“Ik heb je gretig zien voelen.” Best een interessante zin, qua bouw. Niet onverwacht uit de mond van iemand als Griet Op de Beeck die haar sporen in de letteren ruimschoots heeft verdiend. Maar waarom was deze observatie, gevolgd door de constatering van Op de Beeck dat het “helemaal goed zou komen” met Eva Crutzen, de afsluiting van drie uur Zomergasten?
Hadden we thuis op de bank een diagnosestelling gemist aan het begin van de avond? Was actrice, schrijfster, zangeres, televisiemaakster en cabaretière Eva Crutzen met een hulpvraag naar Hilversum gekomen en was daarom ook Diederik Ebbinge buiten beeld bij de regietafel aan het babbelen met de technici die hij natuurlijk nog kende van de opnames van Promenade?
Huiswerk
Zomaar een paar vragen bij aflevering drie van dit curieuze seizoen Zomergasten. We waren hier, thuis op de bank, licht hoopvol aan de avond begonnen. Mogelijk zou Griet Op de Beeck, die in de eerste twee afleveringen leed onder een te sterke focus op haar eigen verhaal (bij Eus) en een gebrek aan luistervaardigheid (bij Simon Kuper), nu wel ruimte maken om Eva Crutzen te laten vertellen over de inspiratiebronnen die haar tot één van de opvallendste verschijningen in televisieland hebben gemaakt.
Het ging al gauw mis. Opnieuw liet Op de Beeck na haar gast te introduceren. Nu hadden we natuurlijk allemaal ons huiswerk kunnen doen (zoals sommige lezers van deze artikelen zullen suggereren), maar zo’n introductie is er niet alleen voor die enkele niet-ingevoerde kijker. Zij geeft ook handvatten voor de wel-ingevoerde kijker om te weten wat de insteek wordt voor het interview van drie uur.
Keurig chronologisch
Wat we nu kregen was een keurig bij het begin beginnende opsomming van het leven van Crutzen, met als grote haak het jong overlijden van haar moeder. Heel erg, natuurlijk, maar niet echt een geheim, en ook best wel een open deur voor elke amateurpsycholoog die weleens met ChatGPT aan zijn eigen analyse is begonnen.
Vanaf de eerste minuut was duidelijk dat Op de Beeck alleen wilde weten wat Crutzen voelde bij de fragmenten die ze had uitgekozen. Dus vaak voordat de gast zelf kon vertellen waarom ze de keuze maakte, stuurde Op de Beeck al naar wat volgens haar de gevoelsaanleiding zou zijn. Zo kwamen we niets te weten over het leven en werk van Crutzen, maar kon ze in haar comfortzone blijven van gezellig babbelen over gevoelens.
Keihard terugslaan
Op de Beeck eiste bovendien kwetsbaarheid van Eva Crutzen, zonder er zelf ook maar iets voor terug te geven. Dat werd helemaal op het einde duidelijk toen ze even haar harnas liet vallen en het woord ‘Ik’ gebruikte bij iets gevoeligs, waarna Crutzen haar een wedervraag stelde. Dat werd met een rechtse directe hoek zo keihard terug in het gezicht van Crutzen geslagen dat ze daarna niet meer durfde. Zo verdween de laatste kans op een conversatie, en bleef het bij een nogal oppervlakkig avondje amateurtherapie. Bij deze Zomergasten zou het over kwetsbaarheid gaan, maar niet die van Op de Beeck.
Het is raden naar de reden waarom het drie uur lang steevast over de vraag ging wat de gast voelde bij haar zorgvuldig uitgekozen fragmenten. Pregnant voorbeeld is het fragment uit de documentaire over Young@Heart, waarin een oude bijna dode man een lied van Coldplay zingt dat hij eigenlijk met een vriend zou zingen, die net te vroeg zelf stierf.
Over die documentaire, waarin theatermakers van het Amerikaanse No Theater een zangkoor van bejaarden onder hun hoede nemen, kun je uren praten. Zo wordt bijvoorbeeld op zeker moment duidelijk dat de jonge makers minder met het welzijn van hun hoogbejaarde koorleden bezig zijn, dan met de universele kunstwaarde van hun eigen inzet, waarmee het koor (dat ik een aantal keren live mocht meemaken) onderwerp werd van een soort ‘ageploitation’. Het zou zomaar iets kunnen zijn voor een pijnlijke serie door Diederik Ebbinge, in wiens team Eva Crutzen al een paar jaar furore maakt.
Tell me about your mother
Zulke dingen zijn interessant om het over te hebben, maar Op de Beeck wilde slechts weten hoe Crutzen (38) het vond om nu ouder te zijn dan haar moeder toen die stierf. Vanzelfsprekend vloeiden daar wat tranen, en dat was al vaker gebeurd, deze avond.
Wat zat erachter, dat Op de Beeck haar stellingen (want vragen stelt ze zelden) over het gevoelsleven van haar gast zo centraal maakte in deze drie uur? Waarom was de zin “Ik heb je gretig zien voelen” de conclusie die Op de Beeck met een superieur soort distantie over haar patiënt uitsprak? Waarom wist ze na drie uur zeker dat het met Eva Crutzen wel goed zou komen?
Is het omdat onder psychologen de acteur nogal laag staat aangeschreven, als iemand die nooit echt bij zichzelf komt, maar zich verschuilt achter personages en de echte problemen weglacht? Had Op de Beeck, die zelf niet zulke vrolijke herinneringen heeft aan haar carrière in het Vlaamse theater, bedacht dat ze Eva Crutzen de weg naar haar gevoel moest wijzen?
Help Halsema de zomer door
Ergens op het einde van de avond kwam er op Bluesky een boodschap van Femke Halsema door, die in de voorlaatste uitzending van dit jaar bij Griet Op de Beeck te gast zal zijn. De burgemeester van Amsterdam, die zwaar onder vuur ligt bij het vrouwenhatende deel van rechts Nederland, vindt het best wel spannend, laat ze weten.
Na deze avond kunnen we haar gerust stellen: Op de Beeck zal alleen benieuwd zijn naar hoe dat voelt. Zoals ook de genocidedeskundige die volgende week op de divan mag plaatsnemen, alleen maar hoeft te vertellen wat dat met je gevoel doet om nu te leven.
De conclusie zal vermoedelijk zijn dat ze er allebei best even helemaal mogen zijn. Want dat mocht Eva ook.
Nederlands 
English (UK) 
Français 
