#HF11: Er waart een oude manke huisknecht rond in de Zuidas

Firs heet hij. En hij komt altijd te laat. Vanwege de jicht. Arme huisknecht.

Firs werd geschapen door Anton Tsjechov. In zijn meesterwerk De Kersentuin gaat het over de verveling en lamlendigheid van de oude rijken, en Firs is de huisknecht die het allemaal ziet gebeuren. Tsjechov laat hem sterven, aan het eind, wanneer de vertrekkende huiseigenaren hem totaal vergeten achterlaten. Meubilair was hij, en als meubilair zal hij achterblijven.

In de locatievoorstelling Before I Sleep is Firs de enige overlevende van de tragedie uit 1904. En dat alleen maar omdat hij zelfs te laat bleek te zijn voor zijn eigen dood. Vanwege de jicht, waarschijnlijk.

Het gezelschap Dreamthinkspeak maakt ervaringstheater, zoals wij dat kennen van een jonge maker als Dries Verhoeven: het verhaal doet er minder toe dan de sfeer, de belevenis en wat je verder zoal mee kunt maken op een avond in een vreemde plek. En die plek is wel heel goed gekozen. De Amsterdamse Zuidas is de vleesgeworden crisis: rond een foeilelijke snelweg staan gebouwen leeg die in alles de wansmaak van de optimistische bankiers uit de jaren van voor 2008 uitstralen. Over tochtige terreinen waar nog geen bouwwerken staan giert de wind. In een appartementengebouw kun je door het spiegelende glas alleen maar leven vermoeden. Voor de rest staat alles leeg. Een megalomane spookstad waar je alleen als ramptoerist rondloopt.

Je wandelt door een gebouw, door donkere gangen, staat plots in een warenhuis, en dan weer op een ijsvlakte, of in een etalage. En steeds is daar die figuur Firs, die je iets wil vertellen, maar omdat hij Russisch spreekt en wij niet, komt de boodschap nimmer aan. Of het moet de boodschap van weemoed en verlangen zijn, die we zo graag associëren met Tsjechovs werk.

Dreamthinkspeak maakt indruk door de perfectie van de productie. Tot en met de Nederlandse supposten aan toe, die je van zaal naar zaal wijzen, ziet alles er perfect uit. Als toeschouwer geef je je al snel over aan de sfeer, en sluit je vrede met je onvermogen om iets van de nieuwe wereld waarin je terechtgekomen bent te snappen.

Net als Firs, eigenlijk.

Gezien op 11 juni 2011 in het Holland Festival