De 77e editie van het Holland Festival sloot af op 29 juni met een minutenlang durende staande ovatie voor Georgina Verbaan die een fenomenale acteerprestatie liet zien in de La deuxième femme, een voorstelling van Anna Breckon en Nat Randall, waarin ze een vol etmaal lang met honderd meest niet professionele tegenspelers dezelfde break-up scène speelde. Daags ervoor sloot Victor Pilon zijn twaalf dagen durende performance Sisyphe af onder luid en lang applaus. De Canadese Pilon heeft gedurende twaalf dagen 6 uur per dag Sisyphe opgevoerd, waarin hij geïnspireerd op Albert Camus’ essay De mythe van Sisyphus reflecteert op de absurditeit van het leven.
De opening vond plaats op 6 juni met Le sacre du printemps van Igor Stravinsky, Caroline Shaw, Evangelia Kranioti, Christiane Jatahy, Karina Canellakis, Frank Ticheli en het Radio Filharmonisch Orkest, Cappella Amsterdam.
De brandende thema’s in dit festival hadden veelal te maken met de wereld van vandaag: migratie, identiteit, ongelijkheid. Waar is mijn thuis? Waar voel ik mij thuis? En hoe werkt het verleden door in het heden?
Holland Festivaldirecteur Emily Ansenk: “In de 24 dagen dat het festival duurde hebben we een huis willen bouwen waarin iedereen zich welkom voelde. We hebben op vele verschillende manieren de verbinding gevoeld tussen het publiek en de kunstenaars op het podium. De vierde wand verdween voortdurend, vele artiesten spraken het publiek rechtstreeks aan.”
Groots was 11 000 Saiten, het concert voor 50 piano’s en de 25 musici van Klangforum Wien in de Gashouder. Hartwig Art Foundation en Holland festival presenteerden Carmen in een uitverkocht Carré, waarin regisseur en kunstenaar Wu Tsang haar radicale adaptatie liet vertolken door drie Carmens. Ook bood het Holland Festival een podium aan jonge makers als Flavia Pinheiro met haar solo The Unborn en Joshua Serafin met hun voorstelling Pearls, beide in Frascati.
Associate artist Christiane Jatahy
De associate artist van het festival dit jaar was de Braziliaanse theater- en filmmaker Christiane Jatahy. Zij richt haar kritische blik steeds op maatschappelijke verhoudingen, genderverhoudingen en de gevolgen van slavernij. Haar Hamlet in Hamlet – in the folds of time is een volwassen vrouw die haar verleden recht wil zetten. In En dehors du silencegebruikte ze verschillende bronnen om een rijk beeld te scheppen van de effecten van het koloniale systeem in Brazilië. Samen met het Holland Festival maakte zij Traversées, twee werken voor de openbare ruimte. In het Nelson Mandelapark en het Noorderpark ging Jatahy in gesprek met geboren of geworden Amsterdammers over thuis: wat is thuis, hoe en waar kun je je thuis voelen? Traversées is gemaakt mét buurtbewoners die hun soms ontroerende verhalen deelden.
In het kielzog van Christiane Jatahy zijn er veel Braziliaanse artiesten door het festival uitgenodigd, van kleine en intieme voorstellingen zoals Macacos, Clayton Nascimento’s felle aanklacht tegen racisme en poitiegeweld tot Grupo Zeno 11 dat voor het eerst in Nederland te zien was. Zowel de culturele rijkdom van Brazilië als de problematische realiteit van het structurele racisme kwamen aan de orde in de 16 producties van Braziliaanse makers. De rijkdom aan ritmes uit de candomblé en umbanda bij Vitor Araúj, de legendarische Arthur Verocai met het Metropole Orkest en gasten op het podium van het Concertgebouw en het trio Metá Metá, met twee leden van The Ex die de live score verzorgden bij de film Limite, een focus op Brazilië zonder muziek kan niet, aldus Jatahy.
Publieksverbreding
Met voorstellingen in Amsterdam van Noord tot Zuidoost en van Oost tot Nieuw-West, is het festival door een zeer divers publiek bezocht. Met educatieprogramma’s voor jongeren, een clubnacht met dj’s uit Brazilië en nachtprogramma’s in Frascati en het Muziekgebouw is een jongere doelgroep bereikt. Ook de Braziliaanse gemeenschap wist het Holland Festival dit jaar goed te vinden.
Maar ook bij veel andere zaalprogramma’s was het publiek meertalig en divers. Wegens het grote Braziliaans programma werden de zaalbegroetingen dit jaar niet alleen in het Nederlands en het Engels maar ook in het Portugees uitgesproken.
Professionnels
Het festival laat niet alleen graag het algemene publiek kennismaken met makers en hun werk, maar zet achter de schermen ook stevig in op ontmoetingen tussen makers en andere professionals uit de sector. Veel aanwezige festivalkunstenaars bezochten ook voorstellingen en/of repetities van hun collega’s, wat tot vele bijzondere ontmoetingen leidde. In het kader van het jaarlijkse Immerseprogramma bezocht een internationaal samengestelde groep van zeven makers aan het begin van een internationale carrière samen voorstellingen, had ontmoetingen met elkaar en andere makers en leerde het festival en de organisatie beter kennen. Twee jonge festivalmakers uit Egypte en Zuid-Korea kwamen in het kader van de eveneens jaarlijkse ‘Festival Exchange’ naar het festival om kennis uit te wisselen en samen voortellingen te bekijken. Nieuw was een volwaardig ‘Professionals Weekend’, waarin een groep van ongeveer 45 directeuren en programmeurs voorstellingen bezocht, makers ontmoette en met elkaar over brandende onderwerpen uit het werkveld discussieerde.
(Digitale) Toegankelijkheid
Op verschillende manieren werd het programma uitgediept, met een ruim aanbod aan inleidingen, nagesprekken en ontmoetingen tussen kunstenaars en publiek, maar ook discussies en een leesclub. Diverse programmaonderdelen waren gratis toegankelijk: de traditionele Opera in het Park, de beeldende kunst in Frascati en een aantal feesten met performances tot diep in de nacht, en het al eerdergenoemde Crossings.
HF Digital is het onlinekanaal van het Holland Festival met verdiepende informatie als podcasts, minicolleges en een playlist met muziek uit het festival. Ook is dit het kanaal voor een aantal werken van de artiesten zelf. Tijdens het festival is een stream van The Bird with a thousand voices wereldwijd beschikbaar geweest, na het festival is het uitverkochte concert van Vitor Araújo terug te luisteren. Het door Ammodo docs geproduceerde Northern Winds over kunstenaar Jonathas de Andrade is ook na afloop van het festival nog te zien op HF Digital. Niet online, maar wel live gestreamd in Tuschinski was The Second Woman, waar het publiek de volle 24 uur in Tuschinski 1 mee kon kijken naar een unieke live gemaakte en gemonteerde film.
Faits et chiffres
Van 6 tot en met 29 juni presenteerde Holland Festival in totaal 40 producties met 110 voorstellingen, waaronder 8 wereldpremières, en 23 Nederlandse premières. Het festival werd met gemiddeld ruim 80 % zaalbezetting en vele uitverkochte zalen goed bezocht.