Een man en een vrouw dansen gepassioneerd in de hal van Paradiso. Zo’n experimentele dansperformance is ongewoon voor het Amsterdamse poppaleis. Toch is het festival I Like To Watch Too hier goed op zijn plaats. Veel mensen voelen een drempel tegenover dit soort optredens, maar hier heerst precies de goede ‘in- en uitloopsfeer’ om avant-gardekunst tot iets te maken waar je gewoon naar kunt kijken en dat altijd wel iets in je losmaakt.
Niet uren lang netjes stilzitten in schouwburgstoelen, maar vrij rondlopen, praten, iets drinken en intussen binnen kunnen wandelen in ruimtes waar de wereld er heel anders uitziet dan in het normale leven. Er heerst een soort ongedwongenheid, waardoor je open staat voor de fantasie waarmee deze performances zijn gemaakt. Het festival loopt uit op een dansfeest tot ongeveer het moment waarop het buiten weer licht begint te worden. Zo kun je je laten opnemen in de sfeer van beweegtlijkheid die het gebouw urenlang vult.
Rondom de openingsact in de hal staan niet alleen alledaagse toeschouwers, maar ook twee mensenlichamen met een kastje op de nek in plaats van een hoofd. Ze lijken uit een schilderij van Magritte gestapt te zijn. Kenmerkend voor het publiek is dat mensen niet aarzelen de deurtjes van de kastjes even te openen om te zien wat erin zit.
Het festival is tot in details verzorgd. Overal bevinden zich begeleiders die opvallen door hun kleding. Artistieke, perfect uitgevoerde creaties, waarvan de zwartwit-motieven met het design van affiche en programmablaadje corresponderen.
Dans is de laatste jaren steeds minder beperkt tot bewegingen op een toneel. Het is geen geïsoleerd genre meer, maar een kunstvorm die vruchtbare verbindingen is aangegaan met andere creatieve uitingen. Suzy Blok, artistiek leidster van I Like To Watch Too, is er goed in geslaagd aan te tonen hoeveel vernieuwende kracht er van deze ontwikkelingen uitgaat. Objecten gemaakt door beeldend kunstenaars, bijzondere kostuums, dansfilms, gebruik van computer en internet, het komt allemaal op het programma voor. Maar toch ook nog bijzondere combinaties binnen de dans zelf.
Een sterk voorbeeld van dit laatste is AP15 van Sébastien Ramirez en Hyun-Jung Wang (http://youtu.be/MUV8vaupWhc). Zij zetten hun verschillende dansachtergronden in om een prachtige, sterk uitgevoerde combinatie neer te zetten van hiphop, breakdance en een elegante, stijlvolle beheersing die klassieke scholing verraadt. Tussen de twee dansers vindt een rijk geschakeerde communicatie plaats, van schichtige zorgzaamheid tot gedurfd tegen elkaar aan springen en elkaar met de hand op het hoofd in bedwang houden. Fascinerend en knap, wat deze twee doen, met een flitsende timing die elke seconde fris en verrassend werkt.
In Experiment On Chatting Bodies (http://youtu.be/KjML-i86RAk) legt Fabien Prioville via chatroulette.com direct contact met mensen elders op de aardbol. Prioville onderzoekt communicatie, zowel direct via het lichaam als wereldwijd met behulp van internet. Aan dit live element in de voorstelling kleeft wel een gevaar. Het is lang niet zeker dat er een spannende wisselwerking ontstaat. Zo is de voorstelling absoluut boeiend om het idee erachter, maar kijk je er deze keer op I Like To Watch Too door gebrek aan spanning een beetje lauw tegenaan. Het is zeker niet uitgesloten dat de formule op andere momenten wel werkt, als de click via internet er is. Lichamelijk voeren Fabien Prioville en Pascal Merighi wel een overtuigende communicatie uit, van flitsende seingebaren tot elkaar zwoegend ondersteunen, maar de op groot scherm geprojecteerde chatbeelden dragen weinig bij aan de spanning, hoe woest de man op het achterdoek ook is met zijn gitaar hoe absurd de wurgscène en hoe leuk de samendans met een vrouw en kinderen in een huiskamer ook is.
Usonia is een komisch gestileerde ruimtevaart-act, gemaakt door Clara Amaral en uitgevoerd door Jeroen Bakker en Burkhard Körner (http://youtu.be/wT8V0hFICRY). Ze staan in verbinding met een commandocentrum op aarde en maken allerlei houterige, bijna robotachtige bewegingen. Usonia is gebaseerd op de film Fargo (1996) van de Coen Brothers en wil een parodie geven op de mate waarin the American way of life onder onze huid gekropen is. Het ziet er grappig uit, de rollen worden consequent volgehouden en lokken regelmatig lachjes bij het publiek uit, maar Usonia blijft een beetje steken in maniertjes.
Grote indruk maakt de Italiaanse danseres Federica Dauri met Mathematics of Enclosure (http://youtu.be/OgTMyFYebeM). Ze danst naast en in een kunstobject van Egon Schrama, ‘De kooi’ geheten. Het bestaat uit rechtopstaande ijzeren staven, die als absurd hard riet ketsend en rinkelend beginnen te wiegen zodra Dauri ertegenaan stoot. Het is een geconcentreerde, diep ingeleefde performance, in zichzelf gekeerd maar tegelijk iedere seconde bewust van de metalen staven die haar wereld bepalen. Soms heeft ze iets van een dier dat rondom zijn kooi kruipt. Op een ander moment legt ze haar hand er teder en nadenkend tegenaan. Als ze tegen de staven botst en het gerinkel de zaal in dendert, heeft dat een prachtig stormachtig effect. Dit blijft onheilspellend doorwerken als Dauri aan het eind naast de kooi staat. Ze is vastgeklonken aan de vloer. Alleen haar spieren zoeken bewegingsvrijheid. Elke spier van haar lichaam maakt haar kwetsbare aanwezigheid in de ruimte voelbaar.
.whatdowefinallyshare. van Fernando Belfiore, Andrius Mulokas en Valentina Parlato (http://youtu.be/iewA1Us3hg0) stelt een beetje teleur na hun spectaculaire optreden onder dezelfde titel in het Punch!-festival vorig jaar. Het is natuurlijk intrigerend als de performers stilstaan, besprenkeld door flitslichten en de vraag in je oproepen: wat is het verschil tussen een niet bewegend mens en een foto van een mens? Ze hopsen uitgelaten maar allerminst vrolijk over het toneel, springen zwaar op de plaats, eindeloos Ze praten moeilijk verstaanbaar met karikaturale bitten die hun lippen extreem oprekken. Maar wat deze performers eigenlijk kunnen, laten ze deze keer niet zien, namelijk: tot grenzen gaan en je daar meedogenloos in meeslepen.
In Beyond the Body van Imme van der Haak (http://youtu.be/5UfiDLj4rNU) zijn drie dansers gekleed in doorschijnende gewaden waarop levensgrote mensenfiguren zijn afgedrukt. Het heeft een grote dramatische kracht. Er klopt iets niet tussen de bewegingen en de buitenste lagen van de lichamen. De dans is ingehouden expressief, precies genoeg om het vervreemdend effect niet te heftig te maken. De buitenste laag wordt gedraaid, scheefgetrokken en opgetild. Zwevend, maar tegelijk met de voeten op de grond staan de figuren voor het publiek. Er is geen enkel vanzelfsprekend moment in deze voorstelling, hoezeer de drie personages daar ook naar lijken te zoeken. Het is mooi om naar te kijken en tegelijk zet het je aan het denkeen als de drie gestalten de vraag uitstralen: ‘Wie ben ik?’
Ook sterk is One Step Before the Fall van Spitfire Company (http://youtu.be/T4Zmnmx0Qb8). De dans door Makéta Vakovská speelt zich af in een boksring. Onder heftige electronische geluiden en live begeleiding van zang en gitaar door Lenka Dusilová gooit ze zich met al haar kracht in meedogenloze schudbewegingen en boks-uithalen. Het lijkt een wanhopig gevecht tegen de lucht, tegen een tegenstander die niet te zien is en misschien niet eens bestaat. Ze bereikt extatische hoogte, maar in de pauze tussen twee rondes maakt haar kracht plaats voor weerloosheid. De boksring lijkt een grens die haar weliswaar tot een krachtontlading opzweept, maar die tegelijk niet bij haar past en haar gevangen houdt. Erg indrukwekkend. Weer zo’n performance waar je niet alleen gehypnotiseerd naar kijkt, maar die je ook aan het denken zet.
Het is maar een greep uit het uitgebreide programma. Tegen middernacht staat Gil Arazzi soepel dansend op de vloer in de grote zaal, om I Like To Watch Too After Midnight te openen. De toeschouwers dansen nu ook. Niet veel zullen dat zo indrukwekkend kunnen als Gil Arazzi. Het is prachtig zoals hij zijn groot op het achterdoek geprojecteerde schaduwen laat komen en weer laat verdwijnen.
Nederlands 
English (UK) 
Français 
