Verbijstering alom. Hoe kan D66 nou tegen een minimale reparatie van de draconische cultuurbezuinigingen van beide kabinetten Rutte stemmen? Het gaat immers om slechts tien miljoen. Dat terwijl partijleider Alexander Pechtold het afgelopen jaar als woordvoerder cultuur in elke vergadering juist hamerde op 10 miljoen extra. Maar precies dat gebeurde gisteravond.
Tijdens de campagne ging D66 nog veel verder: van 24 miljoen tot zelfs 100 miljoen extra voor cultuur. Hoe dan ook: “Voor de Kunst is 2016 het laatste jaar van de tocht door de woestijn” stelde Pechtold.
Loze beloftes
Campagne voeren staat helaas ver van de Haagse realiteit. Dat bleek toen recent gestemd moest worden over een motie over verhoging van het salaris van docenten in het basisonderwijs. D66 stemde tegen. De verklaring daarvoor werd gezocht in de positie die de verkiezingsuitslag D66 opleverde: onderdeel van het motorblok met VVD en CDA. Om een stevige onderhandelingspositie met die partijen en het aan- en afschuivende Groen Links en Christen Unie te houden, bleek het niet verstandig om een deel van je wensen al voor een nieuw kabinet te realiseren.
Controversieel?
Een tactiek die niet wezenlijk verschilt van de sprongen die VVD en CDA in dergelijke situaties doorgaans hanteren: een onderwerp controversieel verklaren. Maar juist in het geval van de motie om wat te repareren aan de cultuurbezuinigingen was het stemgedrag van D66 daarom zo pijnlijk.
Niet alleen was de motie niet controversieel en was er een meerderheid in de Tweede Kamer voor te vinden. Deze kleine reparatie liet bovenal volop ruimte om in de formatiebesprekingen echt door te zetten.
Payback is a bitch
Het heeft er alle schijn van dat D66 na jaren roepen dat die miljoenen er echt moeten komen niet zozeer stemt tegen een motie. Al evenmin tegen stemt om een betere onderhandelingspositie. Maar dit louter doet uit rancune richting de regeringspartij die nadrukkelijk aangeeft deze formatie niet mee te willen doen.
In alle pogingen er nog iets van te maken, zag D66 zich het voorbije jaar immers voortdurend gedwarsboomd door PvdA, hoewel die partij ook niets liever wilde dan meer geld voor cultuur. Bussemaker was echter gebonden aan het regeerakkoord met kampioen cultuurbezuinigingen VVD. Want ja, Wilders. En Zijlstra.
Er toch weer ingetrapt?
Juist ditmaal had D66 over alle pijnpunten heen moeten stappen. Want cultuur is totaal geen issue in de formatiebesprekingen, hooguit als het daarbij over de rol van de publieke omroep gaat. Met cultuur valt politiek nu eenmaal niet te scoren, hooguit in kleine kring iets te verliezen. Door nu tegen te stemmen heeft Pechtold een minuscuul onderhandelpuntje waar de rest van het motorblok gemakkelijk mee akkoord kan gaan. Maar het heeft niets met visie te maken. En al helemaal niets met een oprechte wens te investeren in cultuur.
Of moeten we uit het verder net als dat van alle andere partijen vage cultuurprogramma van D66 alleen deze zin serieus nemen:
“D66 wil dat het komend kabinet investeert in cultuur.”
Ofwel: Investeren in cultuur kan pas als wij meedoen en daarvoor credits krijgen.
Contraproductief
De uitgelezen kans om in elk geval iets te doen lag juist hier en nu, bij een demissionair kabinet met een PvdA die al bezig is met een volgende campagne. Niet tijdens de formatiebespreking waarbij Halbe Zijlstra ongetwijfeld voor diezelfde tien miljoen voor cultuur ingrijpender zaken gaat uitonderhandelen.
Natuurlijk, politiek is een vak waarbij openstaande rekeningen vaak later vereffend worden en er altijd wel iemand in de fractie over een olifantengeheugen beschikt. Maar het is contraproductief. Erger: door al die machtsspelletjes en afrekeningen vervreemdt de politiek zich meer en meer van de kiezer. Die denkt: mijn stem is na de verkiezingen al te snel louter ruilmiddel, ondergeschikt aan om het even welk partijbelang.
Payback is a bitch over de rug van de cultuursector.
Nederlands 
English (UK) 
Français 
