‘Veel mensen vinden hedendaagse dans moeilijk. Vooral voorstellingen van jonge makers die experimenteren en nieuwe wegen zoeken. Op het Moving Futures festival kan iedereen ontdekken hoe dans je kan raken. We doen dit niet alleen door goede voorstellingen van jonge makers te laten zien. We bieden ook activiteiten eromheen, contextprogramma’s. Daarmee geven we het publiek handvatten om een verbinding te leggen met wat dansers laten zien.’
Rondreizend festival
Het is hard nodig dat dit gebeurt. De bezuinigingen sinds 2013 treffen jonge theatermakers zwaar. Om zich te handhaven moeten ze meer publiek bereiken. Daarom besloten vijf dansproductiehuizen een landelijk netwerk te vormen. Doel is meer speelmogelijkheden te organiseren, o.a. door een rondreizend festival. Dansmakers Amsterdam, Dansateliers Rotterdam, DansBrabant uit Tilburg, De Nieuwe Oost uit Arnhem en Random Collision uit Groningen startten Moving Futures. Een springplankproject voor jonge makers.
Suzy Blok is choreografe en artistiek directeur van Dansmakers Amsterdam. Ze is een van de organisatoren en samenstellers van het Moving Futures festival. Dit jaar beleeft het zijn derde editie. Het reist langs acht steden in Nederland.
,,We hebben een fijne samenwerking met de andere productiehuizen. Op veel vlakken. We stelden een goed afgewogen programma samen. Daarnaast lieten we ons leiden door enkele vragen. Hoe kunnen we het beeld veranderen dat moderne dans moeilijk is? Hoe kunnen we de angst ervoor wegnemen? Niet alleen dansgroepen en productiehuizen hebben te maken met bezuinigingen. Ook theaters worden gekort. Daardoor gingen voor veel jonge makers de deuren dicht. Theaters willen immers zeker zijn van volle zalen. Maar enkele theaters willen de jonge generatie theatermakers toch niet kwijt. Met hen hebben we overlegd over ons programma.”
Meer speelplekken
Een van de choreografen van wie werk te zien is, is Marie Goeminne. Ze is blij met Moving Futures. ,,Ik krijg geen structurele subsidie. Voor elk project moet ik dus aanvragen insturen. Zo’n aanvraag moet ik al indienen voordat ik aan mijn choreografie begonnen ben. Subsidiefondsen willen de garantie dat een voorstelling in veel theaters zal staan. Maar theaters willen voorstellingen pas boeken als ze ze hebben gezien. Een vicieuze cirkel dus. Moving Futures doorbreekt die. Zo helpt het mij aan extra speelplekken voor mijn choreografie ‘Have I Been Here Before’.”
Contextprogramma’s
De contextprogramma’s die Moving Futures erbij levert trekken de theaters over de streep. Ze leggen een verbinding met het publiek. Het doel is andere manieren van reflecteren op theater te ontwikkelen. De contextprogramma’s bestaan uit lezingen, cross overs met wetenschappers en dichters, voor- en nagesprekken. Ook zijn er ontmoetingen, feestjes en dinertjes met dansers en choreografen. De contextprogramma’s zijn telkens afgestemd op de stad waar het festival komt. Dat zijn Tilburg, Amsterdam, Arnhem, Nijmegen, Rotterdam, Groningen, Utrecht en Zwolle.
Suzy Blok: ,,We hadden bij het vormgeven van de contextprogramma’s een goede samenwerking met het Domein voor de Kunstkritiek. Deze instelling bestudeert hoe publiek reageert op vooral innovatieve kunst. Ook onderzoekt het hoe het contact tussen publiek en kunst bevorderd kan worden. Het heeft digitale middelen ontwikkeld waarmee een online community gevormd kan worden. Dit biedt mogelijkheden voor discussie, het uitwerken van thema’s en het uitwisselen van ervaringen en visies. Ook is er plaats voor documentatie over de voorstellingen. Dat is wat we met Moving Futures ook willen. Een community met een bruisend festivalgevoel. Alle betrokkenen creëren samen het festival. Studenten, choreografen, dansers, publiek, alle teams die erbij betrokken zijn.”
Studenten
,,We betrekken er ook per stad studenten bij. In Amsterdam bijvoorbeeld doen studenten Moderne Theaterdans van de Hogeschool voor de Kunsten verrassingsacts. In Utrecht hebben we studenten dramaturgie en theaterwetenschap aangetrokken. Zij zullen zich op de reflectie op theater richten. En in Tilburg werken studenten van de vooropleiding van de Fontys Dansacademie mee.”
Creatieve feedback
,,In een van de voorgaande jaren maakten we in Arnhem een cross over met dichters. Ze zaten in de foyer met ouderwetse typmachines. Daarop typten ze improviserend gedichten als reactie op de voorstellingen. Het publiek kon ook verzoeken bij hen indienen. De gedichten liepen zeer uiteen. Er waren ook wel kritische bij. En grappige.”
,,Dit jaar willen we in Amsterdam datzelfde idee toepassen, maar dan met whacking danseres Junadry Leocaria. Ze geeft hiphop-achtige instant body feedback op de voorstellingen. Een reactie in eigen dansbewegingen dus. Ook dat moet het bruisende festivalgevoel bevorderen. Het gevoel van: ‘Overal gebeurt iets’. Ongeveer zoals in het ‘I like to watch too’ festival, waarbij in alle ruimtes van Paradiso iets te beleven viel.”
Cross over met wetenschap
In het verleden maakte het festival een cross over met neurowetenschapper Christian Keysers. Suzy Blok: ,,We kozen hiervoor op basis van de gedachte ‘Kennis maakt liefde’. Keysers is expert op het gebied van spiegelneuronen en kinesthetische empathie. Mensen hebben de ingeboren neiging zich te spiegelen aan wat ze zien. Als je bijvoorbeeld iemand ziet struikelen, komt er een reactie in je op alsof je zelf ook struikelt. Dat komt doordat je uit ervaring weet wat struikelen is. Het is een soort directe herkenning. Daardoor heb je het gevoel dat je met de ander mee struikelt. Keysers heeft onderzoek gedaan bij voorstellingen van ons festival, met testgroepen. Zijn theorieën werden bevestigd. Aan het eind van het festival presenteerde hij de resultaten.”
Interactieve inleidingen
Keysers’ inzichten werken door in de interactieve inleidingen van Sanne Wichman. Sanne heeft een master kunsteducatie en is docent en productieleider.
Sanne Wichman: ,,Voordat ik de inleidingen geef, overleg ik met de makers. We hebben het dan over de achterliggende gedachte van hun voorstellingen. Dus over wat ze het publiek willen meegeven.”
,,In de interactieve inleidingen laat ik het publiek iets ervaren van waar de maker mee bezig is. Als je iets herkent, kun je wellicht meer meevoelen dan wanneer iets vreemd voor je is. In de workshops laat ik de leerlingen iets ervaren van de bewegingen die ze gaan zien. De ervaring die ik het publiek meegeef, maakt het mogelijk dat men de voorstelling meebeleeft en intensiever ondergaat.”
Nieuwe doelgroepen
,,Zo brengen we voorstellingen, makers en publiek dichterbij elkaar. Hiermee proberen we nieuwe doelgroepen met moderne dans te verbinden. Daarbij gaan we uit van enkele vragen. Waar kan dans relevant zijn voor publiek? Hoe kunnen we de publieksgroep uitbreiden? Er zijn veel kunstvormen. Niet iedereen hoeft per se voor dans te kiezen. Wat wij doen is publiek zoeken dat raakvlakken met dans heeft.”
Suzy Blok: ,,Het gaat niet per se om het winnen van extra publiek. Waar kan moderne dans relevant zijn voor publiek? Daar gaat het om. Er zijn veel kunstuitingen. Ieder heeft zijn voorkeur. Niet iedereen hoeft voor dans te kiezen. Het gaat om de vraag: met welk publiek hebben we als dansmakers raakvlakken? Ik denk dat het goed is mensen te laten proeven. Daarna beslissen ze zelf of ze zich in dans willen verdiepen.”
,,We richten ons ook op scholen. Dit jaar zijn dat leerlingen van het Montessori Lyceum in Amsterdam. Zeynep Gündüz, docente bij Codarts Hogeschool voor de Kunsten en de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, geeft een algemene inleiding over hedendaagse dans. Die inleiding spitst ze toe op het Moving Futures festival. Ze maakt de leerlingen vertrouwd met vragen als: wat voor werk ga ik zien? Hoe kun je naar een voorstelling kijken? Hoe verhoudt de voorstelling zich tot mijn belevingswereld? Vervolgens geeft Sanne ze fysieke opdrachten. Die zijn gericht op elementen uit de voorstellingen die ze gaan zien.”
Contact met het publiek
Choreografe Marie Goeminne is ervan overtuigd dat de contextprogramma’s hun vruchten zullen afwerpen. Ze sluiten aan op nieuwe vormen van communicatie met het publiek.
Marie Goeminne: ,,Vroeger vond ik het heel spannend een stuk aan publiek te laten zien. Als het afgelopen was, wilde ik me het liefst verstoppen. Ik hoorde via via wel hoe het publiek erop gereageerd had.”
,,Later werden er voor- en nagesprekken georganiseerd. Daar moest ik aan wennen. Ik dacht: ‘Ik deel mezelf al in de theatervoorstelling! Waarom zou ik me ook nog in zo’n gesprek met anderen moeten delen?’ Maar ik ging inzien dat de dialoog met het publiek niet begint en eindigt met de voorstelling.”
Van hart tot hart
,,Ik vind zo’n gesprek nu een positieve aanvulling. Bij eerdere uitvoeringen van ‘Have I Been Here Before’ heb ik twee mensen erbij gehaald die gespecialiseerd zijn in nagesprekken. Ze hebben onderzoek op dat gebied gedaan. Ze zorgden ervoor dat de sfeer van de voorstelling tijdens het nagesprek voortduurde. Dat was niet gemakkelijk. Het was een intensieve voorstelling. Ze legden vragen aan het publiek voor. Ook deelden ze kaarten uit met een omtrektekening van een menselijke gestalte. Ze vroegen het publiek die zo in te kleuren als ze de voorstelling hadden beleefd. Zo bleef het contact van hart tot hart dat tijdens de voorstelling was ontstaan intact.”
,,Belangrijk is dat mensen niet alleen vanuit hun hoofd reageren op wat ze zien. Vanuit het verstand willen mensen analyseren wat een voorstelling betekent. Maar beter is het als ze tot zich laten doordringen wat hun overkomt bij de voorstelling. De danseressen spreken vanuit hun lichaam. Dus waarom zouden toeschouwers niet ook reageren vanuit het lichamelijke gevoel dat de voorstelling bij hen oproept!”
,,Naar een dansvoorstelling kijken is de bewegingen fysiek meevoelen. Dat is wat ik me bij een ontmoeting tussen dansers en publiek voorstel. Een inkijk in elkaars wereld. Dat vind ik mooi aan het Moving Futures festival. Het stimuleert de meebelevende theaterervaring. En voor mij betekent het dat ik weer meer weet van wat er onder het publiek leeft.”
Suzy Blok over het programma van het Moving Futures festival
,,Bij het programmeren hadden we diverse uitgangspunten. Eerst keken we of een jonge choreograaf eraan toe was werk voor publiek uit te voeren. Daarnaast zetten we dit jaar in op thematische samenhang. Elke avond bevat voorstellingen die thematisch op elkaar aansluiten. Een van de thema’s is gender. Een ander is identiteit. De vraag: waar kom je vandaan? Cultureel gezien, maar ook: uit welke danswerelden?”
,,Zo maakte Joseph Simon ‘The Culture Kid’. Joseph is opgegroeid in een ander land dan waar zijn ouders opgroeiden. Wat doet dat met hem? Ook zijn achtergrond als danser sluit aan op het thema identiteit. Hij heeft klassiek gedanst, maar ook break dance. Als maker van hedendaagse dans combineert hij deze twee stijlen.”
,,Ook ‘Geisha’s miracle’ van choreografe Jija Sohn draait om identiteit. Haar ouders zijn Koreaans. Zelf is ze geboren in Japan. De voorstelling, gedanst door drie Japanse vrouwen, brengt verschillende culturen samen. Exotisme speelt een rol. Daarnaast ook de vraag of de culturen als extremen blijven voortbestaan of een combinatie vormen.”
,,De openingsvoorstelling is ‘Your Mother at my Door’ van Timothy and the Things. Deze gaat over het loskomen van je achtergrond. Het vinden van eigenheid. We hebben ook relationele thema’s en voorstellingen rond technologie en performance. En niet te vergeten verzorgt Cinedans een programma van dansfilms.
Het programma in de diverse steden is te vinden op http://movingfutures.nl
Nederlands 
English (UK) 
Français 
