Niet iedereen vindt dat muziek ook iets is om naar te kijken. Geen gek idee, als je bedenkt dat sommige muziek zo gelaagd en complex is, dat je alle aandacht nodig hebt voor het luisteren. Moderne elektronische muziek speelt zich dus grotendeels in het donker af, ondervond ik tijdens twee avonden FAQ-Festival in Den Bosch. Daar ontdekte ik dat ik het heel fijn vind om naar live muziek ook te kunnen kijken.
Elektronische muziek gaat over modulaties, loopstations, golfgeneratoren low pass filters, sample&hold en oscillatoren. Ik ben ermee opgegroeid, en verslond de glossy folders van merken als ARP, KORG en Moog zoals klasgenoten zich verdiepten in geïllustreerde tijdschriften over het maken van mensen. Ik snap dus wel iets van de bezetenheid van de elektronische muziekmaker.
KORG MS-20
Ooit, begin jaren tachtig, was ik als klant aanwezig bij Staffhorst Muziek in Utrecht, de legendarische muziekwinkel die toen zijn synthesizerafdeling in een pandje onder de rook van de Jacobikerk had. De nerd van dienst, type Rick van der Linden van Ekseption, begon mij zijn favoriet te demonstreren, een nagelnieuwe Korg MS-20, met weinig toetsen, veel knoppen en een heus patch-panel waar je stekkers in kon steken. De laatste woorden die hij tot mij sprak voor hij in het apparaat verdween waren: “Die kerk hier gaat ieder kwartier los. Met deze synthesizer kan ik die klokken precies nadoen.”
Anderhalf uur verder, een tijd die ik ademloos naast hem doorbracht, had hij de ringmodulator en de pink noise zo goed afgesteld dat de lage C-toets precies zo klonk als de grote klok van de Jacobikerk. Of misschien eigenlijk wel beter. Ik was verkocht.
Colin Benders
Den Bosch is dus ook niet alleen tijdens de drie dagen FAQ het mekka voor liefhebbers van elektronische muziek. In de studio’s van Willem II, gevestigd in de oude Synagoge van de bisschopsstad, bevindt zich nu het walhalla van de elektronische muziek, van een ruimte vol Korgs en Moogs, tot een studio met de oer-ARP en, de absolute trekpleister, het ding uit de Philipslaboratoria waar Stockhausen zijn eerste werken op maakte.
Je kunt de studio’s huren, en zelf met de apparaten aan de slag. Er schijnen wachtlijsten te zijn. Ik kan me daar iets bij voorstellen en snap ook hoe fascinerend het is om daat live bij te ziijn. Colin Benders maakt immers ook furore met zijn Beast, een belachelijk grote analoge synth vol stekkertjes en knipperlichtjes.
Laptop
Een laptop kan dat allemaal ook, zal de moderne mens zeggen, en daar heeft de moderne mens gelijk in. Tijdens FAQ bleek echter ook wat daarmee verloren gaat: er valt niets meer te zien. We zien, in tegenlicht en rook, een gezichtloos iemand gebogen over een laptop, en horen een keiharde drone – type oude airco, gecombineerd met A12 en luchthaven schiphol tijdens de zomervakantie – en moeten maar geloven dat die geluidsmuur op dat moment live voor ons gemaakt wordt door die iemand achter zijn zwarte doos, en dat die iemand het ook iets kan schelen dat wij in die ruimte met haar of hem aanwezig zijn.
Het zal mijn theaterimborst zijn dat ik mij graag laat belazeren door iemand die geweldig tekeer gaat achter knoppen die nergens op aangesloten zijn, maar ik zou graag ter plekke zien hoe die muziek gemaakt wordt, en niet het idee hebben dat de muzikant van dienst gewoon zijn boekhouding zit te doen of kattenfilmpjes aan het kijken is terwijl hij een thuisgemaakte track aan het afspelen is.
Graag volgend jaar dus spiegels boven die laptops en spots op de gezichten van de uitvoerenden. Dan kom ik zeker weer kijken. En vooruit, ook luisteren.
Nederlands 
English (UK) 
Français 
