Austin Peralta is 2 jaar dood. Maar hij gaf ons de jazz van de toekomst

Verhalen over jazz gaan vaker over dode helden dan over de toekomst. Wordt er wel over de vooruitzichten van de jazz gereflecteerd dan zijn die doorgaans somber. Het genre is al meer dan eens dood verklaard, en is jazz niet dood, dan is hij toch ten minste verhuisd of hij ruikt raar.

De Britse essayist Geoff Dyer publiceerde tien jaar terug een meer genuanceerde necrologie: “Is Jazz Dead?”. Met een vraagteken inderdaad. Als jazz leeft, dan is dat volgens Dyer in een nieuwe hoedanigheid, want, zo stelt hij: jazz als jazz is dood. Daarmee raakt hij aan een interessant punt, verandering is wezenlijk in jazz, maar in welke mate kan iets veranderen en toch herkenbaar blijven als zichzelf? Jazzsaxofonist Sonny Rollins ziet daarin geen enkel probleem, volgens hem kan jazz mate- en eindeloos absorberen en toch jazz blijven.

Iemand die deze mening hartstochtelijk deelde, was toetsenist Austin Peralta. Op 21 november 2012 overleed Peralta, net aan tweeëntwintig jaar oud. Een jonge, dode jazzheld, hoe zou de toekomst van de jazz er met hem hebben uitgezien?

Jazz is extase

Op Youtube is een filmopname te vinden van het laatste nummer van Peralta’s laatste concert. Wat er precies na het optreden gebeurde, is niet bekend. Ergens in de kleine uurtjes kwam Peralta thuis, at een bord pasta en ging naar bed. ’s Ochtends hoorden huisgenoten hem nog hard snurken, even later was hij dood.

Het lijkt haast alsof degene die Peralta’s laatste gig filmde voorkennis had; hij heeft maar weinig oog voor de andere muzikanten inclusief de toch zeer charmante zangeres en zoomt voortdurend in op Peralta die lachend en in trance achter zijn Nord keyboard zit. Wetende hoe het niet lang hierna met de toetsenist zal aflopen, meen je duidelijk te kunnen zien dat hij onder invloed is. In de doodverklaring wordt een longontsteking in combinatie met drugs en alcohol als waarschijnlijke oorzaak genoemd.

Jazz is duister

Er wordt nogal eens geklaagd dat jazz te braaf en clean is geworden, dat de duistere kant en de bezieling missen. Drank- en druggebruik gelijkschakelen met het aanbrengen van een ziel in muziek is niet alleen gevaarlijk, maar vooral ook onzinnig. Wat er niet inzit, kan er ook niet uitkomen, zou je denken.

Toch verklaarde musicus / producer Flying Lotus dat hij voor zijn meest recente album “You’re Dead” bewust psychedelica had ingenomen, om bepaalde gevoelens, gedachten en ideeën los te weken. Flying Lotus duikt hier niet zomaar op. Hij en Peralta werkten samen, ze deelden de opvatting dat jazz muziek voor zoekers is. Beide waren ze op hun manier geworteld in de jazztraditie, beide waren ze niet van plan zich daardoor te laten beperken.

Niet alle jazz is dood

Van hen beide stond Peralta het dichtstbij de jazz als jazz die volgens Geoff Dyer dood is. De zoon van filmregisseur Stacey Peralta was een authentiek wonderkind. In 2006, het jaar dat hij zestien werd, nam hij twee albums op voor Sony, waaraan onder meer de twee beroemde bassisten Buster Williams en Ron Carter meewerkten. Een jaar eerder nam hij als leider van het Hour Trio al de cd “Inta’ Out” op.

Tevreden over die platen was hij niet. Het zat hem onder andere dwars dat hij niet volledige artistieke verantwoordelijk had gekregen. Virtuozen zijn vaak ook perfectionisten. Wat je hoort, is een bijzonder begaafd pianist, maar wel een die nog geen duidelijk eigen verhaal heeft. Dat zag hij zelf ook.

In 2011 verscheen dan “Endless Planets”. Die plaat getuigt onmiskenbaar van het enorme talent dat Peralta had en voor het eerst laat hij ook de richting horen waarin hij zijn muziek denkt te laten evolueren. Een meesterwerk is het niet, maar dat iemand die ten tijde van de opnamen pas achttien was, zo’n volwassen cd heeft kunnen afleveren, blijft een prestatie van jewelste. Je zou het een immense belofte noemen, ware het niet dat deze nooit kan worden ingelost.

Jazz is grenzeloos

Op welke manier komen de toekomst van jazz en deze onvoorstelbare tragedie dan samen? Het antwoord zit in Peralta’s grenzeloosheid. Zowel zijn laatste cd als de paar interviews met hem die gebleven zijn, getuigen van een tomeloze inzet en de rotsvaste overtuiging dat muziek niet minder dan alles is.

Peralta legde het allemaal op tafel: virtuositeit, maar ook spiritualiteit, mafheid en mystiek. Hij kon de show stelen en zijn vingervlugheid etaleren, maar hoe jong hij ook was, hij wist dat muziek om meer gaat dan dat; om liefde en durf, om het willen zoeken, eerder dan vinden, om een het maken van connecties met al het denkbare en dat wat alleen gevoeld of ervaren kan worden. Wat dat is, maakt niet uit, het kan groot of klein zijn, verheven of banaal.

Uit de titels van Peralta’s songs komt een zwever naar voren, ook daar zou je bij denken: als dat maar goed gaat, als je niet al lang wist dat het niet goed is gegaan. Een van zijn nummers heet “The Underwater Mountain Odyssey” dat is zo’n absurde titel waarin hij zich blootgeeft, vreemd en gedreven, fascinerend, eigentijds en toch zeker niet losgezongen van het verleden, wanneer je dat stuk hoort en de context vergeet, lijkt niets onzinniger dan geen toekomst voor jazz te zien.

[bol_product_links block_id=”bol_546c7964310dd_selected-products” products=”1000004011049798,9200000032167835″ name=”peralta” sub_id=”” link_color=”003399″ subtitle_color=”000000″ pricetype_color=”000000″ price_color=”CC3300″ deliverytime_color=”009900″ background_color=”FFFFFF” border_color=”D2D2D2″ width=”250″ cols=”1″ show_bol_logo=”undefined” show_price=”1″ show_rating=”1″ show_deliverytime=”1″ link_target=”1″ image_size=”1″ admin_preview=”1″]