De theaterwereld is verdeeld, maar niet divers. Een oproep aan auteurs.

Deze week werden alvast twee dingen duidelijk over de Nederlandse theaterwereld. Een: het thema diversiteit staat eindelijk echt op de kaart en twee: de toneelwereld, hoe klein ook, is hopeloos verdeeld. Tijdens Het Theaterfestival waren er twee debatten/ meetings/ symposia over het gebrek aan diversiteit in het theater. De een op maandag, de ander op donderdag. Beetje veel in één week. Had dat niet samen gekund? Het getuigt dan misschien nog niet van verdeeldheid, maar op zijn minst van beroerde communicatie.

Het inmiddels welbekende Transitiebureau, dat werk maakt van politiek en theater, deed maandag iets aan ‘diversiteit’. Donderdag was er een met betekenis en programma-onderdelen overladen symposium van werkgeversvereniging NAPK. Ook over diversiteit. Op hetzelfde festival waar zondag 17 september een prijsuitreiking plaatsvindt die vooraf al meer beladen dan ooit is, vanwege diezelfde diversiteit.

Quincy Gario

Wint Romana Vrede de verdiende prijs voor de beste vrouwelijke hoofdrol niet, zal dat gevolgen hebben. Dankzij alle aandacht voor haar nominatie weet immers niemand wie de andere genomineerden zijn. Mocht de jury een van hen beter geschikt achten voor de hoofdprijs, volgt er zeker discussie. Krijgt ze hem wel, zal dat ook gevolgen hebben. Romana Vrede zal dan immers terecht wijzen op de grote hoeveelheid nooit bekroonde ‘diverse’ acteurs in wier voetsporen zij treedt. Afgelopen dinsdag, zo vertelde zij, had ze zich voorafgaand aan haar optreden bij DWDD al laten briefen door Quincy Gario. Daardoor liep het gesprek aan tafel kennelijk al iets stroever dan de redactie had gehoopt. Terecht, natuurlijk, dat ongemak.

Ongemak, maar welkom ongemak beleeft het Nationale Theater. Dat gezelschap heeft niet alleen in repertoire (Race, The Nation) maar ook in casting gekozen voor een diverser aanbod. Dramaturg Remco van Rijn vertelde donderdag dat het repeteren een stuk spannender was geworden nu er niet alleen blanke, maar ook gekleurde en anders gelovende acteurs op de vloer stonden. Hij meldde dat de impact onverwacht groot was. Zo was het duidelijk anders om te repeteren tijdens de Ramadan, wanneer je in het gezelschap ook medewerkers hebt die zich  tijdens de lange zomerdagen aan de religieuze regels willen houden.

Zwarte scholen

Toch is een ander deel van de theaterwereld allang ‘divers’. Het jeugd- en jongerentheater heeft niet alleen heel kleurrijke ensembles, ook in het publiek van middelbare scholieren is diversiteit vanzelfsprekend. Bernadette Stokvis van het Rotterdamse jeugdtheaterhuis Maas liet tijdens het NAPK-symposium weten dat het in het jongerentheater volkomen logisch is om je als maker met het publiek bezig te houden. Feitelijk, zo stelde zij, speelt kleur bij de voorstellingen geen rol meer. Het publiek is even divers als de spelers. Dan is er natuurlijk ook nog de kwestie dat een voorstelling het op een zwarte school in Amsterdam anders doet dan op een witte school in Zutphen.

Feit blijft, daar waren alle aanwezigen het over eens, dat iedereen in zijn eigen bubbel zit, en dat de leiders en makers in het gevestigde kunsttheater geen idee hebben van de wensen en verlangens, laat staan van het aanbod en de kwaliteit daarvan, in het cultureel diverse deel van Nederland. Het ontbreekt aan kennis en communicatie. Maar dat bleek natuurlijk ook al uit het feit dat er twee identieke bijeenkomsten waren georganiseerd zonder dat er daarover contact was.

Oproep aan auteurs

En als we het dan toch over communicatie hebben: ook dit platform lijdt aan witheid. Nu is dat lastig te sturen, omdat ik geen betaald werk te bieden heb en ik ook geen bijbehorend personeelsbeleid kan voeren. Auteurs die op Cultuurpers publiceren moeten het voor 99 procent van hun inkomen van de losse verkoop via de Blendleknop hebben. Voor de rest zou het mooi zijn wanneer er ook meer opdrachten en abonnementen uit het diversere deel van Nederland zouden komen.

Desondanks is dit wel een warme uitnodiging aan mensen met een cultureel diverse achtergrond om ook van de mogelijkheden van dit nu nog witte platform gebruik te gaan maken. Ik ben er klaar voor.