Suburbia’s Vijand van het Volk waarschuwt voor neoliberalisme

Vijand van het Volk is de zomervoorstelling van Theatergroep Suburbia, in de regie van Albert Lubbers. Het stuk haakt aan bij de actualiteit van corrupte bankiers, milieuschandalen en overheidsdienaren die klokkenluiderkwesties in de doofpot stoppen. Deze sterke voorstelling is scherp van toon, polemisch en met vileine humor. Beter dan in eerdere Suburbia-voorstellingen past het vertrouwde dynamische acteerwerk mooi in de theatrale ruimte. Dit keer is dat de grote open schuur op Stadslandgoed de Kemphaan.

In Hendrik Ibsens sociaal-politieke toneelstuk Vijand van het Volk brengt de eigenzinnig arts Thomas Stockmann aan het licht dat het bronwater van kuuroord Aquarein vergiftigd is. Voor zijn bevriende journalisten (Hovstad en Billing) is dit hot material om te publiceren. Peter zijn broer, wethouder en zijn werkgever, steekt daar echter een stokje voor: het zou catastrofaal zijn voor de inkomsten van de stad. Katherina, Thomas’ echtgenote, steunt hem in zijn idealisme, maar gaat tegelijkertijd vreemd. Haar scrupuleuze vader Morton zorgt voor het einde in dit steekspel. Voor alle personages in dit politieke drama geldt: eigenbelang staat voorop.

Het interieur van echtpaar Stockmann en hun baby oogt in de voorstelling van Suburbia wanordelijk. In de overvolle woonkeuken ligt overal wat, van kinderspeelgoed tot muziekinstrumenten. Thomas, overtuigd van zijn gelijk, beseft niet wat hij teweeg brengt met zijn ontdekking van gif in het bronwater. Xander van Vledder speelt een geobsedeerde Thomas. Het duurt lang voor we gewend zijn aan zijn fysieke spel en zijn heftigheid van doen bij de conflictsituaties die hij heeft met zijn broer.

Zoenpartijtjes

Acteur Justus van Dillen laat daarentegen meer nuance zien als de gespannen wetsbekleder. Zijn nervositeit is al voelbaar als hij met zijn auto het erf op komt gereden. De sprankelende Hanne Arendzen heeft als Katherina een te kleine rol. Het waarom van haar zoenpartijtjes met Hovstad wordt niet duidelijk. Ook het opeens gezamenlijk muziek maken of soleren van de spelers, hoe grappig of mooi het ook is, voegt weinig toe. Dan liever kijken naar Ad Knippels die heerlijk karikaturaal vader Morton speelt. En Titus Boonstra die een gladde Aslaken (een redactiechef met een dubbele agenda) knap weet neer te zetten. Journalist Billing, gespeeld door Sebas Berman, komt niet verder dan een aangever.

Als Thomas zijn broer en de media tegen zich in het harnas heeft gejaagd, belegt hij een inspraakavond. Het publiek vervult de rol van toehoorders. Thomas’ toespraak is een spannend hoogtepunt in deze voorstelling. Nu begrijp je zijn voelbare rusteloosheid. Hij legt een link naar de actualiteit. Hij neemt geen zwart-wit standpunt in, maar waarschuwt ons dat we leven in een neoliberale samenleving waarin de politieke elite met referenda schijnoplossingen biedt, dat we vercommercialiseerd zijn.

Maar Thomas wordt een verliezer. Zijn klokgelui is uitgespeeld. In een waanzinnig vormgegeven prachtscène vliegt een denkbeeldige steen door de kamer. De radeloosheid is zichtbaar. Dan komt Morton met een Faustiaanse oplossing. De vraag is: zou jij die ook kiezen?