Appel rotzooide niet maar wat aan

Tien jaar na zijn dood blijkt Karel Appel tijdlozer dan je met alleen Cobra in het achterhoofd zou denken. Dat is te zien op een groot en indrukwekkend retrospectief in het Gemeentemuseum Den Haag. Daar prijkt het oeuvre van een zeer veelzijdig kunstenaar, die zich tot op hoge leeftijd bleef ontwikkelen. Een impressie van de tentoonstelling in aanbouw.

Tekeningen

Naast schilderijen zijn op de tentoonstelling sculpturen en tekeningen te zien. De tekeningen tonen dat Appel lang niet zo impulsief werkte als hij wel wilde doen voorkomen (‘ik rotzooi maar wat aan’). Zo zijn van verschillende schilderijen voorstudies te vinden.

Links: Zonder titel (1997), rechts Japanese Landscape no. 1 (Sag zum Abschied leise Servus) (1997)

Diversiteit: sculptuur

Ruim een halve eeuw zit er tussen Olifantenkop (1948) en De ongewenste dynamische sprong in de geluidloze ruimte van het paard (2000). Het laatste staat op de zaal die Appel belicht als, jawel, filosoof.

Diversiteit: naakten en portretten

Andere themazalen laten zien hoe enorm verschillend Appel door de jaren heen naakten, portretten en landschappen schilderde.

Cobra

En ja. Hoe graag je ook al die andere kanten wilt belichten, om Cobra kun je niet heen.

Verf

Een van de suppoosten herinnert zich de vorige grote Appeltentoonstelling in het Gemeentemuseum in 1990. Zij was er net komen werken. ‘Het hele museum hing vol met enorme nieuwe stukken, de verf was nog nat. Verschillende bezoekers raakten de doeken aan om een vingerafdruk in een werk van Appel achter te laten.’

Het hoofd beveiliging komt mij boos vertellen dat ik die anekdote niet mag publiceren. De afdeling Marketing/Communicatie vindt van wel: ‘Als maar duidelijk is dat bezoekers de schilderijen níet mogen aanraken!’ (foto: Visage-Paysage no.9, 1977, schuin gefotografeerd om de dikke verflaag goed zichtbaar te maken)

Wiel: stijlbreuk, themavastheid

De beelddrager van de tentoonstelling, Burning Child with Hoop (1961), wordt op zijn plaats gehangen.

Een stijlbreuk, te zien in één van de kabinetten: rond 1980 besluit Appel het over een compleet andere boeg te gooien, onder andere geïnspireerd door Vincent Van Gogh. Geen vlammend kind, maar in Landscape with Wheel (1980) komt wel het hoepelmotief terug.

Kinderkunstboek

Het Gemeentemuseum was één van de eerste musea die kinderkunstboeken uitbracht en inmiddels is de verzameling behoorlijk groot. Nieuwste deel: tongbreker Karel Appel uit de kapperszaak in de Dapperstraat door Imme Dros en Harrie Geelen. De originele illustraties hangen in het museumcafé.