Duits echtpaar verzamelde unieke sieraden in Deens Design #Aarhus2017

Tere bloemblaadjes, stoere schakels, een spijkerkraag. Je kunt het zo gek niet verzinnen of Deense ontwerpers hebben ze vormgegeven in zilver als sieraad. Duizend juwelen bieden een overzicht van Deense vormgeving uit de twintigste eeuw. Daar zijn internationaal bekende ontwerpers en edelsmeden bij, zoals Georg Jensen (niet alleen juwelen maar ook zilver vaatwerk), Kaj Bojesen (niet alleen zilver maar ook hout, waaronder de beroemde Aap) en Nanna Ditzel (van o.a. de Trinidad-stoel). Volgens experts is de verzameling uniek in z’n omvang en samenhang. Vanaf 8 februari zijn ze te zien in Aarhus, als vast onderdeel van de bredere collectie kunstindustrie van Den Gamle By.

Den Gamle By (= de oude stad) is een openluchtmuseum in de Deense stad Aarhus, dat dit jaar Europese Culturele Hoofdstad is.

Het is woekeren met ruimte in Den Gamle By. Daarom is de nieuwe afdeling van het museum ondergronds. Daar bevindt zich ook Smykkeskrinet, ‘het juwelenkistje’. Zo heet de afdeling die plaats biedt aan de collectie (meest zilveren) sieraden. In meer dan veertig jaar heeft het Duitse echtpaar Marion en Jörg Schwandt hun verzameling opgebouwd. Het begon met een Deense vakantie, en het eindigde met de verkoop van hun collectie aan het museum. En vanwege deze bijzondere manier van Duits-Deense, Europese, samenwerking, lag het voor de hand dat de opening van de tentoonstelling verbonden zou worden aan Aarhus Culturele Hoofdstad. Of Aarhus 2017, zoals de korte naam luidt. [hints] Volg de hashtag #Aarhus2017 op Twitter en Instagram voor je dagelijkse shot Deense Cultuurhoofdstad. [/hints]

Samenhang in zilver

De opening werd verricht door niemand minder dan kroonprinses Mary, die zelf geregeld Deens design aan hals, vingers en oren heeft pronken. [hints]Zo draagt ze vaak oorbellen van Marianne Dulong http://dulongfinejewelry.com/dk/smykker/kharisma-oreringe-stor-guld-18-k-4048.html Ook de Vindrue-ring van Georg Jensen, een klassiek design dat nog steeds te koop is, komt met enige regelmaat voorbij http://www.georgjensen.com/da-dk/smykker/moonlight-grapes. Voor de royalty watchers onder ons: de geweldige site Royal Hats kan je meer vertellen over Mary’s hoed (en kleren) [/hints]

Jörg Schwandt was literatuurwetenschapper, zijn vrouw Marion gaf kunstgeschiedenis aan kinderen. Maar al snel liep de Deense hobbyverzameling uit op een professioneel bestaan met een galerie in Deens zilver. En op een met veel zorg voor detail opgebouwde, kunsthistorisch verantwoorde privéverzameling. Deze laatste is nu aangekocht door Den Gamle By.

Hoewel de verzameling een uitgebreid overzicht biedt aan wat Deense ontwerpers en edelsmeden hebben gemaakt, was het doel niet om compleet te zijn. Wel om de karakteristiek van Deens design te benadrukken – simpel, functioneel, spelen met licht en weerspiegeling, gebruik van niet al te dure materialen.

De Schwandts ontwikkelden daarnaast al snel een paar andere eisen waaraan sieraden moesten voldoen. Ze moesten in originele staat verkeren. Niet makkelijk voor sieraden zoals haarkammen of gespen, die nogal eens werden omgesmeed tot broche. Ook hadden ze een aantal favorieten, waaronder bijvoorbeeld Bent Knudsen. Het werd dan een spannende ontdekkingstocht om te zien wie hem beïnvloed had. En wie hij op zijn beurt weer beïnvloedde. En daar kochten ze dan mooie stukken van aan.

Het verzamelen werd moeilijker en duurder in de loop der jaren. Waren sommige sieraden eerst spotgoedkoop omdat niemand ze wou, is dat nu veranderd. Dat maakte ook dat de Schwandts hun verzameling afbouwden.

De band wordt niet verbroken

Marion Schwandt droeg een aantal sieraden uit de verzameling aanvankelijk zelf. Maar toen de omslag kwam naar een professionele, kunsthistorisch verantwoorde verzameling, verhuisden veel sieraden naar een bankkluis. ’Niet alleen de fysieke waarde is enorm, het is ook de samenhang die maakt dat die bijzonder is. Dat ervaren wij als een grote verantwoordelijkheid. Ik reed met trillende handen naar Denemarken toen we de verzameling overdroegen – we hebben de auto geen moment alleen gelaten!’ zegt Jörg Schwandt.

Op de vraag of ze lievelingsstukken hadden, antwoordt Marion Schwandt dat dit in de loop der tijden is veranderd. ’Nu vind ik deze erg mooi,’ zegt ze en ze laat haar broche en armband zien. En dan neemt hun enthousiasme het over. ’Kijk, de broche is van Carl Gustav Hansen. Het is net een oog, ziet u wel? Het zilver is bijna dubbelgeklapt. En de armband met die mooie schakels is van Bent Knudsen, kent u die?’ Ze hebben dus niet van al hun sieraden afscheid genomen. En de verzameling helemaal loslaten kunnen ze ook nog niet. ’Het blijven toch een beetje je kinderen. Al zijn ze het huis uit, je blijft toch verbonden. Dus we komen wel weer terug naar Aarhus,’ zegt Jörg Schwandt.