Meteen naar de inhoud

Critics’ Choice terug op IFFR 2015 met nieuw gereedschap voor de filmcriticus

Film en filmkritiek. Beeld tegenover het woord. Maar wat gebeurt er als de criticus zich ook van de beeldtaal gaat bedienen? Nou, zoiets bijvoorbeeld: Transformers: The Premake, van Kevin B. Lee.

Romance of amour fou

Het lijkt zo vanzelfsprekend in de huidige digitale onlinewereld. Is het video-essay een antwoord op de al dan niet vermeende crisis in de kunstkritiek? Filmcritici betreden op het Rotterdams Filmfestival dit nieuwe terrein. Het begin van een mooie romance, of juist een desastreuze amour fou?, zo vraagt het programmaboekje zich af.

(The Return of the) Critics’ Choice

Initiatiefnemers Dana Linssen en Jan Pieter Ekker herstelden dit jaar op het IFFR een mooie traditie in ere. De Critics’ Choice. Acht Nederlandse en buitenlandse critici presenteren ieder een film die volgens hen zeker niet op het festival mag ontbreken en voorzien die van een inleiding. Speciale opdracht: de introductie moet een video-essay zijn. Voor enkele deelnemers al gesneden koek, anderen beproeven er voor het eerst hun krachten op.

Mixup

Video-essay heet het, maar het wordt ook audiovisuele filmkritiek, cine-gedicht, kunstwerk of desktop-documentaire genoemd. Deze hybride vorm van filmonderzoek draagt vele namen.

Condensatie

Kevin B. Lee en het duo Cristina Álvarez López/Adrian Martin beoefenen dit genre al langer. Lee beet vrijdag in Rotterdam het spits af. Zijn keuzefilm was Life Itself van documentairemaker Steve James. Een portret van Amerika’s beroemdste filmcriticus, de in 2013 overleden Roger Ebert. Lee’s av-inleiding is een gecondenseerde hommage aan Ebert. Beelden uit diens favoriete films met fragmenten uit zijn besprekingen, hier verwoord door aan Eberts website verbonden scribenten.

Expansie

De Nederlandse Bianca Stigter vatte de opdracht vrij op en deed het omgekeerde. Een drie minuten durende home-movie, gedraaid in 1938 in de joodse gemeenschap van een Pools dorpje wat het uitgangspunt. Samen met Glenn Kurtz, de kleinzoon van de oorspronkelijke filmer, breidde Stigter die uit tot een eigen film.

Anonieme mensen lachen en zwaaien voor de camera. Dat is wat je ziet in drie minuten. Krap een half uur later hebben Stigter en Kurtz je laten ontdekken wat je allemaal hebt gemist. Een studie en kijken. En ook hoe research van gezichten mensen maakt. Ontroerende close-reading van het beeld.

Woord en beeld

Zijn het heel andere verhalen die de criticus op die manier vertellen gaat? Niet echt, zo bleek zondag uit de hieraan gewijde discussie. Sommige dingen kun je gemakkelijker en beter laten zien. Andere ideeën laten zich beter in woorden vangen. Samen kan het sterkste zijn. In beide voorbeelden hierboven is nog steeds een belangrijke rol voor het woord weggelegd. Woorden kunnen maken dat je meer ziet. Die home-movie uit Polen wordt een aangrijpende tijdreis zodra je weet dat je naar mensen kijkt die een paar jaar later bijna allemaal dood waren.

Woord plus beeld, het is eigenlijk niets nieuws, maar als filmkritiek nog tamelijk onontgonnen. Hoe dat eruit ziet? Kijk eens naar de selectie die Kevin B. Lee (zelf al auteur van zo’n tweehonderd video-essays) voor ons verzamelde.

Leo Bankersen

Leo Bankersen schrijft over film sinds Chinatown en Night of the Living Dead. Recenseerde als freelance filmjournalist lange tijd voor de GPD. Is nu, onder andere, een van de vaste bijdragers aan De Filmkrant. Breekt graag een lans voor kinderfilms, documentaires en films uit niet-westerse landen. Andere specialiteiten: digitale zaken en filmeducatie.Bekijk alle berichten van deze auteur

Privé Lidmaatschap (maand)
5 / Maand
Voor natuurlijke personen en ZZP’ers.
Geen storende banners
Een speciale nieuwsbrief
Eigen mastodon-account
Toegang tot onze archieven
Klein Lidmaatschap (maand)
18 / Maand
Voor culturele instellingen met een omzet/subsidie van minder dan 250.000 euro per jaar
Geen storende banners
Een premium nieuwsbrief
Al onze podcasts
Eigen Mastodonaccount
Toegang tot archieven
Zelf persberichten (laten) plaatsen
Extra aandacht in berichtgeving
Groot Lidmaatschap (maand)
36 / Maand
Voor culturele instellingen met een omzet/subsidie van meer dan 250.000 euro per jaar.
Geen storende banners
Een speciale nieuwsbrief
Eigen Mastodonaccount
Toegang tot archieven
Deel persberichten met ons publiek
Extra aandacht in berichtgeving
Premium Nieuwsbrief (substack)
5 proefabonnementen
Al onze podcasts

Betalingen geschieden via iDeal, Paypal, Creditcard, Bancontact of Automatische Incasso. Wilt u liever handmatig betalen, op basis van een factuur vooraf, rekenen we 10€ administratiekosten

*Alleen bij een jaarlidmaatschap of na 12 maandelijkse betalingen

nl_NLNederlands