Nieuws over evenementen en festivals, gesteund door de sector maar inhoudelijk onafhankelijk. Meer weten: info@cultureelpersbureau.nl
Zaterdag 14 juni ging in een vloed van avondjurken, smokings, bekende Nederlanders en Gooische Tanks War Horse in première. Een stuk over een oorlog waarin Nederland neutraal was, en waarvan in elk dorp van de rest van de wereld gedenkstenen staan. U kunt gaan kijken. Of niet. We hebben zes argumenten op een rijtje gezet.
Eén van de vuistregels van de hedendaagse theaterkunst luidt als volgt: Er bestaat geen middenweg bij een voorstelling met een krankzinnig lange titel. Zo’n productie is fantastisch, óf sterft aan de eigen pretenties. Bij Judson church is ringing in Harlem (made to measure) / twenty looks of paris is burning at the judson church (m2m) is dat laatste het geval.
“U weet wel mevrouw, dat grote rode schilderij? Daarvoor rechtsaf”. Een jonge suppoost wijst ons de weg. Zo op het eerste gezicht is het niks. Een man in half uniform, zwarte broek, wit overhemd, draait langzaam om zijn as. De wandschildering van Sol Lewitt, nummer 1084 uit 2003, verleent hem het nodige decorum. Om de hoek hangen Barnett Newman en Andy Warhol. Zou het de man iets kunnen schelen? In deze ‘hall of fame’ van de conceptuele kunst steekt het draaien van de man wat schriel af. Sommige bezoekers blijven staan, leunen tegen witte wanden of zijgen neder op de geboende houten vloer. Zij die er de tijd voor nemen, zien hoe het draaien van de man en zijn collega-derwisjen langzaam bezit neemt van het Stedelijk.
Dit jaar gaat de reis naar India en Nepal. Want dat leek hem wel mooi. De bezoeker van de Nederlandse première van Jelineks Die Schutzbefohlene had zin in de zomer. Volgend jaar zouden ze een vriendin opzoeken in Vietnam. Weinig gedoe om een visum te krijgen. Als blanke Europeaan is de hele wereld van jou. Je kunt overal terecht. De man besefte niet hoe bevoordeeld hij was.
Nog voordat het Holland Festival goed en wel was begonnen, waren alle kaarten voor de drie uitvoeringen van Händels Orlando verkocht. Wat nou crisis. Het laat zich echter niet moeilijk raden waarom.
Het Holland Festival presenteert zondag Abel Gance’s gerestaureerde filmepos Napoleon, met live orkest. Een zeldzaam evenement, want voor het eerst in deze vorm op het Europese vasteland. In 1927 had Gance met Napoleon een baanbrekend en monumentaal werkstuk afgeleverd dat ongebruikelijke eisen aan de projectie stelde (drie doeken) en dat na de eerste voorstellingen in allerlei sterk ingekorte versies de wereld inging.
Napoleon in Ziggo Dome belooft spectaculair te worden, maar wie was die ambitieuze einzelgänger Abel Gance?
Na deels of zelfs volkomen mislukte producties van Falstaff doet De Nationale Opera nu alles goed. Twintig jaar na de vorige poging in het Holland Festival krijgt Verdi’s laatste opera een gedroomde uitvoering die maar zo publiekslieveling van het hele festival kan worden.
Zoals veel van mijn generatiegenoten heb ik de cd’s van Jeff Buckley grijsgedraaid, maar weet ik bijna niets van Pakistaanse soefimuziek. Behalve dat het geweldig is. En dat Abida Parveen de koningin is van dat genre. Vanavond zit deze Stem van God met haar ensemble op het podium van de Nationale Opera & Ballet.
Grensverleggend theater maken is het doel van de Canadese regisseur Robert Lepage en zijn groep Ex Machina. Het lijkt of alles ongewoon is aan ‘Playing Cards: Spades’: speelvloer, belichting, zitplaatsen rondom het podium, de verhalen, het acteerwerk en de verrassende ontknoping.
Het lijkt een statement, dat het laatste Holland Festival onder leiding van Pierre Audi opent met ‘Vortex Temporum’. De samenwerking tussen de twee Belgische top-ensembles Rosas en Ictus doet alles wat in de huidige tijd schaars is.
De vallei van verbijstering. Veel mooier komen titels niet, dan die van ‘The Valley of Astonishment’. Het voorlopig laatste toneelstuk van de theaterlegende Peter Brook komt naar Amsterdam. Het Holland Festival gaf mij en twee journalisten van respectievelijk Parool en NRC, de gelegenheid om met de bij leven al legendarische regisseur te praten. Best bijzonder, want de man die een hele generatie theatermakers en toeschouwers betoverde met voorstellingen als de negen uur durende Mahabharata in Avignon, geldt als een godheid onder theaterkenners en -liefhebbers.
Het Holland Festival, dat doen we al jaren. Het is zonder meer het hoogtepunt van het culturele seizoen. Op het Holland Festival zie je hoe de internationale kunstwereld erbij hangt. Onder de vaardige leiding van Pierre Audi is het hele gebeuren de laatste jaren ook nog eens een stuk minder elitair en hoogdravend geworden dan vroeger. Een kaartje kost ook vaak een stuk minder dan een avondje André Rieu in Maastricht, om maar wat te zeggen.
‘Harry Partch wist precies wat hij deed. Hij koos hele specifieke bourbonflessen uit om die 43 stappen in de octaaf in te vullen. Zo maakte hij muziek die heel toegankelijk is, maar ook heel ongrijpbaar. En dat is wat goede kunst moet doen.’
“De enige die nog durft te gaan voor de elite”. Op weg naar de parkeergarage onder de Passengers Terminal Amsterdam verzuchtte de pensioengerechtigde recensent van de krant die ooit een pagina had over muziek, het gevoel van zijn deel van de samenleving. Het was na afloop van de persconferentie waar het programnma van Holland Festival 2014 werd gepresenteerd. Hij had het, terwijl we steeds dieper zakten, over Pierre Audi, de artistiek directeur van dat Holland Festival, die dit jaar zijn laatste – en meest glorieuze – programma ooit bekend heeft gemaakt.
Omdat Writers Unlimited samenwerkt met een van de laatste literaire tijdschriften van Nederland, en omdat dat tijdschrijft ‘Tirade’ heet, was er tijdens het laatste festival in Den Haag een plek ingeruimd voor tirades. En wat dat dan zijn? Het online woordenboek zegt:
Tijdens Writers Unlimited mengen schrijvers zich vaak clandestien onder het gewone volk. En dan vooral de jongere, internationale auteurs, in tegenstelling tot de Adriaan van Dissen van deze wereld die geen stap kunnen verzetten zonder bedolven te worden in een scrum van literaire groupies. Zo kan het dus gebeuren dat je meerdere malen bier staat te drinken met iemand die ineens, geheel onverwacht, een geniaal auteur blijkt te wezen. Zoals Andrès Neuman.
“Een goed boek is een man die me verleidt, is als seks met een onbekende.” Anne Provoost, de secuur Vlaams pratende essayiste slaagde erin om P.F. Thomése en Hermamn Koch even aan het wankelen te brengen. In een debat tijdens Writers Unlimited hield zij een pleidooi voor het niet-waargebeurde verhaal, en deed dat in een beeldspraak die de fantasie nogal in beweging zette. Ze citeerde haar eigen werk “Fictie en Macht” waarin het lezen inderdaad een nogal fysieke aangelegenheid wordt:
“Natúúrlijk kan ze schrijven!” schijnt de moeder van de gelauwerde Zuid-Afrikaanse dichteres Antjie Krog ooit te hebben geroepen. “Want ik kan het toch ook? Daar is niets bijzonders aan.”
Bloed kruipt, ook bij Krog. Na een tienjarige carrière als succesvol architect – en in het geheim slijpend aan woorden – debuteerde haar eigen zoon Andries Samuel met de verpletterende, hartverscheurende dichtbundel Wanpraktyk (2011).
Writers Unlimited bracht moeder en zoon samen op het podium. Laat op de avond. Voor de eerste keer ooit. En Wende zong hen toe. En godallemachtig wat was dàt mooi. Overigens moet u dat maar van ons aannemen, want op straffe van stokslagen, pek & veren en dwangsommen van hier tot Siberië bleek het verboden Wende, al zingend, te filmen (wel gedaan, en het filmpje stond even online, nu subiet van het internet gesleurd).
Het komt door Facebook. Zegt Ton van de Langkruis, artistiek directeur van schrijversfestival Writers Unlimited: “Je kunt niet langer die anonieme figuur zijn die de wereld met hermetische teksten bestookt vanuit een afgesloten zolderkamer. De markt is er niet meer naar. Je belangrijkste communicatiemiddel is facebook. Daar moet je open staan voor vragen, je communiceert met je lezers. We zijn weer terug op het dorpsplein waar ooit de eerste verhalen verteld werden.”
De latenight afsluitingen van de Winternachten op Writers Unlimited zijn altijd vrolijk. Dat komt omdat de dichters al wat losser zijn en het publiek wat meer gedronken heeft. En dit keer kwam het ook door megapubliekstrekker (bij andere gelegenheden) Arie Boomsma. Het vrolijke kijkcijferkanon smeet uit balorigheid met dichtbundels van de gasten van zijn programmaonderdeel.
“Luister niet naar de experts, ze hebben het eigenlijk altijd mis.” De kern van ‘Eyes wide open’, het nieuwste boek van Noreena Hertz, is helder. Dat ze zelf deskundige is, en dat haar visie daarom ook gewantrouwd moet worden, is logisch. Dat het gesprek wat ze over dit onderwerp voerde met oud-politica Femke Halsema almaar bizarder werd, was niet zo logisch. Ronduit schokkend was de val die de schrik van alle bankiers ter wereld aan het eind maakte.
Soms kan een programma van Writers Unlimited je op het verkeerde been zetten. Vorig jaar was de late night talkshow over literaire seks een hilarisch hoogtepunt – pun intended – van het festival. Dit keer viel er in het programma Let’s talk about sex bar weinig te lachen.
Vergeet de connotaties met Salt N Pepa. De Indonesische Linda Christanty schrijft niet over ‘happy seks, maar over bittere seks als machtsmiddel, als vorm van dwang en geweld.’ Daar werden we even stil van.
Fouad Laroui doet niet aan internet. De van oorsprong Marokkaanse auteur en hoogleraar heeft zelfs geen mobiele telefoon. “Ik besef dat ik daarmee behoor tot een kleine elite”, verklaart hij tijdens een debat op Writers Unlimited, “maar ik zie er het nut niet van in.” Zijn tafelgenoten deelden zijn mening niet, en dat is best opmerkelijk. Nog maar een paar jaar geleden beschouwde het merendeel va de internationale schrijverselite de sociale media als iets waarmee zij zich niet hoefde te bemoeien.
In de rijke traditie van schrijvers die elkaars bloed wel kunnen drinken en de ander schuimbekkend met de pen te lijf gaan, orkestreerde Writers Unlimited een ‘polemiek’. Abdelkader Benali verwoordde in dit debat de stem van het volk, en Saskia De Coster die van de elite. Beiden hakten op elkaar in met hulp van moderator Elsbeth Etty. Resultaat: veel onsamenhangend getreiter.
Writers Unlimited is het leukste literaire festival ter wereld. Wij kunnen het weten, want we zijn er nu alweer twee keer geweest. Of de vergelijking met al die 20 miljoen andere literatuurfestivals in de wereld helemaal zuiver is, weten we niet. We weten wel dat heel veel van de schrijvers die Writers Unlimited bezoeken, het met ons eens zijn. Althans gedurende die paar dagen en vooral nachten in januari.
Een paar redenen.
Nederlands 
English (UK) 
Français