De Keersemaeker zuivert de oren met haar dans, maar hoe houd je zo’n pure ervaring vast? #hf10

 Door Maarten Baanders (foto Herman Sorgeloos)

Kalm staan we voor de deur van de zaal. Een beetje alsof het Holland Festival een sleur is. Niemand vermoedt dat over een paar minuten het bestaan tot bijna niets gereduceerd wordt. Het begint met duisternis. Stilte. Minutenlang. Zacht klinken voetstappen. De oren zijn er tot in detail op gespitst. Er klinkt gezang. Mahlers Lied von der Erde, kondigde het programmaboekje van Keeping Still – part I al aan, maar wat je hoort is alleen de stem van choreografe/danseres Anne Teresa de Keersmaeker. Meer is niet nodig.
Plotseling verschijnt een felle lichtbundel. Zelden was licht zo tastbaar. De Keersmaeker legt haar hand erop, duwt haar been ertegen, trekt schaduwbanen met hoofd en armen.
Een dramatisch moment volgt als ze botst met de danser David Hernandez. De botsing leidt tot een omhelzing en daarna bewegingen die meer hoorbaar dan zichtbaar zijn en daardoor onheilspellend.
De Keersmaeker reduceert haar omgeving tot het essentiële, om daarna iets op te bouwen. De luiken gaan open. Daglicht valt binnen. De Keersmaeker danst. Wat een fenomenale bewegingskunst! Met een magistrale soepelheid geeft ze subtiliteit aan de heldere, eenvoudige bewegingen. Een persoonlijkheid vult de ruimte.
Dan klinkt toch een opname van Mahlers compositie. Het is schoongewassen weemoed. De Keersmaeker is er vervuld van. Even dreigt het luisteren tot stilstand te leiden, maar ze maakt dit al gauw goed door nieuwe, iets fellere bewegingen. Aan het eind zit ze tussen het publiek te kijken naar de enorme lege ruimte. Je kijkt mee, met verwondering. Die ruimte, dat is zij.
Deze voorstelling heeft met alle poëzie een zeer prozaïsche boodschap: we moeten zuinig zijn op het milieu. Het kleinste is kostbaar. Een kinderstem leest een tekst over respect voor de aarde. Dat zou plat moralistisch kunnen werken, maar het is toch goed dit met gezuiverde oren te horen.
Buiten de zaal wacht het normale leven. We verlaten het gebouw net zo kalm als we binnenkwamen. De terrasjes op het Westergasfabrieksterrein baden in de uitbundige zon. De lichtbundel uit de voorstelling kan hier niet tegenop. Is er iets over van de breekbare scherpte van de voorstelling? Je merkt het niet. Maar Anne Teresa komt nog twee keer terug op dit Holland Festival. Wat gaat er gebeuren met het prille begin dat ze deze avond geschapen heeft?

Anne Teresa de Keersmaeker en Ann Veronica Janssens (lichtontwerp), Keeping Still – part I. Gezien: 2 juni, Transformatorhuis, Westergasfabriek. Aldaar nog te zien: 4 juni

Vervolg:
The Song, 5 en 6 juni, Muziektheater Amsterdam
3Abschied, 12 en 13 juni, Stadsschouwburg Amsterdam