Direct nadat de lockdown in maart 2020 werd afgekondigd ging Vincent Wijlhuizen, mede-oprichter (samen met Annette van Zwol en Ieme Soes) en directeur van het What you See Festival, aan de slag om alternatieven te bedenken voor het festival dat in het najaar plaatsvindt. ‘We hebben verschillende plannen gemaakt. We hadden al een gewoon plan, dat naar alle fondsen gegaan is, maar in maart kwamen we er al vrij snel achter dat het niet ging werken. Nu is er een plan waarin alles coronaproof is. Dus gaan we door.’
Luister naar dit interview
Jullie gaan door met het festival. Hoe?
Daar zitten we nu middenin. We bekijken nu hoe we het in de schouwburg zo kunnen maken dat je wel een soort gezamenlijkheid voelt, en tegelijkertijd anderhalve meter afstand kunt houden. In de stadsschouwburg zou dat kunnen betekenen dat het publiek op het podium zit, op stoelen en bankjes die allemaal op dezelfde afstand staan. We kijken ook of we in Ekko 1 op 1 concerten kunnen geven. In Ekko mogen maar heel weinig mensen binnen, dus dan zou dat een oplossing zijn. Dat zou heel intiem en bijzonder kunnen zijn, en dus ook positief. Dan maak je positief gebruik van de maatregelen.
Voor Theater Kikker hebben we een plan om in groepjes door het gebouw verschillende voorstellingen te bieden, waar je dus als publiek langs beweegt. We leggen die mogelijkheden nu aan makers voor.
Het voelt ook wel vreemd om kunst voor zo’n exclusief publiek te bieden. Zo’n festival; moet het toch ook van het massale hebben?
Ja, we nodigen allemaal makers uit om het te hebben over gender, identiteit. Die thema’s zitten heel erg verweven in ons festival. In maart, toen we onze eerste gesprekken hadden over het festival nieuwe stijl, dan ging het ook over de groepen die nu niet meer zichtbaar zijn. Bijvoorbeeld trans-mensen, die normaal gesproken allerlei gespreksgroepen en feesten afgaan om daar zichzelf te kunnen zijn, zich te vertonen, met elkaar te praten. Dat heeft de afgelopen maanden niet gekund. Alle events die rondom de Pride georganiseerd zouden worden, zijn allemaal afgelast. Daardoor wordt een hele grote groep mensen veel minder zichtbaar.
Noodgedwongen terug in de kast?
Ja echt, bijna teruggegooid. We zijn dus nu aan het kijken of we in die nieuwe vrijheid ook een rol kunnen spelen. Of we hen weer een groot publiek kunnen bieden. In plaats van 100, weer 800 mensen in de Schouwburg.
Hoe doe je dat?
Dus denken we er nu over om alles twee, drie of vier keer te doen, maar dat die mensen elkaar wel ergens kruisen zodat er interactie plaatsvindt. Maar hoe ziet die interactie er dan uit? Je mag immers niet te dicht bij elkaar staan om met elkaar te praten.
Je bent niet alleen organisator van WYS feestival, je werkt bij heel veel verschillende plekken. Jouw markt moet zijn ingestort, op 12 maart.
Het was verschrikkelijk, om eerlijk te zijn. Toen Rutte de persconferentie hield zat ik midden in de tournee van een grotezaalvoorstelling: Hoe ik talent voor het leven kreeg. Er werkten 200 mensen aan mee, en die moesten we allemaal naar huis sturen. Ik werk ook voor Theaterfestival Boulevard, en alle projecten die ik daar deed werden ook gecancelled. Er komt nu gelukkig wel een aparte versie aan, die echt coronaproof is. Het komt dus wel terug, maar het heeft lang geduurd.
Dat zie je met What you see feestival ook: voor corona kwam hadden we een fantastisch plan klaar liggen. Dat hebben we helemaal moeten terugtrekken. Daar hebben we flink wat tranen om moeten laten. Bij de kunstenaars, de medewerkers. We hadden ook heel veel internationaal werk. daarvan weten we niet of er ook maar één ding door kan gaan. Mag er wel gevlogen worden? Willen de makers dat wel? Bestaan die gezelschappen of theaters nog wel? Voor heel veel mensen in de sector geldt dat ze zzp’er zijn die voor heel weinig regelingen in aanmerking komen. Dat is voor mij persoonlijk moeilijk, maar voor hen ook. Ik ben blij dat er nu iets meer kan, dus het lijkt erop of we iets meer ruimte krijgen, maar dan moet er niet een tweede golf komen, want dan vrees ik dat alles dicht gaat en zijn we nog verder van huis.
Je kon de afgelopen maanden dus niet rustig achterover leunen?
Nee, veel mensen denken dat wel. Ik zat wel thuis, maar ik heb met zoveel mensen moeten spreken om het nieuwe plan te maken, dus veel rust was er niet. Het was een pittige tijd. Al mijn vrienden en collega’s hebben het ook niet makkelijk. Ik ben blij dat daar nu wel meer oog voor komt. De sector draait op zzp’ers. Als die allemaal hovenier gaan worden…
Jullie krijgen nu geld van de gemeente voor de komende vier jaar. Wat hebben jullie gedaan om de commissie te overtuigen?
Dit jaar is ons derde festival. Kern is dat we lange lijnen bouwen. We hebben nu makers met wie we in het eerste festival al werkten. Die kwamen in dat eerste festival een voorstelling spelen , deden in het tweede festival een onderzoek naar een voorstelling die nu, bij het derde festival in première zou moeten gaan. Zo bouwen we lange lijnen. We zijn ook bezig met het opbouwen van een internationaal netwerk van makers en festivals die met dit thema bezig zijn: gender en identiteit. We zijn ook bezig met jonge utrechtse makers, samen met Het Huis.
Gelden die lange lijnen ook voor betere oplossingen voor het anderhalvemetertheater?
Daar zijn we nu inderdaad mee bezig. We proberen dan ook vast te houden wat werkt en wat dus de best practices zijn. Dan kunnen makers zich daaraan verbinden. Het gaat natuurlijk ook om de publieksbeleving. Die kennis halen we ook bij onze buitenlandse partners vandaan. Een van onze partners is het GenderBender festival in Italië. Dat bestaat al 15 jaar, en die bedenken nu ook van alles. Een andere partner is het Orlando Festival in Bergamo. Dat was een van de brandhaarden van Corona. Die hebben vorige maand een eerste proefversie van hun nieuwe festival gehad, en doen in augustus een tweede deel. Daar hopen we ook veel van te leren.
Moet je inderdaad geen festivals organiseren die veel langer duren, zodat je veel meer voorstellingen kunt spelen voor dat kleine publiek?
Dat doen ze in Bergamo nu. Daar hebben ze de hele programmering uitgespreid, zodat ze vaker kunnen spelen. Volgens mij werkt dat heel goed. Dan zit je minder vast aan het gegeven dat al die mensen in die vier of tien festivaldagen bij elkaar moeten komen.
Online mogelijkheden?
We hebben 1 project dat speciaal gemaakt is voor online. Daar ben ik wel voor, maar voor de rest hoop ik dat we alles live kunnen doen. Misschien met iets minder mensen. Ik ben er voorstander van dat de kunstenaar bepaalt hoe hij het wil presenteren, in [plaats van dat de omstandigheden bepalen hoe het moet. Als Corona zegt: alles online, dan ben ik daar niet voor. In veel gevallen is online een beperkende factor.
Ben je hoopvol?
Eerlijk gezegd niet zo. Ik ben hoopvol omdat ik zie dat de culturele sector flexibel en creatief is. Ik ben niet zo hoopvol over de omgeving. De politiek zou veel meer kunnen doen. Ik zie wel politici die dat willen, maar ik zie het in de praktijk niet gebeuren. En als Corona langer blijft? Wat gebeurt er met de theatersector als de kleine theaters omvallen? Wat als poppodia gaan omvallen? Wat gebeurt er dan met de popmuziek? Daar zal de politiek echt een stap in vooruit moeten zetten. Ik denk wel dat het kan. Er hoeft maar een iemand op te staan die met de vuist op tafel slaat, een nieuwe minister die zegt: we gaan dit doen. dan kan het gewoon, maar die moet wel opstaan. Ik heb die nog niet gezien.
Zelf ambities in die richting?
Nee. (lacht) Ik denk ook dat er een mandaat moet zijn. Er moeten partijen zijn die dat mandaat geven, en die het niet alleen over de economische belangen hebben. Ik zie zulke partijen wel, maar als ze eenmaal in de regering zitten, blijkt dat weg te vallen. Sta maar eens op en heb het lef om, ook als je in de regering zit, te zeggen: dit kan zo niet langer. Die mensen heb ik nog niet gezien.
Nederlands 
English (UK) 
Français 
