Waarom het Nationale Ballet moet blijven en Melle Daamen voorzitter van de Raad voor Cultuur moet worden.

“Als Het Nationale Ballet overbodig is, dan is ook de Balletacademie overbodig, dan is kunsteducatie overbodig, dan is kunst overbodig.” Facebooker Alex de Vries windt er geen doekjes om. “Vanuit welk perspectief je ook redeneert vanuit de Daamen-opvatting: het is afschaffingspolitiek. Wie daarvoor pleit als schouwburgdirecteur kan beter zijn ontslag indienen en uit de Raad voor Cultuur stappen, want die zou voor cultuur moeten zijn en niet tegen.”

We hebben weer een debatje in Nederland. Over cultuur. En het debatje is binnen een dag al ontspoord. Schouwburgdirecteur en Raad voor Cultuur-lid Melle Daamen schreef een stevig opiniestuk, en ogenblikkelijk waren de rapen gaar. Het ramptoeristische verslag van deze ontsporing is kort samen te vatten: iemand uit de kunstwereld vraagt zich af of al dat subsidiegeld nou wel zo goed besteed wordt, en iedereen wordt boos. Een pavlovreactie die we eerder zagen bij de bezuinigingen door Rutte I, maar die eigenlijk elke vier jaar terugkeert: subsidies zijn een verworven recht, waaraan niet getornd mag worden. Wie ook maar een vinger uitsteekt naar de subsidie is de vijand. Mildere geesten zeggen: natuurlijk heeft die-en-die wel een punt, maar laten we voorlopig maar even niets doen.

En dus begint het circus na een tijdje weer opnieuw.

Maar waar gaat het nu echt om? Melle Daamen snijdt punten aan die iedereen kent, en waar iedereen het eigenlijk ook wel over eens is: het publiek speelt geen rol in het debat over kunst, er is veel meer aanbod dan vraag en de spreidingsgedachte is te ver doorgeschoten. Tegelijkertijd is er globalisering, en dat betekent kansen en bedreigingen: meer exportmogelijkheden, maar minder kans voor de afdeling ‘klein en kwetsbaar’. Het Nederlandse kunstaanbod is inmiddels net zo verrassend en veelzijdig als een willekeurige winkelstraat in een Nederlandse provinciestad.

Een oplossing is er nog niet, en komt er voorlopig ook niet. Het artikel van dit prominente kroonlid van de Raad voor Cultuur kunnen we daarom misschien eerder zien als een intern memo voor de Raad. Want we missen de Raad voor Cultuur al een tijdje. Sterker nog, sinds de vorige voorzitter van de Raad met slaande deuren het pand verliet is de Raad een tandeloze tijger geworden. Halbe Zijlstra benoemde met Joop Daalmeijer een voorzitter die gaat voor het harmoniemodel, wat in het huidige politieke tijdsgewricht betekent dat er voorzichtig opgestelde memootjes naar de minister worden gestuurd, die haar vriendelijk maar niet al te dringend verzoeken om nog eens een keer – als ze tijd heeft – na te denken over één en ander, maar liever niet te veel, want daar wordt ze maar moe van. En als de Raad dan een keer iets zegt, veegt de minister het keihard van tafel omdat het voorstel zo compleet van de pot gerukt is dat niemand het serieus kan nemen.

Enter Melle Daamen, die dit aanzag, en zich ergerde. Hij heeft weleens wat geroepen, als kroonlid, in een vergadering, maar dan werd dat te extreem gevonden, of te vroeg, of teveel gedoe. Daalmeijer wil geen ruzie in de tent, en al helemaal niet met het veld. Dus schrijft Melle Daamen het van zich af in de NRC Weekend.

En heel misschien dankt Joop Daalmeijer hem voor zijn inspanning om de hete ijzers uit het vuur te halen, maar ik vermoed dat de Voorzitter vooral een pr-probleem voor zich ziet. Om het debat werkelijk van de grond te krijgen zou daarom niet Melle Daamen uit de Raad gezet moeten worden, maar er juist voorzitter van moeten zijn. Gaat het tenminste weer eens ergens over.

In dit land.