Tot de verbeelding sprekend kunstwerk SYLPHIDES kijkt naar wat mensen beweegt, om te beginnen met de adem

Elk festival smeekt om vrijwilligers en in de begindagen van Springdance waren er zelfs helemaal geen betaalde krachten. Dat zegt ook iets. Nu Springdance na dertig jaar gaat fuseren met Festival aan de Werf is het thema van deze laatste editie ‘scupltured bodies & body sculptures’. Bij SYLPHIDES is dit treffend van toepassing. “Hoe mensen bewegen interesseert mij niet, ik wil weten wat hen beweegt.” Een gevleugelde uitspraak van Pina Bausch naar wie Springdance, vanwege haar gedreven notities van The Rite of Spring, is vernoemd. SYLPHIDES kijkt letterlijk naar wat mensen beweegt, om te beginnen met de adem.

De lekkermakende trailer van SYLPHIDES, een drie jaar oud werk van Cecilia Bengolea en François Chaignaud, creëert hooggespannen verwachtingen. ‘Drie lichamen verpakt in zwart latex transformeren langzaam tot een klassiek beeldhouwwerk. Onder het verstikkende materiaal zoeken longen, ribben en buikspieren onbedwingbaar naar bewegingsvrijheid.’ Bengolea en Chaignaud waren deze week bij Springdance te zien in het extravagante (M)imosa, dat toert door Europa. SYLPHIDES moet verwijzen naar de fantasiewezens die tussen leven en dood pendelen en het concept stoffelijk lichaam overstijgen.

Drie cocons liggen op toneel. Een vrouw komt ze als illusionist met een elektrische pomp in stofzuigerkabaal vacuüm zuigen. Eerdere toeschouwers hebben, zo is verteld, last gehad van paniekaanvallen en je kunt het inderdaad benauwd krijgen. De performers ademen door een pijpje en je leeft met ze mee. Ook het contrast van de nog op knappen staande cocons en het al leeggezogen exemplaar doet je ongemakkelijk voelen. Uiteindelijk liggen drie mausoleumbeelden roerloos, klaar naast elkaar.

De illusionist komt terug en heeft macht. Zij bepaalt wat er met de amorfe wezens gebeurt en die berusten in hun lot. Ze laadt ze als een tafereel uit de Bauhaus-periode op een kar en blaast ze weer op. Op een onbegrijpelijke manier bewegen de staande figuren zich diagonaal en horizontaal. Het publiek wil bevrijd worden van de ernst, want het begint te lachen zodra een performer rond gaat hoppen. Tot slot komt de als power lady geklede vrouw terug om de lucht weer te doen ontsnappen. Drie echte mensen verschijnen uit de pakken en gaan kinderlijk vrij dansen op de Spice Girls. Viva Forever.

SYLPHIDES is een kunstwerk dat zich tussen theater en beeldende kunst in bevindt. “Is the performer the object or is the object the performer?”, vragen de makers zich af. Gebaseerd op een prachtig en spannend kostuumontwerp van Sothean Nhieim toont SYLPHIDES aan dat een origineel concept om een even origineel demonstratieplatform vraagt. Niet een vlakke, kale toneelvloer met coulissen. Danseres/choreograaf Canan Yücel, eerder te zien bij een voorstelling van Europe in Motion, verdient een extra compliment: zij kreeg een dag eerder te horen in te moeten vallen in verband met ziekte.