Voor een ambitieus filmprogramma rond de Eerste Wereldoorlog gaan we nu eens niet naar Amsterdam maar naar Helmond. In De Cacaofabriek presenteert de stichting Luigi Pirandello een filmcyclus met klassiekers en nieuwe ontdekkingen, omlijst met inleidingen en levende muziek bij vier van de titels.
Wie ‘oorlogsfilm’ zegt denkt al gauw aan de Tweede Wereldoorlog die talloze filmmakers inspireerde tot schokkende, epische, heldhaftige of romantische drama’s. De Eerste Wereldoorlog is altijd wat in de schaduw gebleven, ten onrechte, zou je kunnen stellen. In feite was de relatie tussen WOI en de media toentertijd baanbrekender. Een vergelijking met de Vietnamoorlog dringt zich op. Vietnam was de eerste oorlog die dankzij televisie live de huiskamers binnenkwam. WOI was de eerste oorlog waar filmcamera’s bij waren. Ook wie niet op het slagveld was geweest kon de verschrikkingen van de loopgraven met eigen ogen zien.
Het was, al dan niet toevallig, ook in een ander opzicht een keerpunt. Zoals de schrijver en historicus Ewoud Kieft op de openingsavond (26 mei) zal uitleggen werd het uitbreken van WOI ook door de Europese intelligentsia met (nu onbegrijpelijk) enthousiasme begroet. Vier jaar van nooit gedachte gruwelen later kon iedereen alleen nog maar denken ‘nooit meer oorlog’. Inmiddels weten we dat ook dat een ijdele wens was.
Wat het filmprogramma daarnaast bezienswaardig maakt is dat het ook honderd jaar filmgeschiedenis omvat. Van de in de loopgraven gedraaide documentaire La Bataille de la Somme (1916) via Kubricks klassieker Paths of Glory (1954) tot Spielbergs War Horse (2011) en het niet eerder in Nederland vertoonde Der stille Berg (2014) van Ernst Gossner.
Een hoogtepunt is op 7 juni de vertoning van Abel Gance’s J’Accuse (1919). Dit epische oorlogsdrama werd lang verloren werd gewaand maar is een aantal jaar geleden prachtig gerestaureerd. Abel Gance vocht zelf in de Eerste Wereldoorlog en had het geluk dat een officier hem naar huis stuurde omdat die vond dat een schrijver beter kon doen waar hij goed in was. Voor J’Accuse liet Gance zich weer mobiliseren om aan het front op echte locaties te kunnen draaien. Dat levert de meest indrukwekkende scènes op in een film die (voor hedendaagse ogen) nogal zwaar aangezet melodrama combineert met grootse ambities en een nog altijd aansprekend expressionisme en experimenteerlust. Kevin Toma zorgt voor de muzikale begeleiding bij deze monumentale zwijgende film.
Le Filmfestival Eerste Wereldoorlog vind plaats van dinsdag 26 mei t/m zondag 14 juni in De Cacaofabriek, Helmond.
Français 
Nederlands 
English (UK) 
