Ga naar de inhoud

Alleen voor leden

Deze inhoud is alleen beschikbaar voor de leden van Cultuurpers. Word lid.

Vik Muniz ‘vervalste’ het achterwerk van Mona Lisa

Ooit liet Johan Maurits van Nassau-Siegen het Mauritshuis bouwen met geld, verdiend in Brazilië, onder andere in de slavenhandel. Nu exposeert een Braziliaan in datzelfde Mauritshuis met perfecte 3d-replica’s van de achterkant van beroemde schilderijen. Speciaal voor deze tentoonstelling maakte hij er vijf nieuwe. Vier bekende topstukken uit het Mauritshuis, maar ook een schilderij dat betrekking heeft op de Braziliaanse avonturen van toen.

Documentaire over Remco Campert krijgt voorproef op Poetry (PI16)

Het belooft een prachtig portret te worden, de film die regisseur John Albert Jansen aan het maken is over dichter Remco Campert. Poetry International (van 7 t/m 11 juni in Rotterdam) vertoont alvast een voorproefje. ‘Ik vind het ontroerend te zien dat er bij Remco nog altijd sprake is van een zekere verlegenheid, alsof het jongetje nog altijd onder de oppervlakte verborgen zit. Dat komt heel mooi in beeld.’

Dit is geen recensie van de opening van het Holland Festival (HF16)

Je kunt dus te dicht bij een kunstwerk komen. Ik weet niet eens of het echt voor schilderijen geldt, dat er giftige dampen uit op kunnen stijgen, zoals sommigen beweren, maar het geldt zeker voor theaterkunst. Tijdens de opening van het Holland Festival 2016 zat ik op de eerste rij van de Amsterdamse Stadsschouwburg. Normaal al niet de beste plek voor wie een beetje overzicht wil houden over wat er op het toneel gebeurt. Voor de gelegenheid van ‘Die Stunde da wir nichts voneinander wussten’ was het toneel ook nog eens een halve meter verhoogd, waardoor ik voor ongeveer vier-vijfde van de tijd naar over een lichtrail stuiterende acteurshoofden heb zitten kijken.

Louis Andriessen: ‘Ik heb nog nooit een nieuwe klank gevonden’

Voor Theatre of the World, zijn vijfde avondvullende opera, liet Louis Andriessen (1939) zich inspireren door de Jezuïtische wetenschapper Athanasius Kircher (1601-1680). Hij was de laatste renaissance-man, iemand die alles kon en alles wist. Kircher schreef boeken vol over de meest uiteenlopende onderwerpen, van de betekenis van hiëroglyfen tot vulkanologie en muziekinstrumenten aan toe. Hij ontwierp zelfs een kattenpiano, vanuit de gedachte dat elke kat op een andere toonhoogte gilt als je op zijn staart trapt. Na zijn dood raakte Kircher als charlatan in diskrediet.

Onbruikbaar voor de wetenschap vormt hij echter gefundenes Fressen voor een componist als Andriessen, die graag de grenzen opzoekt tussen realiteit en fictie. Zijn opera Writing to Vermeer (1999) is gebaseerd op fictieve brieven aan de Delftse schilder; Rosa, a Horse Drama (1994) gaat over de moord op een componist, die onderdeel zou vormen van een samenzwering tegen de muziek.

Suzanna Jansen over Pauperparadijs: ‘Armoede leidt nog steeds tot isolement’

De schreeuwerige bordjes KEUKENHOF blijven maar voorbij deinen langs café Dwaze Zaken, op een zeer plakkerige dinsdagmorgen. Hordes toeristen drommen er achteraan, klaar om geld uit te geven aan pittoreske plaatjes en unieke ervaringen. Mijn interesse gaat vandaag uit naar het tegenovergestelde, de desolate 19de eeuwse koloniën in Drenthe, destijds ‘Hollands Siberië’ genoemd. Bij mij is Drenthe bekend als ‘ een fietsersparadijs’ maar schrijfster Suzanna Jansen schreef er 2008 de bestseller het Pauperparadijs over, waarin ze de geschiedenis van haar familie tot vijf generaties terug nauwkeurig uitploos.

Ze draagt een zomerse blauwe jurk en is op doorreis naar de ‘plaats delict’ van ons gesprek, Veenhuizen, om met RTV Drenthe langs haar ‘lievelingsplekjes’ te rijden. Een tikje ironisch is dat wel, aangezien zij Drenthe voornamelijk kent via haar voorouders, die onder erbarmelijke omstandigheden het leven (ver)sleten in de koloniën.

15 juni 2016 gaat daar in Veenhuizen theaterspektakel Het Pauperparadijs   in premiere op de binnenplaats van het Gevangenismuseum, over ‘een van de meest dramatische verborgen geschiedenissen van Nederland’.

Pauperbeeld zonder tekst

Maar liefst 1 miljoen Nederlanders stammen af van Veenhuizenklanten[hints]Uit de registers blijkt dat onder andere Ruud Lubbers, Geert Mak en Alexander Pechtold, Thea Beckmann, Anton Pieck en Bert Haanstra verwant zijn aan paupers uit de 19de-eeuwse armenkolonies[/hints].

Kunst in de tang. Waarom theaters wel met juichende cijfers móeten komen.

Een week geleden presenteerden de schouwburgen aangesloten bij de VSCD  tijdens het jaarlijkse congres mooie cijfers. Het aantal voorstellingen daalde weliswaar, maar de gemiddelde zaalbezetting was andermaal gestegen. Menigeen in de sector fronste de wenkbrauwen, en na enig narekenen kwam Wijbrand Schaap na aanvankelijk positief nieuws tot de conclusie dat het helemaal niet zo goed gaat met de podiumkunsten. En ook op dat bericht is weer kritiek mogelijk; de VSCD omvat niet alle theaters, sommige zijn gefuseerd etc. Weer een dag later legde Jeffrey Meulman in zijn blog de vinger op de zere plek:

Vergeten Nederlandse opera’s in Kröller-Müller

Het Kröller-Müller Museum associeer je niet onmiddellijk met klassieke muziek. Toch bezocht ik zondagmiddag 29 mei een concert in dit in de Veluwse bossen gelegen instituut. Het werd georganiseerd door het Helene Kröller-Müller Fonds in samenwerking met 401 Nederlandse Opera’s. Deze organisatie streeft ernaar vergeten en nooit uitgevoerde opera’ uit Nederland en Vlaanderen (opnieuw) onder de aandacht te brengen. Voor deze gelegenheid werden aria’s en duetten uitgevoerd uit de periode dat Helene Kröller-Müller (1869-1939) de kunstverzameling aanlegde van het naar haar vernoemde museum.

Helene Kröller-Müller
Helene Kröller-Müller

Nederlandse muziek van eind negentiende, begin twintigste eeuw lijkt weer hot.

Seks tot kunst verheven tijdens SPRING

Tongzoenen, paaldansen, voorbinddildo’s en anale penetratie associeer ik doorgaans niet met de danskunst en verwacht ik niet in een stadsschouwburg, maar voor Florentina Holzinger en Vincent Riebeek lijkt niks te gek. “Europa’s meest provocatieve performance duo” – in de woorden van Rainer Hofmann, artistiek directeur van Spring festival – liet zich voor ‘Schönheitsabend‘ inspireren door hun voorgangers, die begin 20e eeuw de dans opnieuw uitvonden met taboedoorbrekende choreografieën. In drie aktes presenteren Holzinger en Riebeek zichzelf als voortzetters van die traditie en zoeken ze de grenzen op van het theater.

Een muziekscène die je raakt: Fien de la Mar zingt pure emotie

In elke toneelvoorstelling, film, of concert zit wel een scène die je bijzonder raakt. In de documentaire Ik wil gelukkig zijn (2016) over het leven van actrice en cabaretière Fien de La Mar (1898-1965) zit ook zo’n moment, een muziekscène van onvergetelijke ontroering.

Choreograaf Jan Martens op Spring: ‘Ik hou iedere keer m’n hart vast, hoe het uitpakt.’

De nieuwe voorstelling van choreograaf Jan Martens, The Common People, is dit weekend in Utrecht te zien tijdens Spring. Tientallen vrijwillige performers hebben een blind date op het podium van de grote zaal van de Stadsschouwburg. Het publiek kan tussendoor in en uit lopen, een biertje drinken voor de duur van een of meerdere duetten of op het achterpodium grasduinen en… 

De schouwburgen doen het steeds beter: 6 lessen van de VSCD @congresPK

Op maandag 23 en dinsdag 24 mei vergaderde de VSCD, en was in de Nijmeegse Concertzaal De Vereeniging het Congres Podiumkunsten aan de gang (@congresPK). Ik ging er kijken en ontdekte wat nieuwe dingen.

1 De eminente heren zijn weg.

Er is het nodige veranderd in het Nederlandse theater, sinds het begin van deze eeuw. Ergens rond het jaar 2000 was ik te gast op een bijeenkomst van de Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouw Directeuren, en het was een bizarre ervaring. Ik bevond me tussen een gezelschap dat het best te omschrijven was als een herenclub, waarbij het aantal omhooggevallen gemeenteambtenaren het aantal artistiek bevlogen theaterliefhebbers oversteeg.

Nu, 16 jaar later,

Festival Spring opent met teleurstellend stuk van Nicole Beutler

De eer om het Utrechtse dans- en performancefestival SPRING te openen, viel dit jaar te beurt aan choreograaf Nicole Beutler[hints]Nicole Beutler (München, 1969) is choreograaf en theatermaker. Na een studie Beeldende Kunst aan de Kunstacademie (Münster en München) kwam zij naar Amsterdam voor de School voor Nieuwe Dansontwikkeling van de AHK, waar zij in 1997 afstudeerde. Haar werk bevindt zich op het grensvlak van beeldende kunst, theater en dans(bron)[/hints]. De voorstelling 6: The Square vertoont een onnavolgbare fascinatie voor het dansen en denken in vierkanten. Squaredance, een vooral in Amerika populaire, zeer oude volksdanstraditie in koppels, en de futuristische functionaliteit van Bauhaus worden in deze choreografie verbonden met gedachten over orde scheppen en hokjesgeest. Hoe precies

De underdogs van Mark Haddon

Zijn roman Het wonderbaarlijke voorval met de hond in de nacht, met de innemende autistische jongen Christopher in de hoofdrol, maakte de Britse schrijver Mark Haddon (1962) in één klap tot publiekslieveling. In zijn eerste verhalenbundel De pier stort in toont hij zich opnieuw sterk in het beschrijven van mensen die net iets anders zijn dan de meesten, maar toch o zo herkenbaar in het dagelijks leven. Mededogen met de underdog, dat is waar het om draait.

Mark Haddon gaf

Atelier Infini. Bosquet

Weergaloos: 15 verhalen over vluchtelingen, in 49 trekken en oude decordoeken

Dit is een bespreking van een voorstelling die alweer voorbij is, en waar ik bovendien zelf aan meewerkte. Dat mag helemaal niet. Maar het is ook een verhaal over vluchtelingen in Europa, een theater dat boven de wolken zweeft, een kerkje van marsepein, tunnels in Palestina en 49 trekken. Dus ik doe het toch.

Afgelopen weekend, tijdens het Kunstenfestivaldesarts, voltrok zich een mirakel in de Koninklijke Vlaamse Schouwburg te Brussel. Scenograaf Jozef Wouters en zijn ploeg waren neergestreken in de oude zaal met koepeldak. Tien jaar geleden helemaal gerenoveerd, is ‘de Bol’ nu een ouderwets lijsttheater voorzien van de nieuwste theatertechniek. Inclusief die 49 trekken, en daar draaide het om.

Aan een trek,

Invuloefening Raad voor Cultuur biedt amper verrassingen

Champagne bij BAK in Utrecht, diepe teleurstelling bij Het Nieuwe Instituut in Rotterdam: de Raad voor Cultuur heeft gesproken. Vandaag, donderdag 19 mei 2016, kwam het eerste advies na de draconische kunstbezuinigingen door het eerste kabinet Rutte uit, en er rollen koppen. Amsterdam verliest de prestigieuze presentatie-instelling De Appel, in Den Haag moet collega-instelling Stroom zijn huiswerk overdoen. Het Orkest van het Oosten en het Gelders Orkest moeten binnen 2 jaar met fusieplannen komen. In Utrecht krijgt het stadsgezelschap Theater Utrecht ondanks artistieke waardering geen geld meer. Het Zuidelijk Toneel in Eindhoven Tilburg moet nieuwe plannen maken en Opera Zuid moet snel de artistieke kwaliteit omhoog brengen. Dat zijn de belangrijkste conclusies van het Advies van de Raad voor Cultuur.

Hoe dramatisch een en ander ook mag klinken, het advies is dat eigenlijk niet, wanneer je het hele slagveld overziet. Mede dankzij

Muziekleven verliest kleurrijk figuur in Bernard van Beurden

“Thea, ik móet het nummer van die concertorganisator hebben!”, klonk zijn gebiedende bariton in mijn oor. Bernard van Beurden (1933-2016) belde steevast vanuit Zuid-Frankrijk, waar hij woonde – in Amsterdam had hij een bescheiden pied-à-terre. Ik had hem als muziekjournalist vaker geïnterviewd en leek de aangewezen persoon hem aan informatie uit zijn verre vaderland te helpen. Vervolgens zaten we uren… 

Joost Galema over schrijven als marinier en operazanger Bastiaan Everink

Joost Galema, journalist en programmamaker, werd op een dag gebeld door Bastiaan Everink. De bariton en ex-marinier wilde een boek maken over zijn persoonlijke strijd en hoe muziek zijn leven verandert. Omdat hij geen schrijver was, ging hij op zoek naar een ghostwriter. Joost was de derde op zijn lijst. Een paar dagen later stond Bastiaan in de Hilversumse woonkamer van Joost zijn verhaal te vertellen. De zanger had het over mariniers, overleving, geweld, Irak, de muziek van Wagner en een zoektocht. Geen eendimensionale kroniek, vond Joost en hij besloot met Bastiaan aan de slag te gaan. Na drie jaar

Dirigent Han-Na Chang: ‘Muziek biedt nooit maar één antwoord’

‘Zij is de belichaming van de ongelooflijke lichtheid van het bestaan, beweeglijk, alert en precies op de tel.’ Aldus een criticus over de Koreaans-Amerikaanse dirigent Han-Na Chang (Suwon, 1982), die na haar debuut in 2007 zo’n beetje alle belangrijke orkesten leidde. In 2014 gooide ze hoge ogen tijdens de vermaarde BBC Proms met haar frisse opvatting van de Vijfde Symfonie… 

Raad voor Cultuur: omroeporkest moet meer uitzenden, minder optreden

Het Radio Filharmonisch Orkest en het Groot Omroepkoor moeten zich meer op de omroep, en minder op de concertpraktijk gaan richten. Dat stelt de Raad voor Cultuur in een vandaag uitgebracht advies over het beleidsplan van de Stichting Omroep Muziek (SOM), waar koor en orkest onder vallen.

Hoewel de Raad zeer te spreken is over de Zaterdagmatinee, zijn de twee andere series die de Stichting brengt

Don Giovanni gaat bij Nationale Opera gebukt onder loodzware ernst

Voor een dramma giocoso viel er dinsdag 10 mei verdraaid weinig te lachen tijdens een uitvoering van Don Giovanni van De Nationale Opera. Deze van de Salzburger Festspiele overgenomen productie gaat gebukt onder een loodzware ernst, die nog versterkt wordt door de turbo-Mozart die dirigent Marc Albrecht ons met het Nederlands Philharmonisch Orkest voorschotelt. Ondanks zijn vaak straffe tempi ontbeert de… 

Twan Huys feliciteert Connie Palmen en wint prijs voor meest seksistische vraag 2016.

De roman Jij zegt het, waarin Connie Palmen een stem geeft aan Ted Hughes, won gisteren de Libris Literatuurprijs. Daar kun je uiteraard van alles van vinden. Misschien was een ander boek beter. Smaken en jury’s verschillen. In de op feiten en dagboeken, brieven en biografieën gebaseerde roman geeft  Palmen de dichter Ted Hughes een weerwoord. Een weerwoord op alle… 

Pixar’s Inside Out, maar dan volgens de Getuigen van Jehova

In een nieuw flimpje, hieronder te zien, richten de Johava’s zich op kinderen. En maken daarbij gebruik van bedenkelijke tactiek. Natuurlijk: de praktijken van Jehova’s Getuigen zijn over het algemeen vriendelijk, hen ‘ook een fijne dag’ wensen en de deur sluiten is doorgaans voldoende. Dat de Getuigen hun voet klem zetten tussen de deur is inmiddels ook cliché en vooroordeel.… 

Mayke Nas wint compositieprijs: ‘Ik wil geen angst, ik wil avontuur’

Grootvader Louis Toebosch was een beroemde organist en componist. Diens dochter ­– haar tante – Moniek een minstens even bekende kunstenaar en performer; moeder blokfluitdocent, vader Mozart-gek: ‘Toen ik het huis uitging kon ik geen blokfluit of Mozart meer horen!’ Mayke Nas (Voorschoten, 1972) heeft het musiceren en componeren van geen vreemden. Ze vermijdt hierbij graag de gebaande paden en… 

Klein Lidmaatschap
175 / 12 Maanden
Speciaal voor organisaties met een omzet  of subsidie van minder dan 250.000 per jaar.
Geen storende banners
Een premium nieuwsbrief
5 proefabonnementen op de nieuwsbrief
Al onze podcasts
Meepraten over ons beleid
Inzage in de financiën
Exclusieve archieven
Zelf persberichten (laten) plaatsen
Eigen mastodon account op onze instance
Cultureel Lidmaatschap
360 / Jaar
Voor culturele organisaties
Geen storende banners
Een premium Nieuwsbrief
10 proefabonnementen op de nieuwsbrief
Al onze podcasts
Meepraten
Inzage in financiën
Exclusieve archieven
Zelf persberichten (laten) plaatsen
Eigen mastodon-account op onze instance
Samenwerking
Privé Lidmaatschap
50 / Jaar
Voor natuurlijke personen en zzp’ers.
Geen storende banners
Een premium nieuwsbrief
Al onze podcasts
Meepraten over ons beleid
Inzage in de financiën
Exclusieve archieven
Eigen mastodon account op onze instance
nl_NLNederlands