Veertig hotelkamers zonder dak, en dan je eigen verhaal terughoren terwijl je jezelf in het verre plafond weerspiegeld ziet. Of: een wandeling achter een gids door de Utrechtse wijk Lombok, terwijl je op je koptelefoon voorzien wordt van een overload aan extra informatie. Over je gids. Of niet. Over jezelf. Welkom in het universum van Dries Verhoeven, sinds een klein decennium de lieveling van festivals wereldwijd. Dat universum, door recensenten en programmeurs al snel ‘ervaringstheater’ genoemd, is in al zijn openlijke liefheid in Berlijn op een muur van onbegrip gestoten. De klap dreunt nog na.
Wat is er gebeurd?
Kort gezegd. Dries Verhoeven wilde de verborgen wereld van Grindr aan het publiek tonen. Geanonimiseerd, vanzelfsprekend. In een productieplan waarin hij uitvoerig ingaat op zijn eigen avonturen op dit datingnetwerk voor homoseksuele mannen, legt hij het als volgt uit: “Ik besloot een signaal te geven, een tegenvoorstel op mijn eigen distopia. In een stad die nog niet helemaal besmet is door het Grindr-virus: Berlijn. Op dit moment hebben 90.000 mensen een profiel op Grindr (ter vergelijking: Londen heeft er 350.000). Nieuwe homofeesten zijn er niet meer, maar in tegenstelling tot vele andere Europese steden speelt het homoleven zich nog steeds af op straat en in café’s. Ik wil een nieuwe toekomst voorstellen voor de internet-date, samen met de mannen die hier online zijn. Zouden we met onze smartphones de variëteit aan verlangens die we kunnen hebben kunnen reflecteren, of moeten we ons onderwerpen aan hun codes?”
Om dat te bereiken zou Dries Verhoeven zich 15 dagen lang opsluiten in een glazen container op een plein in Kreuzberg. Van daar uit zou hij met zij smartphone contact leggen met mannen in de buurt, via Grindr, dat op basis van nabijheid werkt. Mannen zouden worden uitgenodigd om in de glazen container nu eens andere dan alleen seksuele fantasieën uit te leven. Klap op de vuurpijl: de chats zouden, geanonimiseerd maar live, geprojecteerd worden, en zo voor iedereen in de omgeving zichtbaar zijn.
Tussen droom en daad stond weinig in de weg, tot het mis ging. Een van de mannen, Parker T., die zichzelf plots deel zag zien worden van een performance, protesteerde. Kennelijk nogal fysiek en onontkoombaar. Maar hij bleek ook een punt te hebben. Dries Verhoeven had per ongeluk de naam van ’s mans hond genoemd, waarmee Parker T plots voor mensen herkenbaar werd. Het ongezouten protest op facebook leidde tot verhitte debatten. Waarbij de pijlen zich ook op de kunstenaar en zijn vermeende arrogantie richtten.
Uiteindelijk besloten Dries Verhoeven en het organiserende theater Hebbel am Ufer het project te staken. Die stap leidt weer tot verhitte discussies op met name Facebook en diverse Duitstalige websites. Het debat gaat nu ook over privacyschending en over de verhouding tussen een kunstproject als dat van Verhoeven en de praktijken van internetbedrijven als Facebook, die ook van alles doen met onze privégegevens. Maar waar je daar altijd een kruisje moet zetten bij de algemene voorwaarden, was zo’n disclaimer er niet op het plein waar Dries Verhoevens Glazen Huis stond. Dries Verhoeven speelt in al zijn werken met vertrouwen en vertrouwelijkheid in conflict met de openbaarheid. Dat dat spel hier een nieuwe publieke dimensie kreeg, had hij inderdaad wel van tevoren mogen aankondigen. Maar misschien had hij zelf inderdaad niet door waar hij de grens over ging.
In een reactie schrijft de directie van Hebbel am Ufer dat ook:
“Notice by HAU Hebbel am Ufer on the closure of Dries Verhoeven’s “Wanna Play? – Love in the Age of Grindr”
On October 5, the Dutch artist Dries Verhoeven and HAU Hebbel am Ufer decided to end the project “Wanna Play? – Love in the Age of Grindr” ahead of time.
“Wanna Play?” was intended as a contribution to the question of how love, sex, and desire have changed due to the triumph of social networks, and how the boundaries between digital and public space have become more porous, for example through the use of GPS-based apps. For this, on October 1 Dries Verhoeven moved into a glass container at Heinrichplatz in Kreuzberg. His contact with the outside world initially took place entirely through the sex dating app Grindr, with the goal of inviting other users to his temporary home. The choice of this dating app, which is mainly used by gay men, was motivated by the artist’s own experiences. The profile pictures, altered through a so-called “x-ray effect”, and the chats, rendered anonymous, were projected in the container.
During the conception of the project, one essential component of the project for both the artist and the artistic direction of HAU Hebbel am Ufer was that the personal rights of those participating in the chats should be maintained.
After the project was running, however, it became clear some some users were still recognizable, despite the technological measures taken to alter the profile images or to anonymize the chats. It was also a mistake on our part that in some cases the participating users were not informed at the beginning of the chat that they were part of an art project in public space and that the chats would be visible in public.
Because of this, both HAU Hebbel am Ufer and the artist Dries Verhoeven have been justifiably criticized. After one particular situation in the container triggered by this problematic on the evening of October 2, all Grindr projections were stopped on October 3.
We deeply regret that, during the planning phase of the project, we did not more carefully consider the problems that might arise during the execution of the project, and above all the consequences that this entailed for third parties. These are problems that should have been avoided from the beginning, and we are sorry that we offended people’s feelings. At no point in the project was it ever our intention to expose anyone. We have to admit that the questions which the project wanted to address, and which are still relevant to us after this failure, were treated in an inappropriate way.
For these reasons, we decided together with Dries Verhoeven to end “Wanna Play? – Love in the Age of Grindr” on October 5. On the same evening, Dries Verhoeven and the artistic and managing director of HAU Hebbel am Ufer, Annemie Vanackere, faced the public critique at a first public discussion.
We have apologized to any affected persons who we could identify or who were made known to us. Should there be others affected, we kindly request them to contact us at direktion@hebbel-am-ufer.de.
On October 15 at 8:00 pm in HAU1 there will be a further discussion event. Admission is free.