“Wat zou het mooi zijn geweest wanneer ik als (mannelijke) toeschouwer echt uit mijn comfort zone was gehaald, doordat de woede niet zo overduidelijk gespeeld en van commentaar voorzien zou zijn. Wat zou ik tot nadenken gedwongen zijn wanneer ze geen gekke bekken zouden trekken bij hun Rudi Carell-Duits dat – mits consequent doorgevoerd – het lachen zou hebben doen vergaan?”
Bovenstaand citaat is uit een Boulevard-recensie van 2021. Ik schreef deze wensgedachte op naar aanleiding van een voorstelling van Club Gewalt. Ik was teleurgesteld, want het gezelschap van uitstekende zangers en muzikanten demonstreerde een hardnekkige neiging om elk moment van ernst af te kappen of – met enig cynisme – weg te lachen. We hebben daar zelfs nog een podcast aan gewijd, die zaken een beetje verhelderde, maar de onvrede bleef.
Tot gisteren. Want toen zag ik Deep/End en was ik compleet overdonderd.
Mokerslag
Dat ze het anders zouden gaan aanpakken, bleek al tijdens het gesprek dat we vorige week hadden, met twee van de makers: Hoe Club Gewalt met De Dansers in het diepe springt. Toch was ik nog een beetje bang dat de goede muziek door een wat te vrolijke aanpak teniet gedaan zou worden.
Maar dat gebeurde niet. Integendeel: Deep/End is een muziektheatervoorstelling als een mokerslag. Dit is een samenwerking tussen De Dansers en Club Gewalt, maar nergens krijg je tijdens dit dikke uur het gevoel dat je naar twee ensembles zit te kijken. Hier staat een ploeg artiesten op het toneel die oogt en voelt en klinkt als een eenheid die al jaren samenwerkt.
Onvergelijkbaar
Het begint keihard met een stevig punknummer dat het beste uit de tijd van The Stooges naar boven haalt, en al snel te veel is voor enkele van de meer seniore toeschouwers. Kort daarna een stevig nummer dat harmonieuzer is, en doet denken aan de Chilli Peppers in hun betere dagen, maar vergelijkingen doen geen recht aan de originaliteit van de klank. Want hullie van Gewalt doen ook nog een paar close harmony stukken die hun degelijke conservatoriumstudie verraden..
Het grootste verschil met 2021? Toen spéélden ze een punkband, nu zíjn ze het. Ze hebben hun echte onzekerheid en hun echte woede opgezocht, durven hun echte kwaliteiten te laten zien. En die zijn legio.
Heftige reacties
Ze hebben elkaar aangestoken. De musici spelen met de focus die de dansers als vanzelf nodig hebben om elkaar niet dood te laten vallen bij hun halsbrekende acrobatiek. De zangers zoeken grenzen op en gaan daar soms overheen: het is virtuoos zonder die irritante relativering van voorheen. De wereld is natuurlijk ook gewoon te ingewikkeld geworden om er zonder ernst over te dichten.
Die inzet en overtuiging roepen soms heftige reacties op en het siert dit volwassen en hechte ensemble dat ze daar respectvol mee omgaan.
Ze staan straks op Lowlands, en dan is het klaar, maar iets in mij hoopt dat dit het begin is van een lange en vruchtbare samenwerking.