Een betere plek om persfoto’s te vertonen dan een kerk is er eigenlijk niet. Tenminste, zolang het zo’n Nederlandse kerk als die in Naarden is. Witgepleisterde muren, geen afleidende beelden en schilderingen. En dan toch die gewijde sfeer die een beetje hoort bij wat al die winnaars van World Press Photo 2015 uitbeelden: verschrikkelijke verhalen, glorieuze overwinningen en mysteries die vragen oproepen. Zo komen deze verhalende beelden in de plaats van wat er voor de protestante beeldenstorm, volgend jaar precies 450 jaar geleden, te zien moet zijn geweest: fresco’s en beelden die verhalen vertelden, die angst moesten inboezemen, die mensen moesten overtuigen van het goede in de wereld.
De mede door Canon en de Nationale Postcode Loterij mogelijk gemaakte tentoonstelling van World Press Photo doet nu voor het achtste jaar Naarden aan. Daarmee staat deze kleine Noord-Hollandese stad in een rijtje met Madrid, Tokio, Toronto. En Zutphen natuurlijk.
De tentoonstelling van dit jaar wordt – opnieuw – door rampbeelden bepaald. En dat zijn dit keer ook geen rampen en oorlogen ver weg, maar dichtbij. Volgens de burgemeester van Naarden zelfs een tikje té dichtbij, want in haar gemeente woonden maar liefst 4 mensen die slachtoffer werden van de aanslag op vlucht MH17, nu een dik jaar geleden. Het horror-hoekje, zoals ze het omschreef, bevat nu beelden die voor veel lokale bezoekers erg dichtbij zullen komen. De winnende foto in de categorie Nieuws toont immers een slachtoffer van die ramp, nog vrijwel ongeschonden, gordel om, in de vliegtuigstoel, ogenschijnlijk sereen liggend in een graanveld.
Wel mooi dat de winnaar van dit jaar een werkelijk prachtig beeld heeft gemaakt van twee mannen in liefdevolle verstilling in een donkere kamer. Hier loert de horror elders. Zodra deze twee geliefden naar buiten gaan staan ze midden in een van de homovijandigste samenlevingen die de wereld kent: Rusland. Gastspreekster Margriet van der Linden brak in haar speech een lans voor de voorvechters van homorechten, die het op steeds meer plekken in de wereld aan de stok hebben met de bevolking, het geloof en de overheid.
Wat mensen nogal eens vergeten bij zo’n mooie en chique tentoonstelling als die in Naarden, is het lot van de fotografen zelf. Het zijn lang niet altijd goedbetaalde mannen en vrouwen in loondienst bij de grote persbureaus, die businessclass vliegen van vijfsterrenhotel naar vijfsterrenhotel, ondertussen met de modernste apparatuur plaatjes schietend. Veel, en steeds meer, prijswinnende fotografen zijn straatarme freelancers die doorgaans zwaar onderbetaald hun omgeving verkennen.
Raphaela Rosella, die met een ontroerende foto van een jong meisje in Australië de eerste prijs won in de categorie ‘Singles’, heeft bijvoorbeeld de camera die ze daarmee won weer moeten verkopen omdat ze anders niet door kon werken. Zulke schrijnende toestanden zijn Lars Boering, sinds dit jaar directeur van World Press Photo, een doorn in het oog. Daarom zint hij op een plan om de fotografen die deelnemen verder van dienst te kunnen zijn. ‘Er is veel vraag naar beelden van World Press Photo,’ zei hij tijdens de openingsreceptie. ‘Tot nu toe verkopen we alleen de affiches van de exposities, en die gaan als zoete broodjes over de toonbank. Waarom verkopen we niet ook afdrukken op groot formaat van de foto’s aan liefhebbers en verzamelaars, en dan in een beperkte oplage tegen een hoge prijs? Het geld zou de fotografen én de organisatie ten goede komen.’
Het zou zomaar eens het ei van Columbus kunnen zijn. Immers, het internet heeft persfoto’s gedegradeerd tot gebruiksartikelen, die alleen met de scherpst mogelijke opsporingstechniek en bewaking kunnen worden behoed voor gratis verspreiding. Dan is een vlucht vooruit, richting exclusieve en zeldzame ‘live’ kwaliteit zo gek nog niet. Het is in ieder geval een teken van de nieuwe koers die World Press Photo in de 21ste eeuw inslaat.
Een paar jaar geleden zou een dergelijke commercialisering nog verketterd worden.
De expositie in Naarden is nog te zien t/m 23 augustus 2015.
Nederlands 
English (UK) 
Français 
