs voor handstandtalent Nolan

Het verschil tussen kunstjes en kunst is de transformatie. Van een tweedimensionaal doek in een vorm met drie dimensies, van bewegende lucht naar emotionele muziek, op een toneel van man naar vrouw of omgekeerd en van een handstand in een vloeibare abstractie. Transformatie waar je live bij bent, dat kan dus heel goed in het circus, ervoer ik de afgelopen week in Tilburg tijdens Festival Circolo.

De BNG Circusprijs, een aanmoedigingsprijs van de Bank Nederlandse Gemeenten voor aanstormend Nederlands circustalent, ging volkomen terecht naar Melody Nolan, die op de Rotterdamse circusopleiding van Codarts de kunst van het op handen lopen tot grote hoogte heeft gebracht.

Vloeiend

Transformatie live meemaken is magisch, omdat je niet precies weet wat je ziet en toch weet dat wat je ziet niet onmogelijk is. Daar is heel veel kunde voor nodig, en sinds we in Nederland een paar jaar professionele opleidingen hebben voor circusartiesten, raken we ervan doordrongen dat circus niet iets is voor buitenlandse megaproducties als Cirque du Soleil of dichter bij huis clown Flappie op het buurtfeest voor de allerkleinsten. Melody Nolan wist schijnbaar moeiteloos de overgang te maken van de krachtpatserij die op je handen staan met zich meebrengt tot een dansant vloeiend bewegingsspel dat tegelijk onvoorstelbaar ingewikkeld oogde en ontroerend werkte.

Op Festival Circolo krijg je – al een groot aantal jaar – circuskunst te zien die vaak jong, onderzoekend en meestal grensverleggend is. Niet echt bedoeld voor de allerkleinsten en ook niet vol crowdpleasers die van het applaus halen hun levensdoel hebben gemaakt. Eerder was Lucho Smit er te zien, die zijn hele voorstelling van anderhalf uur in het teken stelde van de vraag wat er eigenlijk nog nieuw was aan circuskunst. Zondag was het de beurt aan het Franse collectief Contrabande om met de voorstelling Willy Wolf aan de orde stellen hoe ver mensen durven te gaan om het publiek te behagen.

Zonder vangnet

De Willy Wolf uit de titel was een Poolse havenarbeider die in de Franse stad Nantes bijkluste als luchtacrobaat, en daar zo goed in werd dat hij er zijn beroep van maakte. Na een paar jaar vond hij er omdat vangnetten voor mietjes waren de dood, ten omeesverstaan van een juichende menigte. De zeven artiesten spelen met de hoogtevrees die we allemaal voelen en maken doodenge acts op grote hoogte, zonder vangnet. De buitengewoon slim opgezette dramaturgie laat hen naar zichzelf kijken op tv, en dat wordt uiteindelijk een van hen fataal. Dat slotbeeld is hartverscheurend mooi, en ontstaat uit hun timingstechniek die halsbrekend scherp is.

Ook hier speelde transformatie een rol en werden onze bestaande oordelen op de hak genomen. Referenties aan Amy Whitehouse kwamen plotseling op toen de vrouw van het gezelschap als winnares van een talentenjacht lallend op 10 meter hoogte op een duikplank van wankelde.

Het matrasje tien meter onder haar, formaat stevige auping uit de meubelzaak, bleek tot wonderbaarlijke reddingen in staat.

Circus is kunst. Dat smaakt naar meer.

Goed om te weten

Gezien: Festival Circolo in Tilburg.