Historische tentoonstelling toont vrouwen die Amsterdam vormden

Meer dan honderd vrouwen die Amsterdam hebben gemaakt krijgen eindelijk een podium in het Amsterdam Museum. De tentoonstelling ‘Vrouwen van Amsterdam – een ode’ vertelt hun verhalen, van visverkoopsters tot architecten.

Een ketelschuurster uit 1796, een Turkse vrouwenvereniging uit de jaren zeventig en een hedendaagse transgender activist. Het zijn maar enkele van de meer dan honderd vrouwen die vanaf 14 december te zien zijn in de nieuwe tentoonstelling van het Amsterdam Museum. De expositie is een eerbetoon aan de vaak vergeten vrouwen die de stad hebben gemaakt tot wat zij nu is.

Mannelijk perspectief doorbroken

“Zonder vrouwen zou Amsterdam niet kunnen bestaan,” zegt Imara Limon, hoofdconservator van het Amsterdam Museum. “Hun aanwezigheid heeft de stad mogelijk gemaakt én gevormd. Maar in de geschiedenisboeken domineert het mannelijke perspectief.” Met deze tentoonstelling wil het museum dat perspectief doorbreken, als cadeau voor de 750e verjaardag van de stad.

De expositie kwam tot stand na een bijzondere oproep op Internationale Vrouwendag 2024. Het museum vroeg Amsterdammers een ode te maken aan vrouwen die betekenis hebben gehad voor de stad. “Het kon alles zijn,” licht Limon toe. “Een brief, een gedicht, een lied, een video of een kunstwerk.” De response was overweldigend – honderden odes stroomden binnen.

Van alledaags tot activistisch

Bijzonder aan de tentoonstelling is de brede blik. Waar vaak alleen de ‘grote namen’ worden belicht, krijgen hier ook de onzichtbare krachten een podium. Een hele zaal is gewijd aan vrouwen die volledig buiten de schijnwerpers zijn gebleven: schoonmakers, dienstbodes, weeskinderen en ongedocumenteerde vrouwen.

Tastbare herinneringen vertellen hun verhalen. Via objecten uit de museumcollectie en persoonlijke voorwerpen in bruikleen worden de vrouwen tot leven gebracht. Van een schilderij van een anonieme visverkoopster uit 1617 tot het uniform van een hedendaagse activiste.

Moderne kunst verbindt verleden en heden

De tentoonstelling is niet alleen een historisch overzicht. Tien hedendaagse kunstenaars en ontwerpers werden uitgenodigd nieuw werk te maken, geïnspireerd door betekenisvolle vrouwen. Zo brengt Tyna Adebowale een ode aan het meervoudig moederschap met een geluidsinstallatie die de vele moedertalen op de Dam laat horen. Sarah van Sonsbeeck eert met een lichtinstallatie Lau Mazirel, een verzetsstrijder en voorvechter van homo- en vrouwenrechten.

Het tentoonstellingsontwerp, door Studio L A, is een kunstwerk op zich. In verschillende zalen zijn ruimtelijke interventies te zien, gebaseerd op ontwerpen van zes vrouwelijke architecten. Van het Vossius Gymnasium door Marlies Rohmer tot het Homomonument door Karin Daan.

Voor jong en oud

De tentoonstelling is toegankelijk gemaakt voor verschillende doelgroepen. Er is een speciaal familiespoor voor kinderen vanaf zes jaar, inclusief audiotour. Voor scholen is er een uitgebreid lesprogramma ontwikkeld.

Vrouwen van Amsterdam – een ode is te zien van 14 december 2024 tot en met 31 augustus 2025 in het Amsterdam Museum aan de Amstel (Amstel 51). De tentoonstelling maakt deel uit van een breder programma waarin drie musea – het Amsterdam Museum, H’ART Museum en Museum van de Geest – samen de 750e verjaardag van Amsterdam vieren.