Op het Gala van het Nederlands Theater won ze de Colombina 2015 voor de beste vrouwelijke bijdragende rol, in Genesis. Vanaf deze week speelt Antoinette Jelgersma, actrice bij het Nationale Toneel, in De gouden draak van Ronald Schimmelpfennig. Van de bijbelse geschiedenis naar het leven anno nu – maar er zijn meer overeenkomsten dan je zou denken.
Jelgersma zit ontspannen aan een tafeltje in thuisbasis het Nationale Toneel Gebouw in Den Haag. De nominatie heeft haar geraakt. ‘Je krijgt een leuke brief met waarderende woorden. Waar ik het meest blij mee was, was dat daar in stond dat ik een bijdrage heb geleverd aan de kwaliteit van het Nederlandse toneel. Ik kreeg de nominatie voor Genesis, voor het geheel aan rollen dat ik daarin speelde, maar in het rapport werd ook mijn rol als de nar Touchstone genoemd in As you like it, en het hele seizoen, dat sterk was. Ik vond Genesis hartstikke fijn en gevarieerd, ik deed acht verschillende rollen, maar ik was zelf blij dat ook die nar erbij werd genoemd. Daar heb ik meer voor moeten vechten. Hij staat verder weg van me, ik had moeite hem te veroveren.’
Op het Gala had Jelgersma haar dankwoord klaar. ‘Dat is altijd gek, zo’n dankwoord, je moet het schrijven alsof je gaat winnen, maar dat weet je nog helemaal niet. Ik heb iets gezegd over hoe ik het stuk had ervaren. Er zijn natuurlijk altijd bedankjes: aan regisseur Johan Doesburg, aan schrijfster Sofie Kassies, ook om de manier waarop zij een stem gaf aan de vrouwen in het verhaal. En dat ik wil blijven knokken voor het toneel. Om Genesis aan te halen: we moeten onze verhalen vertellen, als we die vergeten blijft er niets van ons over.’
Jelgersma zag het aanvankelijk nauwelijks zitten om het bijbelboek Genesis te gaan spelen. ‘Ik dacht: het is zo oud en ver weg. Maar ik merkte al repeterend toch hoe actueel het is: het Midden-Oosten, de uitbuitingen, de positie van de vrouw, de migratiestromen; de thema’s zijn én blijven wereldgeschiedenis.’
Brechtiaans
Je speelt straks in De gouden draak van Ronald Schimmelpfennig, in een regie van Casper Vandeputte. Waar gaat dat stuk over?
‘De gouden draak gaat over het langs elkaar heen leven in de grote stad. In de huidige maatschappij leidt ieder individu zijn eigen leven. Het zijn allemaal gescheiden werelden. In dit geval zijn er vijf illegale Chinezen die keihard werken in een restaurant om te overleven. In hetzelfde gebouw wonen ook een dronken kruidenier, een echtpaar dat net uit elkaar is, een oude man en zijn kleindochter, twee stewardessen, en een jong stel waarvan het meisje zwanger is. Het is een totaalbeeld van het moderne leven en er zit nog een ander verhaal doorheen: de mier en de krekel. Aan het eind valt alles in elkaar. Het is half vertellend en half spelend gebracht, zodat je je niet met de personen vereenzelvigt. Een beetje Brechtiaans: heel menselijk en tegelijk soms bizar en droomachtig. We spelen allemaal een aantal personages. Ik ben een oude Chinese vrouw van 70, de dronken kruidenier, het jonge meisje… en de mier.’
In Genesis speelde je ook veel rollen. Is dat niet moeilijk?
‘Het is schakelen. Als je één rol hebt kun je lekkerder in de ontwikkeling van je personage duiken, maar het leuke hier is dat snelle wisselen. Toen we hieraan begonnen dacht ik: een simpel stuk, maar nu denk ik: o, wat lastig!’
Hebben of niet hebben
Het vluchtelingenprobleem is heel actueel. Is jullie benadering veranderd toen dat ineens zo groot werd?
‘We hebben het er veel over gehad bij de repetities, maar in dit stuk gaat het over economische vluchtelingen. Ik denk trouwens dat het gevoel te moeten overleven wel op hetzelfde neer kan komen. In dit hele seizoen is het thema de ongelijkheid die toeneemt: economisch, maar ook sociaal en op kennisniveau. Het “hebben of niet hebben”. Dat de een de ander uitbuit of misbruikt. Zo’n thema bepaalt artistiek directeur Theu Boermans samen met de afdeling dramaturgie. Dit klinkt nu overigens allemaal heel zwaar, maar dat is het niet. De gouden draak is een tragikomedie.’
Om de actualiteit te voelen ging Jelgersma op onderzoek uit. ‘Ik ben naar een nagelstudio in Chinatown gegaan. Ik kom binnen en ik deins meteen achteruit van de acetonlucht. Ik zie daar vijf tafeltjes met aan elk een Aziatische vrouw die nagels aan het plakken is. Daar zitten ze de hele dag in, dat kan niet gezond zijn! Ik heb maar gezegd dat ik een manicure nodig had, ze zeiden dat ik dan ergens anders heen moest.’
Komen ongelijkheid en uitbuiting ook aan de orde in de andere stukken waarin je dit seizoen speelt?
Ja. In The little foxes gaat het duidelijk over geld. Denk aan wat Joris Luyendijk schrijft: ‘Dit kan niet waar zijn’, maar dan op het niveau van menselijke relaties. Ik verheug me vooral op De revisor van Gogol’. Dat gaat over de gemeentelijke elite die het goed voor elkaar heeft terwijl de bevolking klaagt. Onverwacht komt er een inspecteur en gaan ze proberen alles zo mooi mogelijk voor te stellen. Maar ze zien een nietsvermoedend man aan voor de revisor en die buit hen op zijn beurt uit – het mechanisme herhaalt zich. Ik vind het fijn met Theu te werken, en ik hou van al die verwikkelingen. Maar nu eerst De gouden draak. Nog een beetje spannend, maar lekker weird en chaotisch.’
Heb je meer plannen? Opent de Colombina nog nieuwe deuren voor je?
‘Het is een mooie erkenning. Ik zou graag meer met tv willen doen. Ik heb nog 7,5 jaar te gaan, die wil ik zo veel mogelijk benutten. Dus kom maar op!’
Meer informatie: www.nationaletoneel.nl/de-gouden-draak
Nederlands 
English (UK) 
Français 
