We willen steeds het beste doen, maar falen meestal gruwelijk. Of dit onze gewone manier van denken is, of dat we dat idee te danken hebben aan Ovidius, we zullen het nooit weten. We kunnen wel stellen dat het literaire werk ‘Metamorfosen’, dat de Romein Ovidius in het eerste jaar van onze jaartelling publiceerde, het allerinvloedrijkste boek is van de westerse geschiedenis, op de Bijbel na. Al is het alleen maar omdat het ons een woord gaf voor cynische leiders van wereldmachten en hun vazallen: narcisme.
Goed dus dat Kwatta, het Gelderse jeugdtheatergezelschap dat zetelt in Nijmegen, het op het repertoire neemt. En nog beter dat regisseuse Josee Hussaarts het liet bewerken door Jibbe Willems, een van ’s lands productiefste kwaliteitstheaterschrijvers (is dat een woord? Nu wel). Willems beheerst de taal die een jonger publiek aanspreekt zonder het volwassen deel der mensheid – als dat al bestaat – buiten te sluiten. Hij bewerkte enkele van de vijftien hoofdstukken van Ovidius’ Metamorfosen tot een uiterst levendige en ritmische tekst, gespeeld door vier acteurs die heel erg lekker op elkaar zijn ingespeeld. Ze worden begeleid door Camerata Trajectina, een club muzikanten die alles beheerst van Middeleeuws tot hip-hop.
Grillige goden
Metamorfosen, zoals het woord het al zegt, beschrijft veranderingen die plaatsvinden dankzij de grilligheid van mensen en vooral goden. Een jager die per ongeluk jachtgodin Diana in haar blootje ziet en daarom door haar in een hert veranderd wordt, of Narcissus, die de liefde van godin Echo afwijst en daarom op zijn spiegelbeeld in een vijver valt: het zijn allemaal geen prettige verhalen die Ovidius ons meegeeft, en zo in een jeugdvoorstelling, voor acht jaar en ouder, valt het soms best rauw op je dak.
Actaeon bijvoorbeeld, die mooie jager, die zo van zijn hondjes houdt, maar door de preutsheid van Diana tot prooi van hun instincten wordt: als bezitter van twee van zulke schatjes komt dat extra hard bij me aan. Het is namelijk allemaal goed verteld, overtuigend geacteerd en zonder al te veel respect voor de gevoelige kinderziel ten tonele gevoerd.
Bovenal is het een feest van fantasie en taal, en bracht het in mij weer het oude verlangen terug om juist in boeken – niet in films – verhalen te vinden en te verkennen waar ik nog nooit van gehoord heb. In een ontleesd land als het onze kunnen niet genoeg schrijvers onze jongste verbeelding tarten, want je neemt dat je leven lang mee.
Leegstand
Wat we niet meenemen, is Kwatta zelf, want dat jeugdtheatergezelschap dat internationaal veel succes boekt, houdt op te bestaan. Intern gedoe, conflicten tussen ‘zakelijk’ en ‘artistiek’ in een tijd dat de bezuinigingen toch al keihard in de provincie toesloegen. Het regiobestuur durfde het niet aan om het gezelschap overeind te houden, ook omdat van de Raad voor Cultuur er – om zakelijke en publicitaire redenen – geen vertrouwen meer in had. Voor de tweede keer deze eeuw komt het Nijmeegse Theater Het Badhuis dus leeg te staan, nadat eerder de al even internationaal succesvolle groep Teneeter te verouderd werd bevonden door commissies en bestuurders.
Over de wijsheid van zulke besluiten kun je lang discussiëren. Waar je niet over hoeft te redetwisten is de les die Josee Hussaarts en Jibbe Willems ons meegeven met hun interpretatie van Ovidius. Ze vertellen ons dat het dan wel uiterst mismoedig maakt dat alle pogingen het leven beter te maken gedoemd zijn om te mislukken, maar dat het ondanks alles wel heerlijk is om het steeds weer te proberen.
Dat is een troost. Zij het nogal schraal. Maar meer hebben we even niet.
Good to know
English (UK) 
Nederlands 
Français 
