Je zou bijna zeggen dat de kersverse festivaldirecteur Vanja Kaludjercic van de nood een deugd heeft gemaakt. Omdat vanwege corona alles anders moet, strekt het International Film Festival Rotterdam zich nu over een krap half jaar uit. En is dat niet een mooie manier om aandacht op het jubileum te vestigen? Op 1 februari start de 50ste editie met een week online voorstellingen. Met de belangrijkste kernprogramma’s, waaronder de Tiger Competition. In juni een afrondend deel, hopelijk ook op locatie. Daartussen dan nog allerlei speciale evenementen.
Ik geef alvast een paar kijktips voor die eerste week. Moet ik de openingsfilm Riders of Justice ook in dat rijtje zetten? Niet nodig lijkt me, want er is al aandacht genoeg voor die dwarse Deense aftrap die behoorlijk binnenknalt. Anders Thomas Jensen, die een stevige reputatie heeft met absurdistische verhalen, presenteert nu een kruising tussen wraakthriller en een aangrijpend en in emotioneel opzicht behoorlijk serieus rouwverwerkingsdrama. Door een noodlottig treinongeval verliest beroepsmilitair Markus (Mads Mikkelsen) zijn vrouw. Dan wordt hij benaderd door drie ernstig met zichzelf en het leven worstelende mannen. Het was geen ongeluk maar een aanslag, beweren ze. Waarop een poging tot vergelding danig uit de hand loopt.
Het festival noemt het een zwarte komedie. Dat is het inderdaad af en toe, maar wat mij betreft klinkt dat toch te luchtig. Soms is het alsof Jensen de felle pijn van het verlies bijna letterlijk vertaalt in schokkend geweld. Dat is een sterk en onverwacht effect. Alleen heb ik twijfels bij de afronding. Alsof Jensen daar geen passende draai kon vinden.
Nu de tips, in alfabetische volgorde.
Agate mousse
Selim Mourad, Libanon. Wat stelt u zich voor bij een film uit de Arabische regio? Vast niet zoiets als dit. Een uit alle vertrouwde kaders spattende poëtische, filosofische en ironische dans rond sterfelijkheid, leven en kunst. Dat begint allemaal wanneer de maker naakt op de onderzoekstafel ligt, een arts in zijn ballen knijpt en een foute knobbel ontdekt. Agate mousse is een veelkleurige collage waarbij je niet moet proberen alle eindjes aan elkaar te knopen. Maar zeker een van de meest vrije en uitdagende films van de Tiger-competitie. Vanaf 4 februari.
As We Like It
Cheng Hung-i, Muni Wei, Taiwan. In de tijd van Shakespeare mochten vrouwen niet het podium op en werden hun rollen door mannen gespeeld. In deze nu eens sprookjesachtige, dan weer energieke en muzikale bewerking van een van zijn stukken hebben de makers dat omgedraaid. Vrouwen spelen nu mannen. Past mooi hij het bescheiden rode draadje van verhalen over zelfverzekerde vrouwen dat door het IFFR-programma loopt. Ik ben nieuwsgierig, want zelf nog niet gezien, maar deze tip geef ik namens het festival graag door. Big Screen competitie. Vanaf 3 februari.
Carro Rei
Renata Pinheiro, Brazilië. Net als trouwens deze curieuze fantasie over staal, seks en politiek. Cronenberg ging destijds voor met zijn fameuze Crash. Renata Pinheiro zit op een vergelijkbaar spoor. De tiener Uno, die geboren werd in een taxi, meent dat hij auto’s kan verstaan. Misschien krijgen die vehikels in de toekomst zelfs een eigen bewustzijn. Dat belooft weinig goeds in de wereld die Pinheiro schept. Big Screen competitie. Vanaf 3 februari.
Drifting
Jun Li, Hongkong. In de schaduw van de moderne hoogbouw en viaducten van Hongkong proberen daklozen een schamel bestaan op te bouwen. Wanneer ze als vuil worden weggejaagd komen ze in opstand. Sterk sociaal bewogen drama dat mij een zelden getoonde kant van deze wereldstad liet zien. Vaak heel close gefilmd, wat ontroerend mooie, menselijke portretten oplevert. Gedraaid tijdens de politieke straatprotesten, die weliswaar niet in beeld komen maar wel van invloed waren op de toon. Naar een waar gebeurd voorval. Big Screen competitie. Vanaf 5 februari.
Feast
Tim Leyendekker, Nederland. Een heuse Rotterdamse Tijger! En zeker niet de minste in deze competitie. Naar de geruchtmakende Groningse hiv-zaak, waarbij mannen op seksfeestjes bewust werden geïnjecteerd met hiv-besmet bloed. Leyendekker koos een verrassend originele vorm. Niet zomaar een reconstructie of brave documentaire, maar een benadering vanuit meerdere invalshoeken, telkens in een eigen stijl en vorm. Van sensuele lichaamsdetails via een uitstalling van attributen (zoals dildo’s, naalden, chipszakjes en wijglazen) en theaterachtige situaties tot experimenten op tulpenbollen en nagespeelde interviews. Dat levert een intrigerende en toch helder gecomponeerde verkenning op van menselijke lusten en drijfveren. Vanaf 3 februari.
First Cow en Big Talk Kelly Reichardt
De Amerikaanse Kelly Reichardt krijgt tijdens het festival de Robby Müller-Award, vernoemd naar de veelgeprezen, in 2018 overleden cameraman. Een prijs voor filmmakers met een uitgesproken beeldtaal. Dat Reichardt dat verdient zal niemand ontgaan die op het festival haar nieuwste film First Cow ziet. In de wildernis van Oregon proberen rond 1820 pioniers een bestaan op te bouwen.
Onder hen een verlegen kok die vriendschap sluit met een Chinese immigrant. Ze beginnen een uiterst succesvol handeltje in een soort oliebollen die heimwee naar Engeland wakker maken. Probleem is alleen dat ze de melk die daarvoor nodig is gaan stelen. ’s Nachts melken ze stiekem de eerst gearriveerde koe. ‘De vogel heeft een nest, de spin een web, de mens vriendschap’ is de spreuk die hier als motto is genomen. Je kan het een anti-western noemen. Zo ontdaan van alle glamour en zo vol warmte zagen we dit nog niet eerder. Alsof je werkelijk in die tijd belandt. Ieder beeld ademt ontroering, tragiek en hoop. Heel benieuwd wat Reichardt straks te vertellen heeft tijdens haar zogenaamde Big Talk. First Cow vanaf 3 februari in programma Limelight; Big Talk op 4 februari.
Gritt
Itonje Søimer Guttormsen, Noorwegen. De allereerste Tiger-kandidaat uit Noorwegen. Tamelijk genadeloze schets van intellectuele pretenties in de theaterwereld. Gritt is een vrouw met grootse, maar ietwat onduidelijke plannen voor een kritissche performance. Helaas past ze niet in het hokje van de subsidiegever. Uitdagend ironisch en een tikje subversief – zie bijvoorbeeld het zijlijntje met een theatermaker met Down-syndroom, waar niets mis mee is. Sterke hoofdrol, die steeds meer ontroert. Vanaf 2 februari.
Landscapes of Resistance
Marta Popivoda, Servië. Radicale keus levert een indrukwekkende documentaire op. Het begint vertrouwd. De vriendelijke oude Sonja haalt herinneringen op aan de Tweede Wereldoorlog, toen ze als eerste vrouwelijke partizaan in Servië tegen de Duitsers streed en later ontsnapte uit Auschwitz. Mooie, intieme momenten, spaarzaam gedoseerd. Dit is geen talking head-cinema. Maar beslist ongewoon is vervolgens de keus om af te zien van archiefmateriaal. Popidova begeleidt Sonja’s vertelling met beelden van de plekken, ruïnes en landschappen waar het zich afgespeeld zou kunnen hebben, soms aangevuld met bescheiden tekeningen. Zo wordt deze bijzondere en aangrijpende geschiedenis ook een bespiegeling over de tijd. Hoe alles verdwijnt en toch bij ons blijft. Tiger competitie. Vanaf 2 februari.
Goed om te weten
Nederlands 
English (UK) 
Français 
