Podcast: Zou Nederland ooit rijp zijn voor Science Fiction? @Hollandfestival biedt context bij Octavia E. Butler PODIUMKUNST

Natuurlijk hebben we Chriet Titulaer. Maar daar houdt het wel een beetje mee op. En om nou te zeggen dat we die heel serieus namen, vroeger? Nee. De toekomst, en daarover fantaseren, is niet echt een ding in Nederland, althans niet bij de grote uitgeverijen en omroepen. Een schrijver die zich met science fiction bezighoudt zal nooit bij een grote uitgever terechtkunnen. De omroep komt niet verder dan een halve comedy, die een genre parodieert dat op hetzelfde medium totaal onzichtbaar is. Trekkies moeten het van Netflix hebben. Waar het genre een van de kurken is waar de onderneming op drijft.

Dat in Nederland maar heel weinig mensen opveren bij de naam Octavia E. Butler is dus niet zo vreemd. Ze was namelijk niet alleen vrouw, maar ook zwart en ze schreef science fiction. Drie dingen waarmee je in ons o, zo vooruitstrevende land al snel totaal onbekend kunt blijven.

Muziektheater

Dat het Holland Festival nu een voorstelling brengt, gewijd aan haar boek, is dus een mooie stap. Het muziektheaterstuk ‘Octavia Butlers Parable of the Sower’ brengt zwarte muziek, in het teken van haar boek. Een boek dat speelt in de zeer nabije toekomst, waarin buitenwijken no go-area’s geworden zijn, water schaars is en de rijken zich achter hekken hebben teruggetrokken.

Niet vreemd dus dat er voor een verdieping biedend contextprogramma gekeken werd naar IJburg. Deze nieuwe stadswijk ten oosten van Amsterdam biedt stof voor alles in Butkers roman: het zou door een enkele brug af te sluiten zomaar kunnen veranderen in een ‘gated community’ voor de rijken, of een getto voor de uitgestotenen. Het grappige is dat de planners van IJburg hebben geprobeerd om beide ontwikkelingen te voorkomen. Dat deden ze door rijk en arm extreem door elkaar te mixen, zoals dat bijvoorbeeld ook gebeurd is in mijn (zeer geliefde) Lunetten bij Utrecht. Ook is de wijk extreem groen en ruim opgezet, en is er een echt stadsstrand.

Theaterschool

Het idee van stadsplanning, toekomstvisioenen en jeugd (het is de kinderrijkste deelgemeente van West-Europa) werd door het Holland Festival meegegeven aan de eerstejaars van de opleiding Theaterdocent van de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten. De 12 studenten werden de wijk ingestuurd om er uiteindelijk met iets te komen dat over utopieën, dystopieën, muziek en Octavia Butler zou gaan. Op zaterdag 15 juni werd het resultaat van hun werk gepresenteerd aan het publiek.

Het gevolg van de inspanningen van de studenten was een audiowandeling, onderbroken door performances. Het speelde zich allemaal af op het uiterste puntje van IJburg, daar waar Lijn 26 omkeert, terug naar het Centraal Station. Gastgever van het geheel is de stichting Right About Now, die een pand bewoont in een complex waar studenten en statushouders samen wonen. Iets dat in totale harmonie met de buurt verloopt, na aanvankelijke bezwaren van omwonenden.

Bijzonder

Het kunstproject was, in al zijn licht amateuristische logistiek, bijzonder. Niet alleen omdat audiowandelingen hoe dan ook bijzonder zijn, maar ook omdat je er echt met scherpere ogen naar de wijk van ging kijken. Het gezelschap van toeschouwers, of liever gezegd, deelnemers, ervoer die verdiepende werking. Alleen dat is al mooi voor een project dat is opgezet door kids die koud een jaar van de middelbare school af zijn.

De lichting van dit jaar is geslaagd, vertelde een begeleidend docente mij. En dat is dan nog maar het eerste jaar. Benieuwd wat deze lichting over drie jaar aan onze samenleving gaat toevoegen. Dankzij het Holland Festival, maar vooral dankzij Octavia Butler.

Goed om te weten